Mία από τις πιο δραστικές επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2007/2008 ήταν η μείωση του τραπεζικού δανεισμού προς τις επιχειρήσεις στη Βρετανία, η οποία συνέτεινε στην αύξηση των πτωχεύσεων και τη μείωση της παραγωγικότητας. Σύμφωνα με μελέτη, την οποία εκπόνησαν εκ μέρους της Τραπέζης της Αγγλίας οι ερευνητές Τζέρεμι Φράνκλιν, Μέι Ρόστομ και Γκρέγκορι Θουέιτς, διαπιστώθηκε πως για τουλάχιστον δύο χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, η ελάττωση των χορηγήσεων κατά 10% αύξησε κατά σχεδόν 60% την πιθανότητα να χρεοκοπήσουν οι επιχειρήσεις στη Βρετανία και ειδικά όσες είχαν ήδη δυσκολίες ως προς τον δανεισμό τους. Συν τοις άλλοις, η μείωση αυτή του ρευστού κατά 10% είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί το ανά εργαζόμενο κεφάλαιο 5%-6%, η παραγωγικότητα 5%-8% και οι μισθοί κατά 7%-9%. Οι ερευνητές κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα, αφού προηγουμένως διερεύνησαν το πώς οι περικοπές στις τραπεζικές χορηγήσεις προς τις εταιρείες και η ελάττωση των επενδύσεων μετά την κρίση συνδέονται με την υποχώρηση της παραγωγικότητας και των μισθών.
Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, προς χάριν του επιχειρήματος, ότι το 50% από τη μείωση των κεφαλαίων που δανείζονταν οι βρετανικές επιχειρήσεις, οφειλόταν στις χαμηλότερες πιστώσεις που έδιναν οι τράπεζες και το υπόλοιπο 50% της μείωσης οφειλόταν στο ότι οι ίδιες οι επιχειρήσεις ζητούσαν χαμηλότερα ποσά από τις τράπεζες. Με το σκεπτικό αυτό, όπως αναφέρεται στην έρευνα της Τραπέζης της Αγγλίας, επί του 17% της εξασθένησης της παραγωγικότητας από το 2007/2008 έως το 2013 ποσοστό 33%-50% σχετιζόταν με την περιστολή της προσφοράς δανείων. Αντίστοιχα στη συνθήκη αυτή μπορεί να αποδοθεί και το ήμισυ από την κατά 60% αύξηση στις πτωχεύσεις βρετανικών επιχειρήσεων την περίοδο 2007- 2009. Ενα ερώτημα που ανακύπτει είναι το γιατί οι μεταβολές στην παροχή πιστώσεων επηρεάζει και την παραγωγικότητα. Οι ερευνητές Τζ. Φράνκλιν, Μ. Ρόστομ και Γκ. Θουέιτς ισχυρίζονται ότι η μεγάλη δυσχέρεια που αντιμετώπιζαν οι επιχειρήσεις στο να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση, τις υποχρέωσε στο να μειώσουν τις επενδύσεις τους και, κατά συνέπεια, την ένταση κεφαλαίου στην παραγωγή τους. Καθώς το ανά εργαζόμενο διαθέσιμο κεφάλαιο ελαττώθηκε, η παραγωγικότητα των εργαζομένων των αντίστοιχων επιχειρήσεων ενδεχομένως μειώθηκε σε σύγκριση με άλλες.Επιπλέον, η περιορισμένη παροχή πιστώσεων από τις τράπεζες ίσως να σχετίζεται και με την περιστολή της καινοτομίας και των τεχνολογικών εξελίξεων, η οποία πιθανώς συμβάλλει στην αδυναμία της παραγωγικότητας.
Ευρωζώνη
Αξίζει να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι αντίστοιχα στην Ευρωζώνη οκτώ χρόνια μετά την κρίση και ανεξαρτήτως του ευρύτατου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η διαδικασία διοχέτευσης ρευστού στην αγορά δεν έχει αποκατασταθεί – κάτι το οποίο είναι εμφανές και στην περίπτωση της Ελλάδας με τη δυσκολία πρόσβασης των εταιρειών σε δάνεια. Συγκεκριμένα, τον Δεκέμβριο του 2015 η αύξηση των χορηγήσεων προς τις επιχειρήσεις στην Ευρωζώνη επιβραδύνθηκε στο 0,3% από το 0,7% τον Νοέμβριο, ενώ στην περίπτωση των νοικοκυριών η αύξηση ήταν 1,4%. Η ΕΚΤ, ωστόσο, κάνει αγορές περιουσιακών στοιχείων 60 δισ. ευρώ σε μηνιαία βάση και ένας από τους στόχους της είναι η επανεκκίνηση των χορηγήσεων προς νοικοκυριά και εταιρείες στην Ευρωζώνη.
Ειδικά στη χώρα μας, είναι τόσο μεγάλη η εξάρτηση των επιχειρήσεων από τον τραπεζικό δανεισμό, ώστε η οποιαδήποτε συρρίκνωσή του επιφέρει σοβαρές συνέπειες. Κατά τα στοιχεία παλαιότερης έκθεσης της Τραπέζης της Ελλάδος, η Ελλάδα, η Ιταλία και η Κύπρος έχουν επιχειρήσεις με το μεγαλύτερο ποσοστό τραπεζικής χρηματοδότησης επί της συνολικής. Στη χώρα μας έφθανε το σχεδόν 73% έναντι του μέσου όρου του σχεδόν 50% στην Ευρωζώνη την περίοδο 2009-2012.
Αυτή η εξάρτηση οφείλεται ώς ένα βαθμό ότι οι περισσότερες εταιρείες είναι μικρομεσαίες και το μέγεθός τους δεν τις διευκολύνει στην αναζήτηση κεφαλαίων από εξωτερικές εναλλακτικές πηγές. Οι οικονομολόγοι της ΤτΕ επισημαίνουν ακόμα ότι «η μείωση του δανεισμού σε σχεδόν όλους τους κλάδους ως απότοκο της κρίσης επηρέασε δυσμενέστερα το εμπόριο στην Ελλάδα».