Η συμφωνία για μείωση της παραγωγής πετρελαίου κατά 1,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως, στα 32,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως, η οποία επιτεύχθηκε μεταξύ των μελών του ΟΠΕΚ (Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών), με τη βοήθεια της Ρωσίας, συνέβαλε στη δραστική άνοδο της τιμής του εμπορεύματος, ενώ αναμένεται να οδηγήσει σε αποσυμφόρηση της αγοράς από τα υπερβολικά αποθέματα, στις αρχές του 2017. Παράλληλα, όμως, εγείρει και ερωτήματα για το πόσο βιώσιμος είναι ο αντίκτυπός της. «Πρόκειται για μείωση παραγωγής με βραχεία διάρκεια και στόχο τα αποθέματα και όχι τις τιμές του εμπορεύματος, η οποία μείωση θα πυροδοτήσει αύξηση παραγωγής από τις ΗΠΑ, ώστε να διευρυνθεί το μερίδιο αγοράς τους», σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Goldman Sachs. «Η ενίσχυση των τιμών συνδέεται με το αν θα συμμορφωθούν με τη μείωση οι χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ και αν θα επιβεβαιώσουν τη συμμετοχή τους σε αυτήν οι χώρες εκτός ΟΠΕΚ». Το καλό σενάριο της συμμόρφωσης θέλει τις τιμές στα 60 ή και 70 δολάρια το βαρέλι, το κακό στα επίπεδα των 40 δολαρίων το βαρέλι ή και χαμηλότερα – όταν ξεκίνησε η δραστική πτώση στα μέσα του 2014, το πετρέλαιο βρισκόταν στα 115 δολάρια το βαρέλι.
Επιπροσθέτως, η διαδικασία των διαπραγματεύσεων αποκάλυψε σημαντικές αλλαγές. Εκανε φανερό πόσο έχουν μετατραπεί οι ισορροπίες δυνάμεων εντός του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών. Μόλις λίγα 24ωρα πριν από την κρίσιμη σύνοδο του διεθνούς οργανισμού στις 30 Νοεμβρίου, η Σαουδική Αραβία απείλησε να αποχωρήσει από τις συνομιλίες, εάν δεν συναινούσαν σε περικοπές το Ιράν και το Ιράκ. Και οι δύο χώρες, όμως, δεν έδειξαν να πτοούνται από την κίνηση αυτή του Ριάντ – υπέθεσαν ότι μπορεί να ήταν μπλόφα. Το Ιράν και το Ιράν, επίσης, έχουν δει το Ριάντ να κτίζει μέσα στον χρόνο το μερίδιο αγοράς του και γνωρίζουν ότι εξαρτάται από τις τιμές του «μαύρου χρυσού» πιο πολύ από τις ίδιες. Σύμφωνα με αναλυτές του κλάδου των πετρελαιοειδών, παρήλθε πλέον η εποχή που το Ριάντ έθετε τους όρους του παιχνιδιού στον ΟΠΕΚ και οι άλλοι ακολουθούσαν.
Ο ρόλος της Μόσχας
Μία ακόμη απόδειξη των αλλαγών στο πεδίο της εξουσίας ήταν ο ρόλος της Μόσχας στη σύναψη της συμφωνίας, η οποία είχε αρχίσει να λειαίνει το έδαφος από τον Σεπτέμβριο στο περιθώριο του G20 στην Κίνα. Μόσχα και Ριάντ συμφώνησαν να συνεργαστούν για να αμβλύνουν τη ζημία στα κρατικά τους έσοδα από την κάμψη της τιμής του «μαύρου χρυσού», ανεξαρτήτως των αγεφύρωτων διαφορών τους στον πόλεμο της Συρίας. Τον ίδιο μήνα έγινε άτυπη συνάντηση του ΟΠΕΚ στο Αλγέρι και συμφωνήθηκε η μείωση παραγωγής σε προκαταρκτικό επίπεδο. Φθάνοντας λίγο πριν από τη σύνοδο του Νοεμβρίου, η Σαουδική Αραβία ζητούσε συμμετοχή του Ιράν στη μείωση, όταν το Ιράν επιδίωκε να μην παρεμποδιστεί η επιστροφή του στα προ των διεθνών κυρώσεων επίπεδά του. Εκεί ανέλαβε δράση ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν. Οπως αναφέρει σε αποκλειστικό δημοσίευμά του το Reuters, μετά τις συζητήσεις του με τον Ιρανό ομόλογό του Χασάν Ροχανί, ο κ. Πούτιν διασφάλισε ότι το Ριάντ θα επωμιζόταν τη μερίδα του λέοντος στη μείωση, ενώ η Τεχεράνη θα μπορούσε να αυξήσει κατά τι την παραγωγή, χωρίς να δηλώσει δημοσίως ότι πέτυχε σημαντική νίκη επί του Ριάντ.
Περί ποσοστώσεων
Ποια είναι αυτή η συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ σε συνεργασία με τη Ρωσία και συνιστά την πρώτη περικοπή παραγωγής όλων αυτών των χωρών τα τελευταία 15 χρόνια; Η Σαουδική Αραβία, η μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα του ΟΠΕΚ, θα επωμιστεί και τη μεγαλύτερη περικοπή, κατά σχεδόν 500.000 βαρέλια την ημέρα, στα 10,06 εκατ. βαρέλια, ενώ το Ιράν, η δεύτερη μεγαλύτερη στον ΟΠΕΚ, θα τη διατηρήσει στα επίπεδα των σχεδόν 3,8 εκατ. βαρελιών την ημέρα. Το Κουβέιτ, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα ακολουθήσουν με 300.000 βαρέλια την ημέρα. Το Ιράκ, η τρίτη μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός του ΟΠΕΚ, αντιστεκόταν σθεναρά, επειδή χρειάζεται χρήματα στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους. Ωστόσο, συμφώνησε, απροσδόκητα, να περιορίσει την παραγωγή κατά 200.000 βαρέλια ημερησίως.
Οπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, αναμένεται επιπλέον περικοπή σχεδόν 600.000 βαρελιών την ημέρα και από χώρες εκτός ΟΠΕΚ. Η Ρωσία για πολύ καιρό διαφωνούσε με το πώς επιμερίζονται ανά χώρα οι ποσοστώσεις της μείωσης της παραγωγής.
Εντούτοις, επιθυμούσε καλύτερη τιμή για τον «μαύρο χρυσό» και τελικά συμφώνησε, όπως αναφέρει το πρακτορείο Associated Press. Ετσι, «θα μειώσει κατά 300.000 βαρέλια την παραγωγή της το α΄ εξάμηνο του 2017, βάσει αυστηρού χρονοδιαγράμματος», δήλωσε ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας Αλεξάντερ Νόβακ – βέβαια, δεν ανέφερε συγκεκριμένα από ποια επίπεδα παραγωγής θα ξεκινήσει η περικοπή. H προβλεπόμενη μείωση εντός και εκτός ΟΠΕΚ ισοδυναμεί με το 2% της παγκόσμιας παραγωγής.