H «κατάπαυση πυρός» που επεβλήθη στην Ευρώπη λόγω ευρωεκλογών επέτρεψε στην κυβέρνηση να κλείσει επιτέλους, την Παρασκευή στο Eurogroup, τη δεύτερη μεταμνημονιακή αξιολόγηση και να εξασφαλίσει την εκταμίευση των 973 δισ. ευρώ.
Ωστόσο, τα ανακοινωθέντα τόσο του Eurogroup την Παρασκευή, όσο και της Κομισιόν την Πέμπτη, δεν αφήνουν αμφιβολία ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί ανησυχούν για μία σειρά από εξελίξεις στην Ελλάδα και ζητούν την περαιτέρω υλοποίηση δεσμεύσεων το προσεχές διάστημα, με πρώτο ορόσημο τον Ιούνιο, όταν θα εκδοθεί η επόμενη μεταμνημονιακή έκθεσή τους. Μεταξύ άλλων, το Eurogroup απέσπασε νέα δέσμευση, όπως γράφει το ανακοινωθέν του, από τις ελληνικές αρχές ότι θα υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους για διεύρυνση της φορολογικής βάσης, δηλαδή τη μείωση του αφορολογήτου από το 2020. Κάτι για το οποίο η κυβέρνηση «κλείνει το μάτι» ότι θα το αποφύγει, όπως έκανε με τις συντάξεις, αν και μέχρι τότε θα έχουν μεσολαβήσει εκλογές.
Προς το παρόν, πάντως, η κυβέρνηση έχει μπροστά της έναν «καθαρό διάδρομο», όπως έλεγε παλιά ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, για να υλοποιήσει τα άμεσα, προεκλογικά σχέδιά της. Το πρώτο θα είναι η πρόωρη εξόφληση μέρους των δανείων του ΔΝΤ, που δεν «διώχνει» μεν το «σκληρό» ΔΝΤ, αλλά ασφαλώς θα διαφημιστεί ως κάτι τέτοιο. Σχεδιάζεται επίσης μία ακόμη έξοδος στις αγορές, πιθανότατα στις αρχές Μαΐου, αν οι συνθήκες το επιτρέψουν, ή αμέσως μετά τις ευρωεκλογές. Στις 26 Απριλίου θα ανακοινώσει την αξιολόγησή της η Standard & Poor’s και μια πιθανή αναβάθμιση θα βοηθήσει σε αυτή την κατεύθυνση. Τραπεζικές πηγές που παρακολουθούν στενά τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς εκτιμούν ότι θα είναι ένα 5ετές ομόλογο, αν και κυκλοφόρησε έντονα και η ιδέα του τριετούς. Και βεβαίως ετοιμάζονται οι ρυθμίσεις για τις οφειλές σε εφορία και ασφαλιστικά ταμεία, μια υψηλής προεκλογικής αξίας πρωτοβουλία, που συναντά πάντως επιφυλάξεις από τους θεσμούς.
Η επόμενη μέρα, μετά τις ευρωεκλογές και ενόψει της τρίτης αξιολόγησης, θα επαναφέρει τα προβλήματα στις πραγματικές τους διαστάσεις. Οι θεσμοί ανησυχούν για την αύξηση του κατώτατου μισθού, όπως και για την αύξηση των μισθών των υπαλλήλων του υπουργείου Οικονομικών, ενώ δεν κρύβουν τον προβληματισμό τους για τις συνέπειες του νέου πλαισίου για την πρώτη κατοικία, καθώς είναι σαφές ότι συμφώνησαν σε αυτό, χωρίς ενθουσιασμό. Στο επίκεντρο, όπως προκύπτει από τα ανακοινωθέντα των υπουργών Οικονομικών και της Κομισιόν, θα βρεθούν οι «ουρές» της β΄ αξιολόγησης, μαζί με κάποια νέα κεφάλαια, όπως:
1. Η παρακολούθηση της εφαρμογής του νέου πλαισίου για την πρώτη κατοικία, ώστε να διαπιστωθούν οι επιπτώσεις του στα κεφάλαια των τραπεζών και στον προϋπολογισμό, όπως επίσης και η αποτελεσματικότητά τους στη μείωση των κόκκινων δανείων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη δέσμευση της κυβέρνησης ότι η ρύθμιση έχει ημερομηνία λήξης, στο τέλος του 2019.
2. Η υποβολή προτάσεων από την κυβέρνηση για τον περιορισμό των αναβολών από τα δικαστήρια των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών.
3. Η πλήρης αναθεώρηση του ν. Κατσέλη τους επόμενους μήνες.
4. Η παρακολούθηση των επιπτώσεων της αύξησης του κατώτατου μισθού και των συλλογικών διαπραγματεύσεων στην ανταγωνιστικότητα και στην απασχόληση.
5. Ο μηδενισμός των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
6. Η πώληση λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ. Η νέα διαδικασία fast track προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον Μάιο.
7. Επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων – κυρίως Εγνατίας.
8. Φορολογικές μεταρρυθμίσεις για την τόνωση της ανάπτυξης.
9. Περαιτέρω βελτίωση της συλλογής φόρων από ΑΑΔΕ.
Στο τραπέζι η προεξόφληση δανείων του ΔΝΤ
Την πρόωρη εξόφληση μέρους του δανείου του ΔΝΤ αναμένεται να συζητήσει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος κατά τις συναντήσεις του με την Κριστίν Λαγκάρντ και τον Πόουλ Τόμσεν, την ερχόμενη Παρασκευή και Σάββατο, στο περιθώριο της εαρινής συνόδου του ΔΝΤ.
Την κίνηση προετοιμάζει η κυβέρνηση εδώ και καιρό, με τον πρωθυπουργό να δηλώνει προ 20ημέρου ότι «έχουμε σχέδιο να πάψει να είναι εδώ το ΔΝΤ και σύντομα θα το κάνουμε πράξη». Στην πραγματικότητα, όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις του επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ, την Παρασκευή στο Eurogroup, το ποσό που συζητείται να εξοφληθεί δεν βγάζει το ΔΝΤ από το τοπίο. Αλλωστε, κάτι τέτοιο δεν θα ήθελε με τίποτα η Γερμανία, η έγκριση της οποίας είναι απαραίτητη για να ληφθεί η απόφαση της προεξόφλησης.
Συγκεκριμένα, ο κ. Ρέγκλινγκ είπε ότι το υπόλοιπο των δανείων της Ελλάδας στο ΔΝΤ είναι 9,5 δισ. ευρώ και εξ αυτών τα 3,5 δισ. ευρώ περίπου έχουν επιτόκιο 5%, σημαντικά υψηλότερο από το επιτόκιο δανεισμού της χώρας στις αγορές. Επομένως, ο ίδιος θα υποστήριζε μια τέτοια προεξόφληση. Ο κ. Ρέγκλινγκ αναφερόταν προφανώς στα δάνεια του 2019 και του 2020, που είναι πράγματι περίπου 3,6 ευρώ και έχουν επιτόκιο 5,13%. Το ποσό αυτό επιτρέπει να διατηρηθεί η μεταπρογραμματική εποπτεία του Ταμείου, σύμφωνα με τους κανόνες του και να ανάψει το πράσινο φως η Γερμανία, τις θέσεις της οποίας θεωρείται πως εκφράζει και ο κ. Ρέγκλινγκ.
Προς το παρόν, πάντως, δεν έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα στον ESM. Ως επίσημος πιστωτής, ο ESM πρέπει να εγκρίνει την κατ’ εξαίρεση προεξόφληση μόνο του έτερου επίσημου πιστωτή, του ΔΝΤ, όπως έκανε και για την Πορτογαλία.
Απ’ την πλευρά του, το ΔΝΤ ασφαλώς βλέπει θετικά μια τέτοια εξέλιξη.