Οι απαλλοτριώσεις αίρονται αν περάσει ενάμισι έτος από τον προσδιορισμό της τιμής της αποζημίωσης χωρίς αυτή να καταβληθεί. Επομένως όσοι πολίτες έχουν επί μακρόν δεσμευμένη την περιουσία τους, δικαιούνται να προσφύγουν για την «απελευθέρωσή» της. Αυτό επανέλαβε στη Βουλή ο υπουργός Οικονομικών, απαντώντας σε ερώτηση βουλευτή.
«Το υπουργείο Οικονομικών δεν “δεσμεύει” ακίνητα ιδιωτών για αξιοποίηση, καθώς η επιλογή αυτών γίνεται από τους συμπράττοντες στην κήρυξη λοιπούς φορείς», ανέφερε στη Βουλή ο κ. Στουρνάρας. Οπως υπενθύμισε, η απαλλοτρίωση ολοκληρώνεται με την παρακατάθεση της επιδικασθείσας αποζημίωσης, σε αντίθετη περίπτωση αίρεται. «Η συνταγματική αυτή πρόβλεψη έχει θεσπιστεί πρωτίστως για την προστασία της περιουσίας του ιδιοκτήτη από την απαλλοτρίωση, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα κινδύνευε να στερηθεί επ’ αόριστο την ιδιοκτησία του».
Η νομοθεσία για τις απαλλοτριώσεις (Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων -ν. 2882/01) έχει μεταβληθεί σημαντικά την τελευταία τριετία, με τρεις διαδοχικούς νόμους (4024/11, 4070/12, 4122/2013). Με τον τελευταίο εξ αυτών επαναδιατυπώθηκαν οι αρμοδιότητες: με απόφαση περιφερειακού συμβουλίου (σ.σ. και όχι περιφερειάρχη) κηρύσσονται απαλλοτριώσεις για έργα αρμοδιότητας περιφέρειας που έχουν ενταχθεί σε ΠΕΠ (με εξαίρεση το εθνικό οδικό δίκτυο πλην Κρήτης), με απόφαση γενικού γραμματέα αποκεντρωμένης διοίκησης τα έργα που δεν ανήκουν στην προηγούμενη κατηγορία και αφορούν έκταση κάτω των 100 στρεμμάτων. Και με κοινή απόφαση του αρμόδιου υπουργού και του υπουργού Οικονομικών για εκτάσεις άνω των 100 στρεμμάτων. Τέλος, ο υπουργός Ανάπτυξης έχει το δικαίωμα κατά παρέκκλιση της νομοθεσίας να κηρύσσει ο ίδιος την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων για έργα αρμοδιότητας του υπουργείου του που εντάσσονται στο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (οδικές, αεροπορικές, σιδηροδρομικές, πλωτές) ή συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε.
Παρά τις νομοθετικές ρυθμίσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, το σύστημα τέλεσης απαλλοτριώσεων στη χώρα μας εξακολουθεί να πάσχει. Από τη μια πλευρά, οι απαλλοτριώσεις καθυστερούν εξαιτίας των συνεχών αναβολών από τα δικαστήρια. Από την άλλη, οι δήμοι πλέον αδυνατούν να απαλλοτριώσουν τα οικόπεδα που έχουν δεσμεύσει, ενώ η βοήθεια από το Πράσινο Ταμείο είναι ελάχιστη.