Η κρατική χρηματοδότηση του e-ΕΦΚΑ με περισσότερο από 1 δισ. ευρώ, λόγω της κάλυψης από τον κρατικό προϋπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών για εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους των οποίων οι συμβάσεις τέθηκαν σε αναστολή, παράλληλα με τις εισφορές του Δημοσίου ως εργοδότη χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, αναμένεται να «σώσουν την παρτίδα» στον e-ΕΦΚΑ.
Στόχος της ηγεσίας του Ταμείου σε συνεργασία με το επικεφαλής υπουργείο Εργασίας είναι ο προϋπολογισμός του 2020, μιας από τις πλέον δύσκολες χρονιές λόγω της ανεξέλεγκτης πορείας της πανδημίας COVID-19 που χτύπησε και τη χώρα μας, να κλείσει τουλάχιστον ισοσκελισμένος. Ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης μάλιστα εκτιμούν ότι πρόκειται για έναν πολύ δύσκολο στόχο, κυρίως στον τομέα των κύριων συντάξεων, που αποτελεί όμως και τη ραχοκοκαλιά του Ταμείου. Παρά το γεγονός ότι ο κρατικός προϋπολογισμός 2021 προβλέπει ότι ο ισολογισμός του e-ΕΦΚΑ θα κλείσει με πλεόνασμα της τάξης των 700 εκατ. ευρώ, στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης επισημαίνουν ότι ακόμη και αν αυτό επιτευχθεί, θα οφείλεται στα έσοδα του κλάδου πρόνοιας και όχι του κλάδου κύριας ασφάλισης του υπερφορέα.
Ηδη τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η «Κ» για το 10μηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2020 κάθε άλλο παρά καθησυχαστικά είναι. Οι απώλειες στα έσοδα από εισφορές κύριας ασφάλισης προσεγγίζουν το 9,5%. Ο στόχος για έσοδα της τάξης των 18,8 δισ. ευρώ στο τέλος του έτους φαντάζει αν όχι άπιαστος, τουλάχιστον πολύ δύσκολος να επιτευχθεί, αφού στο 10μηνο τα έσοδα προσεγγίζουν τα 16,8 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 850 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το αντίστοιχο 10μηνο του 2019. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα έσοδα από τις εισφορές των αυτοαπασχολουμένων προσεγγίζουν το -14% (σε 1,4 δισ. έναντι 1,6 δισ. το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου χρόνου), ενώ δραματική είναι η μείωση των εσόδων από ρυθμίσεις οφειλών, κοντά στο -19%, καθώς η βαρύτατα πληγωμένη από τις συνέπειες του κορωνοϊού ελληνική επιχειρηματικότητα δυσκολεύεται να ανταποκριθεί ακόμη και στις τρέχουσες υποχρεώσεις της.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ τους μήνες πριν από την πανδημία, Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2020 τα έσοδα από ρυθμίσεις οφειλών ανέρχονταν πέριξ των 130 με 140 εκατ. ευρώ τον μήνα, μετά το ξέσπασμα της πανδημίας μετά βίας προσέγγισαν τα 110 εκατ. ευρώ τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Ετσι, συνολικά έχει εισπραχθεί περίπου 1 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 250 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με το τέλος Οκτωβρίου του 2019.
Μάλιστα, όπως επισημαίνουν στην «Κ» ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης, η προαναγγελία για νέες ρυθμίσεις αντίστοιχες με αυτή των έως 120 δόσεων που ήδη «τρέχει» για οφειλές σε Ταμεία και Δημόσιο, προφανώς και δημιουργούν νέο κύμα μη πληρωμών. Ακόμη κι όσοι με δυσκολία θα επεδίωκαν την καταβολή των τρεχουσών εισφορών για τους εναπομείναντες μήνες του έτους, θεωρείται δεδομένο ότι θα κρατήσουν την όποια ρευστότητά τους για να καλύψουν άλλες ανάγκες, πολύ περισσότερο εφόσον γνωρίζουν ότι θα υπάρξει νέα ευνοϊκή ρύθμιση.
Την… παρτίδα για το τρέχον έτος φαίνεται πως σώζει η κρατική συμμετοχή στα έσοδα του e-ΕΦΚΑ με δύο τρόπους. Αφενός, την κάλυψη από τον κρατικό προϋπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών για εργαζομένους των οποίων οι συμβάσεις τέθηκαν ή θα τεθούν σε αναστολή, που υπολογίζεται σε 838 εκατ. ευρώ για το 2020 (περιορίζεται σε μόλις 246 εκατ. ευρώ το 2021), αλλά και την κάλυψη των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών των υπαλλήλων των εποχικών επιχειρήσεων ύψους 240 εκατ. ευρώ. Αφετέρου, την καταβολή των εισφορών που αντιστοιχούν στο κράτος ως εργοδότη, η οποία μάλιστα τους τελευταίους μήνες εμφανίζεται σημαντικά αυξημένη, προφανώς λόγω των περισσότερων προσλήψεων στο Δημόσιο, αλλά και του προγράμματος κοινωφελούς εργασίας που «τρέχει» αυτούς τους μήνες.
Μέσα σε αυτό το κύμα τόσο πολύ μεγάλης αβεβαιότητας, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι οι προβλέψεις του κρατικού προϋπολογισμού για πλεονασματικό προϋπολογισμό στον e-ΕΦΚΑ κατά 418 εκατ. ευρώ το 2021 θα επιτευχθούν. Σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας προκαλούν, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, οι προβλέψεις για λιγότερα έκτακτα μέτρα, χαμηλότερη κρατική χρηματοδότηση, αύξηση των εσόδων λόγω της ανάσχεσης της ανεργίας και αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης, όχι γιατί θα αυξηθούν οι συντάξεις, αλλά γιατί εκτιμάται ότι θα δοθούν περισσότερες από αυτές που η έκδοσή τους εκκρεμεί εδώ και χρόνια και που στο σύνολό τους ως υποχρεώσεις φαίνεται πως ξεπερνούν τις 300.000.
Μείωση εισφορών
Χωρίς άμεσες συνέπειες στο σκέλος των εσόδων του ΕΦΚΑ από εισφορές ασφάλισης φαίνεται πως είναι η σημαντική μείωση των εισφορών κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες που αναμένεται να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2021.
Τα 816 εκατ., που εκτιμάται πως θα «κοστίσει» ο δραστικός περιορισμός του μη μισθολογικού κόστους στη χώρα μας, αφορούν εισφορές υπέρ ανεργίας και θα αφαιρεθούν από τα έσοδα του ΟΑΕΔ. Την ίδια στιγμή, βέβαια, εκτιμάται από το οικονομικό επιτελείο ότι θα υπάρξει σημαντική αύξηση της απασχόλησης το 2021, που σε συνδυασμό με τη μείωση των εισφορών θα οδηγήσει σε αύξηση των εσόδων κατά τουλάχιστον 1 δισ.
Συγκεκριμένα, κατά τους πρώτους μήνες του νέου έτους, στο οικονομικό επιτελείο εκτιμούν ότι περίπου 400.000 θέσεις εργασίας θα «προστατευθούν» λόγω της ρήτρας προστασίας της απασχόλησης που περιλαμβάνουν τα μέτρα των αναστολών, αλλά και της επιστρεπτέας προκαταβολής. Στη συνέχεια, η εκτίμηση για ανάκαμψη της οικονομίας στηρίζεται στις προβλέψεις για εφαρμογή μαζικών εμβολιασμών και νέα αύξηση των προσλήψεων στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίες θα είναι αρκετά φθηνότερες, λόγω των μειωμένων εισφορών.