• Συμπληρώνεται το παζλ των φορολογικών κινήτρων προσέλκυσης φυσικών προσώπων στην Ελλάδα με τον ειδικό τρόπο φορολόγησης εισοδημάτων από μισθωτή εργασία και επιχειρηματική δραστηριότητα, που ψηφίστηκε πρόσφατα. Η νέα ρύθμιση που τέθηκε σε ισχύ από 1-1-2021 απευθύνεται σε πρόσωπα που α) δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας τα πέντε από τα τελευταία έξι έτη πριν από τη μετεγκατάστασή τους, β) παρέχουν –υπό προϋποθέσεις– υπηρεσίες στο πλαίσιο εργασιακής σχέσης ή ασκούν ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα και γ) μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία από χώρα Ε.Ε./ΕΟΧ ή χώρα με την οποία η Ελλάδα έχει εν ισχύι σύμβαση διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας. Με την ένταξη στο ειδικό καθεστώς, το 50% του εισοδήματος από μισθωτή εργασία ή επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα δεν φορολογείται και επιπλέον απαλλάσσεται από την Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης, ενώ παράλληλα δεν εφαρμόζονται τα ετήσια τεκμήρια κατοικίας και Ι.Χ. αυτοκινήτου. Η μέγιστη διάρκεια του καθεστώτος είναι επτά έτη, ενώ για την ένταξη απαιτείται δήλωση του ενδιαφερομένου ότι θα μείνει στην Ελλάδα για τουλάχιστον δύο έτη.
• Ο στόχος της νέας ρύθμισης είναι πολλαπλός: αρχικά, να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τα άλλα καθεστώτα προσέλκυσης, καθώς απευθύνεται σε πρόσωπα που δεν πληρούν τις ειδικές προϋποθέσεις που τα ήδη υφιστάμενα καθεστώτα εναλλακτικής φορολόγησης απαιτούν, όπως επένδυση συγκεκριμένου ύψους στη χώρα (για τους non-dom) ή καταβολή σύνταξης από το εξωτερικό (για τους συνταξιούχους αλλοδαπής). Παράλληλα, να αντιστρέψει τη μαζική μετανάστευση εξειδικευμένων επαγγελματιών (brain drain) από την Ελλάδα κατά την τελευταία δεκαετία. Τέλος, να προσελκύσει πρόσωπα, επιχειρήσεις και εταιρείες που λόγω Brexit εγκαταλείπουν τη Βρετανία αναζητώντας πρόσφορο έδαφος σε κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σημαντικό σημείο προς διευκρίνιση είναι η τεθείσα προϋπόθεση για αποκλειστικά νέες θέσεις εργασίας που θα πρέπει να καλύπτονται από τους μισθωτούς που θα ενταχθούν στο ειδικό καθεστώς: ποιες θεωρούνται νέες θέσεις, πώς θα αποδεικνύεται η πλήρωσή τους, πώς θα αποφευχθεί η κατάχρηση της διάταξης είναι ζητήματα που αναμένεται να επιλυθούν με την υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί.
• Εναλλακτική φορολόγηση συνταξιούχων: εφαρμόζεται ήδη από το 2020 και απευθύνεται σε πρόσωπα που α) λαμβάνουν σύνταξη εκτός Ελλάδας, β) δεν είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας τα πέντε από τα τελευταία έξι έτη πριν από την αίτηση υπαγωγής και γ) μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία από χώρα με την οποία η Ελλάδα εφαρμόζει ΣΑΔΦ ή συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας. Η μέγιστη διάρκεια είναι τα 15 έτη, ενώ δεν προβλέπεται ως προϋπόθεση η επένδυση σε ακίνητο ή άλλες αξίες στην Ελλάδα. Με την υπαγωγή του, το φυσικό πρόσωπο έχει υποχρέωση δήλωσης στην Ελλάδα του παγκόσμιου εισοδήματός του. Με σταθερό συντελεστή 7% φορολογείται ετησίως για όλα τα εισοδήματά του αλλοδαπής πηγής, με εξάντληση κάθε φορολογικής υποχρέωσης για τα εισοδήματα αυτά, τα οποία απαλλάσσονται επιπλέον από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Ο φόρος επί των εισοδημάτων αλλοδαπής για κάθε φορολογικό έτος καταβάλλεται εφάπαξ, ενώ παράλληλα εφαρμόζονται πλήρως οι ισχύουσες ΣΑΔΦ. Τυχόν εισόδημα πηγής Ελλάδας φορολογείται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις.
• Συγκριτικά πλεονεκτήματα και προβληματισμοί: από τη μέχρι τώρα εφαρμογή, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του καθεστώτος (έναντι ιδίως των αντίστοιχων Ιταλίας, Πορτογαλίας και Μάλτας) φαίνονται σημαντικά. Δεν έχει τεθεί καμία προϋπόθεση επένδυσης, καμία απαίτηση ελάχιστης παραμονής στη χώρα. Επίσης δεν έχει τεθεί κανένας περιορισμός ως προς την υπηκοότητα του αιτούντος ούτε ως προς τον τόπο εγκατάστασης εντός της χώρας. Παρέχεται πολύ χαμηλός φορολογικός συντελεστής σε συνδυασμό με τη μεγαλύτερη χρονική διάρκεια. Ομως προβληματίζει η έλλειψη δυνατότητας επέκτασης σε μέλη της οικογένειας, γεγονός που απασχολεί τον ενδιαφερόμενο, όταν π.χ. ο άλλος σύζυγος δεν λαμβάνει σύνταξη, ώστε να μπορεί να ενταχθεί αυτόνομα και να ακολουθήσει τον πρώτο. Τέλος, το νέο καθεστώς δεν προβλέπει απαλλαγή από τον φόρο κληρονομιάς ή δωρεάς της περιουσίας στην αλλοδαπή, που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως επιπλέον κίνητρο.
• Εναλλακτική φορολόγηση εισοδημάτων αλλοδαπής με προϋπόθεση επένδυσης (non-dom). Εφαρμόζεται από 1-1-2020 καθεστώς εναλλακτικής φορολόγησης των εισοδημάτων αλλοδαπής φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα, με βασικές προϋποθέσεις την επένδυση ύψους 500.000 ευρώ στην Ελλάδα και τη διατήρηση φορολογικής κατοικίας εκτός Ελλάδας τα επτά από τα τελευταία οκτώ χρόνια. Με μέγιστη διάρκεια επίσης 15 έτη, διαφοροποιείται από το ανωτέρω καθεστώς των συνταξιούχων, καθώς α) οφείλεται ετησίως κατ’ αποκοπή φόρος 100.000 ευρώ για τα εισοδήματα αλλοδαπής και β) το παγκόσμιο εισόδημα δεν περιλαμβάνεται υποχρεωτικά στη δήλωση φόρου εισοδήματος στην Ελλάδα.
Πηγή: Grant Thornton