Σε αναζήτηση στρατηγικού επενδυτή για την πώληση των εμπορικών του δραστηριοτήτων, δηλαδή των δανείων και των καταθέσεων ιδιωτών, προχωράει το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Πρόκειται για δάνεια ύψους 2,6 δισ. ευρώ και καταθέσεις συνολικής αξίας 2,3 δισ. ευρώ, το σύνολο των οποίων θα μεταφερθεί σε ξεχωριστή ανώνυμη εταιρεία με στόχο την πώλησή της.
Η πρωτοβουλία ανήκει στο υπουργείο Οικονομικών, που για τον σκοπό αυτό έχει προκηρύξει θέση συμβούλου, που θα αναλάβει να «τρέξει» τον διαχωρισμό της εμπορικής δραστηριότητας του Ταμείου και στη συνέχεια τη διαδικασία για την εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή. Με δεδομένο ότι η αποδοχή καταθέσεων αποτελεί δραστηριότητα που απαιτεί άδεια πιστωτικού ιδρύματος, στρατηγικός επενδυτής θα μπορούσε να είναι τράπεζα.
Κυρίως στεγαστικά
Το χαρτοφυλάκιο του κλάδου εμπορικής δραστηριότητας του ΤΠΔ περιλαμβάνει δάνεια σε ιδιώτες κατά κύριο λόγο στεγαστικά. Συγκεκριμένα και σύμφωνα με τα στοιχεία του α΄ εξαμήνου του 2020 πρόκειται για 161.871 δάνεια, συνολικού ύψους 2,6 δισ. ευρώ, τα οποία έχουν χορηγηθεί σε υπαλλήλους και συνταξιούχους του ελληνικού Δημοσίου, ενώ ένα πολύ μικρό τμήμα αφορά νέους επιστήμονες και ΝΠΙΔ. Η πλειονότητα αυτών των δανείων, δηλαδή ποσοστό 52%, είναι στεγαστικά δάνεια, τα οποία είναι ενυπόθηκα με προσημείωση επί των ακινήτων, ενώ το υπόλοιπο 48% είναι μικρά επισκευαστικά δάνεια. Παρά το γεγονός ότι η εξυπηρέτηση αυτών των δανείων γίνεται απευθείας από τους λογαριασμούς μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων, το ποσοστό καθυστέρησης είναι υψηλό και φθάνει το 39%, ενώ όπως αναφέρεται στην προκήρυξη, στο 26% ανέρχεται το ποσοστό των δανείων που έχουν ρυθμιστεί.
Σε ό,τι αφορά τις καταθέσεις, υπάρχουν 88.792 λογαριασμοί καταθέσεων με συνολική αξία 2,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων η πλειοψηφία αντιστοιχεί σε καταθέσεις ταμιευτηρίου (74%), ενώ οι υπόλοιπες αντιστοιχούν σε προθεσμιακές καταθέσεις (26%), καθώς και σε ένα μικρό αριθμό καταθέσεων όψεως. Να σημειωθεί ότι το ΤΠΔ στην προοπτική αυτού του διαχωρισμού σταμάτησε από το 2017 να δέχεται νέες καταθέσεις από ιδιώτες και οι καταθέσεις που διαθέτει είναι μέσω ανανεώσεων υπολοίπων από το παρελθόν, όταν ακόμη ανταγωνιζόταν τις εμπορικές τράπεζες προσφέροντας την εποχή εκείνη ευνοϊκά επιτόκια. Η δανειοδότηση δημοσίων υπαλλήλων είχε σταματήσει πολύ νωρίτερα, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης, που είχε υποχρεώσει το Ταμείο να πάψει να χορηγεί δάνεια στη συγκεκριμένη κατηγορία, η οποία άλλωστε είχε υποστεί σοβαρή συρρίκνωση των εισοδημάτων της στο πλαίσιο των μνημονίων. Εκτοτε η δραστηριότητα του ΤΠΔ είχε επικεντρωθεί στη δανειοδότηση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για λόγους που είχαν να κάνουν με την εξυγίανσή τους.
Οι εμπορικές τράπεζες
Σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, το δανειακό και καταθετικό χαρτοφυλάκιο του ΤΠΔ παρουσιάζει ενδιαφέρον, αλλά το κατά πόσο θα προσελκύσει τελικώς και τη συμμετοχή των εμπορικών τραπεζών στη διαδικασία εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή, είναι πρόωρο να προεξοφληθεί. Να σημειωθεί ότι οι τράπεζες αναμένεται εντός του 2021 να επανέλθουν ύστερα από προσπάθειες που διήρκεσαν 10 χρόνια, περίπου, στην κανονικότητα, επιτυγχάνοντας τη μείωση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε μονοψήφιο ποσοστό.
Το γεγονός ότι τα δάνεια του Ταμείου χαρακτηρίζονται από υψηλό ποσοστό επισφαλειών αποτελεί ανασχετικό παράγοντα για τις τράπεζες, οι οποίες πάντως δεν απορρίπτουν την προοπτική να εκδηλώσουν ενδιαφέρον. Μια τέτοια εξέλιξη ενισχύει το γεγονός ότι τα δάνεια αυτά συνοδεύονται με εξασφαλίσεις σε ακίνητα και με δεδομένο ότι πλέον τα προβληματικά δάνεια έχουν ανατεθεί σε εξειδικευμένες εταιρείες, ανοίγει τον δρόμο για την αποτελεσματικότερη διαχείρισή τους. Να σημειωθεί ότι πολλοί δανειολήπτες του ΤΠΔ έχουν πάρει στεγαστικό δάνειο και από τις εμπορικές τράπεζες, και πολλά από τα δάνεια αυτά έχουν υποθήκη και σε τράπεζα. Την ίδια στιγμή, το καταθετικό χαρτοφυλάκιο δημιουργεί τη βάση για ισόρροπη ανάληψη πιστωτικού κινδύνου από την πλευρά των τραπεζών.
Από το 2011
Ο διαχωρισμός των εμπορικών δραστηριοτήτων του ΤΠΔ έχει προβλεφθεί από το 2011 με βάση τον νόμο 3965, αλλά η απόσχιση υλοποιείται με αρκετά χρόνια καθυστέρηση. Στη βάση αυτού του διαχωρισμού δημιουργήθηκε ξεχωριστός κλάδος με τις δραστηριότητες χορήγησης δανείων σε ιδιώτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα) καθώς και της παρακολούθησης και διακράτησης των καταθέσεων. Ετσι, έργο του συμβούλου που θα προσλάβει το υπουργείο Οικονομικών, όπως αναφέρεται στην προκήρυξη, είναι «να εξετάσει τα σενάρια βιωσιμότητας της νέας εταιρείας μέσω συναλλαγής με επενδυτή, ο οποίος θα συμμετέχει σε αυτήν». Ο σύμβουλος θα αναλάβει επίσης την ανάπτυξη συγκεκριμένου επιχειρηματικού σχεδίου για τη νέα Α.Ε. λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο απόσχισης, με έμφαση στην ανάλυση των χρηματοδοτικών αναγκών που θα προκύψουν από την υλοποίηση του business plan. Το οριστικό πλάνο μετάβασης στη νέα Α.Ε. θα πρέπει να έχει παραδοθεί 4 μήνες το αργότερο μετά την υπογραφή της σύμβασης και το έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2021 ή τις αρχές του επόμενου έτους.