Τον δρόμο για μια νέα μείωση στα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων ανοίγει το άνοιγμα των πιστωτικών γραμμών από τις τράπεζες με την επιστροφή στις αγορές. Την ομολογιακή έκδοση της Τράπεζας Πειραιώς θα ακολουθήσουν εκδόσεις και από τις υπόλοιπες τράπεζες, μετά και την επικείμενη έξοδο της χώρας στις αγορές.
Η επανάκαμψη στις αγορές για τη σταδιακή άντληση ρευστότητας υπαγορεύεται από την ανάγκη απεγκλωβισμού από τον δανεισμό του ευρωσυστήματος, αλλά και την προσπάθεια για μείωση του κόστους των τραπεζών. Ηδη το μέσο επιτόκιο των προθεσμιακών καταθέσεων έχει μειωθεί στα τέλη Φεβρουαρίου στο 2,80% από το επίπεδο του 4,50% που ήταν τον Φεβρουάριο του 2013, καταγράφοντας ραγδαία πτώση κατά 1,7% μέσα σε ένα μόλις χρόνο.
Η πτώση του πληθωρισμού στο -1,1%, ολοκληρώνοντας ένα δωδεκάμηνο με αρνητικό πρόσημο, μεγιστοποιεί την πραγματική απόδοση των επιτοκίων στις καταθέσεις για λογαριασμό των καταθετών και σε συνδυασμό με την πίεση για μείωση του λειτουργικού κόστους, που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα νέο γύρο αποκλιμάκωσης. Στόχος το μέσο επιτόκιο να σταθεροποιηθεί κοντά στην περιοχή του 2% έως τα τέλη του 2014 από το επίπεδο του 2,6% περίπου, που εκτιμάται ότι βρίσκεται σήμερα.
Τα ονομαστικά επιτόκια στη χώρα μας παραμένουν σε παράδοξα υψηλά επίπεδα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που διαμορφώθηκε τον Φεβρουάριο στο 1,80% και είναι χαρακτηριστικό ότι η απόδοσή τους έχει υπερκεράσει και το μέσο επιτόκιο της Κύπρου, που μειώθηκε τον Φεβρουάριο του 2014 στο 2,35%, πραγματοποιώντας βουτιά από το 4,55% τον Φεβρουάριο του 2013 και ήταν ο βασικός ανταγωνιστής στην προσέλκυση καταθέσεων. Η διαπίστωση αυτή ερμηνεύει και την επιμονή των Ελλήνων στις προθεσμιακές καταθέσεις, το ύψος των οποίων έχει σταθεροποιηθεί στα 84 δισ. ευρώ.
Οι υψηλές τοποθετήσεις που διατηρούν οι Ελληνες σε προθεσμιακούς λογαριασμούς αποτυπώνεται στα στοιχεία που δείχνουν ότι αντιπροσωπεύουν το 73% των χρηματοοικονομικών τους διαθεσίμων, έναντι 44% των Ισπανών, 40% των Γερμανών και των Πορτογάλων, 32% των Ιταλών, 30% των Γάλλων και 28% των Αγγλων ή εναλλακτικά 14% των Αμερικανών.
Μια δεύτερη ερμηνεία πίσω από αυτή τη διαπίστωση -εκτός από τα υψηλά επιτόκια- είναι και ο φόβος που έχει δημιουργήσει κάθε άλλης μορφής επένδυση, είτε αυτή είναι τα ομόλογα είτε το χρηματιστήριο, τη στιγμή μάλιστα που η επένδυση στα ακίνητα ήταν μέχρι πρόσφατα η μόνη σταθερή αξία για αρκετές δεκαετίες.
Η εξάρτηση των Ελλήνων καταθετών σε υψηλά ονομαστικά επιτόκια στους λογαριασμούς προθεσμίας, σύμφωνα με τους ειδικούς δεν είναι παρά μια στρέβλωση, που πρέπει να ερμηνευθεί μέσα από τον παραμορφωτικό φακό που δημιούργησε η οικονομική κρίση. Τα υπερδιπλάσια σε σχέση με τα ευρωπαϊκά επιτόκια που διατηρούνται στη χώρα και αντανακλούν ουσιαστικά τον επενδυτικό κίνδυνο που ενσωματώνει, έχουν αποτρέψει κάθε επενδυτική διάθεση, οδηγώντας ουσιαστικά στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Ετσι παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία για την εξέλιξη των επιτοκίων στη χώρα μας συνηγορούν υπέρ της άποψης για την ελκυστικότητα της συγκεκριμένης επένδυσης, άλλες αναλύσεις δείχνουν ότι η συγκέντρωση όλων των αποταμιεύσεων σε προθεσμιακούς λογαριασμούς, έχει υψηλό κόστος ευκαιρίας.
Σύμφωνα με στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης και την ανάλυση της Alpha Trust, οι μέσες αποδόσεις που απολάμβανε ο Ελληνας αποταμιευτής το 2013, υπολείπονταν κατά πολύ αυτών του μέσου Γερμανού, του μέσου Γάλλου ή ακόμα και του μέσου Ισπανού, η μέση απόδοση στα χαρτοφυλάκια των οποίων, διαμορφώθηκε στο 4,43%, 6,21% και 5,29% αντίστοιχα. Η τοποθέτηση κεφαλαίων αποκλειστικά σε προθεσμιακούς λογαριασμούς, όσο και αν δείχνει ελκυστική, δεν είναι πάντα αποτελεσματική, συρρικνώνοντας τις αποδόσεις των χρηματοοικονομικών διαθεσίμων, που κατέχει ένα νοικοκυριό πολύ πιο κάτω από τον μέσο όρο των ευρωπαϊκών.