Ενδείξεις σταθεροποίησης στην αγορά εμπορικών ακινήτων, αλλά και προοπτικές βελτίωσης, διαπιστώνει ο αμερικανικός συμβουλευτικός οίκος real estate NAI Global, που ανήκει στην C-III Capital Partners LLC. Πρόκειται για το ελληνικό γραφείο του αμερικανικού οίκου που υπέγραψε το κεφάλαιο της μελέτης της αγοράς ακινήτων στους διαγνωστικούς ελέγχους της BlackRock για τις ελληνικές τράπεζες, αλλά και της αντίστοιχης για την Pimco στην Κύπρο.
Σε ειδική μελέτη του για την ελληνική αγορά ακινήτων, επισημαίνει κατ’ αρχήν την ύπαρξη επενδυτικών ευκαιριών στις αγορές του ξενοδοχειακού real estate, στα πολύ υψηλής ποιότητας κτίρια γραφείων, στον κλάδο των σύγχρονων εμπορικών κέντρων, στις ανακαινίσεις και επανατοποθετήσεις ακινήτων στην αγορά, αλλά και σε επιλεγμένα ακίνητα logistics. Η εκτίμησή του, ωστόσο, για την αγορά κατοικιών παραμένει αρκετά επιφυλακτική. Συγκεκριμένα, επισημαίνει πως παραμένουν αβεβαιότητες που σχετίζονται κυρίως με την πιστοδοτική πολιτική των τραπεζών. Αφήνει, όμως, και ένα μικρό παράθυρο αισιοδοξίας: Υπό την προϋπόθεση ότι θα σημειωθεί μια σταδιακή ανάκαμψη της στεγαστικής πίστης, για την περίοδο 2014-2016, προβλέπει μεν τη συνέχιση των πιέσεων στις τιμές, πλην όμως με σαφώς ηπιότερους ρυθμούς.
Στον αντίποδα, βλέπει αποδόσεις για τους επενδυτές στα εμπορικά ακίνητα που ξεκινούν από το 9% και είναι ικανές να προσελκύσουν κεφάλαια και να διαμορφώσουν ανοδικές τάσεις αργότερα φέτος, εάν δεν διαταραχθεί το θετικό momentum. Ειδική μνεία γίνεται και στην ανάπτυξη της χώρας σε διεθνές διαμετακομιστικό εμπορικό κέντρο, που σε συνδυασμό με τις δρομολογημένες επενδύσεις σε λιμάνια και σιδηροδρομικά δίκτυα αναμορφώνουν την αγορά των αποθηκευτικών χώρων και των χώρων logistics. Αν και η ζήτηση θεωρείται πως παραμένει για την ώρα περιορισμένη, η μεγάλη προσφορά κατάλληλων εκτάσεων και ακινήτων σε συνδυασμό με την πτώση των τιμών στα υψηλής ποιότητας και στρατηγικά τοποθετημένα κέντρα logistics εκτιμάται ότι δημιουργεί ευκαιρίες για όσους θέλουν να τοποθετηθούν επενδυτικά.
«Ομως, οι γραφειακοί χώροι, τα καταστήματα και τα ξενοδοχεία είναι οι κλάδοι της αγοράς με τις καλύτερες πιθανότητες για γρήγορη ανάκαμψη», σημειώνει μιλώντας στην «Κ» ο Θωμάς Ζιώγας, MRICS και επικεφαλής της NAI Hellas. «Στους γραφειακούς χώρους, τα ενοίκια και οι αποδόσεις για τα κτίρια πρώτης κατηγορίας, δηλαδή υψηλής ποιότητας και προδιαγραφών, παρέμειναν στα επίπεδα του 2012 και κυμαίνονται από 12 έως 20 ευρώ ανά τ.μ. τον μήνα και 8,25% έως 11% αντίστοιχα». Εξηγεί δε πως η λεωφόρος Κηφισίας και το κέντρο της Αθήνας παραμένουν οι πιο δημοφιλείς περιοχές, ενώ η ζήτηση για γραφεία πρώτης κατηγορίας αυξάνεται, όπως και η προσφορά σε κτίρια δεύτερης κατηγορίας.
Στα επίπεδα του 2012 παραμένουν, σύμφωνα με τη μελέτη της NAI Hellas, και τα ενοίκια καθώς και οι αποδόσεις των καταστημάτων σε περιοχές όπως η Ερμού, η Κηφισιά, η Γλυφάδα και το Κολωνάκι. Εκεί κυμαίνονται από 60 έως 140 ευρώ ανά τ.μ. τον μήνα και 7,25% έως 8% αντίστοιχα, ενώ σε άλλες περιοχές τα ενοίκια κυμαίνονται από 20 έως 50 ευρώ ανά τ.μ. «Οι παραδοσιακά προνομιακές εμπορικές περιοχές παραμένουν οι πιο δημοφιλείς και έχουν τα μικρότερα ποσοστά κενών ακινήτων, ενώ τα εμπορικά κέντρα είναι αυτά που έχουν επηρεαστεί λιγότερο από την οικονομική κρίση και διατηρούν τις καλύτερες μισθωτικές αξίες, αλλά και τα υψηλότερα ποσοστά πληρότητας», συμπληρώνει.
Η νέα τάση που παρουσιάζεται στον κλάδο είναι το άνοιγμα μεγάλου αριθμού καταστημάτων εστίασης στη θέση πρώην μικρών εμπορικών καταστημάτων. Τα ξενοδοχεία είναι ένας από τους πολλά υποσχόμενους κλάδους της αγοράς. Η διαρκής άνοδος στις αφίξεις τουριστών από το 2004 οδήγησε σε αύξηση των ξενοδοχειακών μονάδων της χώρας, που έφτασε κατά μέσον όρο το 20% την τελευταία δεκαετία. Οσον αφορά την αγορά κατοικίας, υπολογίζεται πως την περίοδο 2008-2013 έχει υποχωρήσει σε ποσοστά που ξεπερνούν το 45%. Αρνητικό παράγοντα για την εξέλιξη των αξιών αναμένεται να διαδραματίσει η ενεργή διαχείριση ή και η πώληση χαρτοφυλακίων μη εξυπηρετούμενων δανείων από τις τράπεζες. Ομως, «ο καθοριστικός παράγοντας θα είναι η έναρξη της νέας πολιτικής στεγαστικής πίστης από τις τράπεζες».