«Εχουν αρχίσει να μυρίζουν ψοφίμι και μας γυροφέρνουν». Με αυτά τα λόγια περιγράφει ο Κώστας Ταμπακιάρης, πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Νάουσας, τις προσφορές -της τάξης των 30 λεπτών το κιλό για συσκευασμένα ροδάκινα- που δέχονται για τα προϊόντα τους (όσα δεν πωλήθηκαν φθηνά κατά την επιστροφή από τη Ρωσία) οι παραγωγοί ροδάκινου. Σύμφωνα με τον κ. Ταμπακιάρη, οι οργανωμένοι -τουλάχιστον- παραγωγοί αρνούνται να πωλήσουν σε τέτοια εξευτελιστικά επίπεδα. Σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε στην «Κ» ο πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας Χρήστος Γιαννακάκης, οι τιμές για τους παραγωγούς έχουν μειωθεί κατά 20 λεπτά συγκριτικά με τα προ εμπάργκο επίπεδα και κυμαίνονται μεταξύ 0,42-0,56 ευρώ το κιλό.
Καθώς χιλιάδες τόνοι των προϊόντων τους σαπίζουν στα ψυγεία της Βόρειας Ελλάδας, οι ροδακινοπαραγωγοί ζητούν ήδη από την περασμένη εβδομάδα συνάντηση με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης. Το πιο επείγον ζήτημα, όπως εξηγούν στην «Κ», είναι η συνεννόηση για τη δωρεάν διανομή των μέγιστων δυνατών ποσοτήτων των ροδάκινων που αρχικά προορίζονταν για τη Ρωσία. Η διανομή των φρούτων σε συσσίτια, φυλακές και κοινωφελή ιδρύματα σημαίνει ότι θα αποσυρθούν από την αγορά, αμβλύνοντας έτσι -έστω οριακά- τις καθοδικές πιέσεις στις τιμές. Παράλληλα, μειώνεται το ποσοστό του προϊόντος που θα οδηγηθεί σε ΧΥΤΑ.
Οι ροδακινοπαραγωγοί έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν δύνανται να επωμιστούν οι ίδιοι το κόστος της μεταφοράς και διανομής του προϊόντος. Στο μεταξύ, αργά χθες το βράδυ προγραμματίστηκε συνάντηση για τις 3 σήμερα το μεσημέρι των παραγωγών με τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργο Καρασμάνη. Η συνάντηση είχε καθυστερήσει, καθώς η πολιτική ηγεσία του υπουργείου περίμενε να ξεκαθαρίσουν ορισμένες πτυχές της στήριξης που έχει δεσμευτεί να παράσχει η Ε.Ε. στους ροδακινοπαραγωγούς, ώστε να έχει νόημα η συνάντηση μαζί τους.
Προβλήματα
Το πρόβλημα, φυσικά, είναι ότι μέχρι να καθοριστούν οι λεπτoμέρειες της ευρωπαϊκής στήριξης, τα ροδάκινα θα έχουν σαπίσει και θα έχουν οδηγηθεί στα σκουπίδια. «Το 90% της παραγωγής που κάθεται τώρα στα ψυγεία θα καταλήξει στη χωματερή», λέει ο κ. Ταμπακιάρης. Ο λόγος δεν είναι μόνο οι καθυστερήσεις από την πλευρά του υπουργείου. Εκ των πραγμάτων, είναι περιορισμένες οι ποσότητες που μπορούν να διατεθούν δωρεάν. Η Κοινοπραξία των Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας έχει έλθει σε επαφή με την Αρχιεπισκοπή Αθηνών, που οργανώνει 10.000 συσσίτια ημερησίως. Ακόμα κι αν κάθε άνθρωπος που λαμβάνει συσσίτιο από την Αρχιεπισκοπή κατανάλωνε ένα κιλό την ημέρα, αυτό θα ισοδυναμούσε με 10 τόνους την ημέρα. Οπως σημειώνει ο κ. Γιαννακάκης, τα αδιάθετα ροδάκινα αυτή τη στιγμή μόνο στην Ημαθία είναι 11.000 τόνοι.
Σε ανακοίνωσή του την περασμένη Δευτέρα, ο επίτροπος Γεωργίας της Ε.Ε. Ντάσιαν Τσιόλος δήλωσε ότι προτείνει την αύξηση από 5% σε 10% της παραγωγής οργανώσεων παραγωγών η οποία μπορεί να αποσυρθεί από την αγορά για δωρεάν διανομή. Επιπλέον, ανακοίνωσε πως θα ληφθούν έκτακτα μέτρα στήριξης για ανεξάρτητους παραγωγούς (που δεν είναι μέλη οργανώσεων), με την καταβολή του 50% της τιμής απόσυρσης των οργανώσεων παραγωγών. Ωστόσο, η ανακοίνωση δεν περιελάμβανε συγκεκριμένο κονδύλι που θα διατεθεί για τους σκοπούς αυτούς.
125 εκατ. ευρώ για άλλα προϊόντα
Εν τω μεταξύ, με χθεσινή της ανακοίνωση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσπειρε περαιτέρω σύγχυση στις τάξεις των ροδακινοπαραγωγών. Η ανακοίνωση ανέφερε ότι θα διατεθούν 125 εκατ. ευρώ σε κοινοτικά κονδύλια για τη στήριξη των κλάδων αγροτικής παραγωγής που πλήττονται άμεσα από το ρωσικό εμπάργκο. Τα μέτρα οικονομικής στήριξης που ανακοινώθηκαν χθες αφορούσαν όσους παράγουν ντομάτα, λευκό λάχανο, καρότο, πιπεριές, μανιτάρια, αχλάδια, μήλα, κουνουπίδια, αγγούρια, αγγουράκια τουρσί, ακτινίδια, επιτραπέζια σταφύλια και κόκκινα φρούτα (φράουλες, διάφορα είδη μούρων). Δεν επεκτείνονταν, ωστόσο, στους ροδακινοπαραγωγούς. Τα μέτρα θα αποφασιστούν επισήμως σε λίγες εβδομάδες, αλλά θα ισχύσουν αναδρομικά από χθες, με ημερομηνία λήξης το τέλος Νοεμβρίου. Η κοινοτική στήριξη θα είναι διαθέσιμη τόσο σε οργανωμένους όσο και σε ανεξάρτητους παραγωγούς.
Οπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, «οι αγορές γι’ αυτά τα προϊόντα βρίσκονται στο εποχικό τους αποκορύφωμα, με την επιλογή της αποθήκευσης απούσα για τα περισσότερα και καμία εναλλακτική αγορά άμεσα διαθέσιμη». Τα μέτρα που προβλέπονται είναι απόσυρση πέραν του 5% (το ακριβές ποσοστό δεν είναι ακόμα σαφές), χρηματοδοτούμενη κατά 100% από τον κοινοτικό προϋπολογισμό στην περίπτωση που τα υπό απόσυρση αγαθά διανέμονται δωρεάν, καθώς και αποζημιώσεις για μη συγκομιδή ή πρωινή συγκομιδή.
Την Παρασκευή θα υπάρξει νέα συνάντηση στις Βρυξέλλες με τη συμμετοχή ειδικών από τα κράτη-μέλη και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την παρακολούθηση των συνθηκών στις αγορές των προϊόντων αυτών. Στη συνάντηση αυτή, σύμφωνα με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, η Κομισιόν θα παρουσιάσει σχέδιο κανονισμού που θα αφορά συγκεκριμένα τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια.
Πηγές της Κομισιόν αναφέρουν στην «Κ» ότι την Παρασκευή θα παρουσιαστούν δύο σχέδια κανονισμών – ένα για τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια και ένα για τα προϊόντα που συμπεριλαμβάνονται στη χθεσινή ανακοίνωση. Οπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, λόγω της έκτακτης φύσης του εργαλείου που επιστρατεύεται, η Κομισιόν μπορεί να το ενεργοποιήσει μονομερώς – η συνάντηση της Παρασκευής έχει ως στόχο τα κράτη-μέλη να «κατανοήσουν τα μέτρα, όχι να τα εγκρίνουν». Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», το κονδύλι για τα ροδάκινα και τα νεκταρίνια θα κυμανθεί μεταξύ 2030 εκατ. ευρώ.
Στη συνέχεια, έχει προγραμματιστεί για τις 5 Σεπτεμβρίου, κατόπιν πρωτοβουλίας της ιταλικής προεδρίας, συνάντηση των υπουργών Γεωργίας της Ε.Ε., για να εξεταστεί εκ νέου η επίδραση του ρωσικού εμπάργκο στις αγορές και η διαχείριση της κρίσης.