Με ψυχραιμία αλλά και προβληματισμό αντιμετωπίζουν οι διοικήσεις των τραπεζών την αναταραχή στο πολιτικό σκηνικό, που έχει άμεση επίδραση στην οικονομική ζωή, με αφορμή την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και τον κίνδυνο πρόωρων εθνικών εκλογών. Οι επιτελείς των τραπεζών δεν κρύβουν την απογοήτευσή τους για την ταχύτατη επιστροφή της χώρας σε κατάσταση αβεβαιότητας και ανησυχίας και τον πρόωρο τερματισμό της «άνοιξης» που επέτρεψε, λίγους μήνες πριν, την επιστροφή των τραπεζών και της χώρας στις αγορές έπειτα από πολυετή αποκλεισμό.
Δεν έχουν περάσει παρά μόλις έξι μήνες από τότε που οι εγχώριες τράπεζες, σε διάστημα λίγων μόνο εβδομάδων, άντλησαν από τις ξένες αγορές, σε κεφάλαια και ρευστότητα συνολικό ποσό σχεδόν 10 δισ. ευρώ!
Μάλιστα, τον περασμένο Μάιο η Eurobank, που είχε περάσει στον απόλυτο έλεγχο του Δημοσίου, μετά την ανακεφαλαιοποίηση του 2013, επέστρεψε σε ιδιωτικά χέρια, σε ομάδα στρατηγικών επενδυτών με τη συμμετοχή ισχυρών ξένων θεσμικών χαρτοφυλακίων, όπως η Fairfax, η Capital, η Wilbur Ross, η Fidelity κ.ά. Είναι χαρακτηριστικό ότι η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Eurobank, με την οποία επέστρεψε σε ιδιωτικά χέρια, πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Μάιο στα 0,31 ευρώ και σήμερα η μετοχή της διαπραγματεύεται στα 0,215 ευρώ. Δηλαδή, οι επενδυτές «χάνουν», λογιστικά, το 31% των κεφαλαίων τους. Τότε η τιμή διάθεσης των μετοχών, τα 0,31 ευρώ, είχε χαρακτηριστεί «σκάνδαλο» και «ξεπούλημα».
Τι άλλαξε σε έξι μήνες; Τον περασμένο Μάιο υπήρχε πολιτική σταθερότητα και ένα αίσθημα συνέχειας στην οικονομική πολιτική, ενώ όλοι οι «πρόδρομοι δείκτες», όπως αποκαλούνται από τους οικονομολόγους τα στοιχεία που δείχνουν την αλλαγή κατεύθυνσης μιας οικονομίας, συνηγορούσαν ότι η στιγμή επιστροφής της Ελλάδας στην ανάκαμψη πλησιάζει.
Η οικονομία επιβεβαίωσε τις προσδοκίες, ωστόσο η πολιτική σταθερότητα αποδείχθηκε επίπλαστη. Από τις ευρωεκλογές και μετά, η κυβέρνηση επιδόθηκε σε μια στείρα αντιμνημονιακή ρητορεία, ανέστειλε τις μεταρρυθμίσεις και την υλοποίηση των δεσμεύσεών της και τελικά απέτυχε να εξασφαλίσει τη θετική αξιολόγηση από την τρόικα για την ολοκλήρωση του Μνημονίου. Τελικά, η επιτάχυνση της προεδρικής εκλογής, που ανακοινώθηκε την περασμένη Δευτέρα, κρίθηκε ως μια υψηλού κινδύνου ζαριά, στη μάχη της πολιτικής επιβίωσης, οδηγώντας σε μαζικό ξεπούλημα «ελληνικού κινδύνου» σε μετοχές και ομόλογα.
Παρά το γεγονός ότι η πόλωση και ο λαϊκισμός αποτελούν εγγύηση ότι οι υπερβολές θα κυριαρχήσουν –ήδη έχει επισημανθεί από πολιτικούς ο κίνδυνος να αδειάσουν τα ΑΤΜ– οι τράπεζες δεν φαίνεται να ανησυχούν ιδιαίτερα. Θεωρούν ότι έπειτα από τόσα χρόνια κινδυνολογίας και φημών, οι πολίτες έχουν αναπτύξει ισχυρά «αντισώματα ψυχραιμίας». Σημειώνουν ότι οι συνθήκες ρευστότητας είναι σημαντικά βελτιωμένες και το τραπεζικό σύστημα βρίσκεται σε καλή θέση για να αντιμετωπίσει τις όποιες προκλήσεις και εκτιμούν ότι δεν πρόκειται να επαναληφθεί μια κατάσταση ανάλογη του 2012. Υπενθυμίζουν ότι από τις αρχές του έτους οι καταθέσεις έχουν αυξηθεί κατά περίπου 3 δισ. ευρώ.
Οπως αναφέρουν, ο κύριος όγκος των καταθέσεων που διοχετεύθηκε σε ξένες χώρες παρέμεινε εκεί, κατά συνέπεια τα «μεγάλα πορτοφόλια» δεν διατηρούν σημαντικές καταθέσεις στη χώρα. Επιπλέον, όλοι όσοι μετακινούν μεγάλα κεφάλαια στο εξωτερικό περνούν πλέον από εξονυχιστικούς ελέγχους από την Αρχή Καταπολέμησης Βρώμικου Χρήματος και τις φορολογικές αρχές, κάτι που λειτουργεί αποτρεπτικά για πολλούς.
Για τα μικρά ποσά είναι πολύ δύσκολο στην πράξη να μεταφερθούν το εξωτερικό, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των λογαριασμών που διατηρούνται σε τράπεζες καλύπτεται από την εγγύηση καταθέσεων ύψους 100.000 ευρώ.