Με πολλές «γκρίζες ζώνες» κατατέθηκε την περασμένη Παρασκευή ο νέος νόμος για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, πολλά κρίσιμα ζητήματα για τη δομή του εγχειρήματος παραμένουν σε εκκρεμότητα.
Ο νόμος δεν αποσαφηνίζει ζητήματα όπως το τι θα γίνει με τις προνομιούχες μετοχές του Δημοσίου, το μέγεθος των επιπτώσεων στους ομολογιούχους των τραπεζών σε περίπτωση που απαιτηθεί κρατική βοήθεια και την αναλογία ειδικών μετατρέψιμων ομολογιών (Coco’s) και κοινών μετοχών με τις οποίες το ΤΧΣ θα καλύψει τη συμμετοχή του. Ο νέος νόμος αναφέρει ότι η αναλογία Cocos – μετοχών με τις οποίες το ΤΧΣ θα καλύψει τη συμμετοχή του θα προσδιοριστεί με υπουργική απόφαση. Η κυβέρνηση πιέζει ώστε η αναλογία να είναι 50% Cocos και 50% μετοχών ώστε να διασφαλιστεί μια ικανοποιητική συμμετοχή του Δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο των τραπεζών, κάτι όμως που φαίνεται να απορρίπτει η τρόικα, θεωρώντας ότι θα αποτρέψει τη συμμετοχή ιδιωτών στις αυξήσεις κεφαλαίου. Η κατανομή Coco’s – μετοχών θα κλειδώσει πιθανότατα στο 70%-30%.
Κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών εκτιμούν ότι οι κεφαλαιακές ανάγκες των συστημικών τραπεζών, στο βασικό σενάριο του stress test μπορούν να καλυφθούν από ιδιωτικά κεφάλαια. Σε ό,τι αφορά τις προνομιούχες που έχει στην κατοχή του το ελληνικό Δημόσιο σημειώνουν ότι μπορούν να μετατραπούν σε κοινές μετοχές με δικαίωμα ψήφου. Στόχος της κυβέρνησης είναι να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, αλλά και το κράτος να έχει σοβαρή συμμετοχή στις τράπεζες ώστε να επωφεληθεί από μια πιθανή άνοδο. Τέλος, στην ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών θα συμμετάσχει και η τράπεζα EBRD.
Με τον νέο νόμο οι συνεταιριστικές τράπεζες μπορούν να ανακεφαλαιοποιηθούν μέσω του ΤΧΣ, ενώ δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής στρατηγικών επενδυτών.
Σύμφωνα με τον νόμο οι αποδοχές των τραπεζικών στελεχών δεν μπορούν να υπερβαίνουν το σύνολο των αποδοχών του διοικητή της ΤτΕ, ενώ τα bonus καταργούνται για όσο διάστημα μια τράπεζα λαμβάνει κρατική βοήθεια.
Τα δικαιώματα του ΤΧΣ
Το ΤΧΣ θα μπορεί να παρέχει κεφάλαια στις τράπεζες μέσω της έκδοσης ειδικών μετατρέψιμων ομολογιών και μετοχών. Σε περίπτωση έκδοσης μετοχών, αυτές θα είναι κοινές με πλήρη δικαιώματα. Το ΤΧΣ θα εκπροσωπείται με ένα μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο κάθε τράπεζας που έλαβε κεφαλαιακή ενίσχυση από το ταμείο. Ο εκπρόσωπος του Ταμείου στο Δ.Σ. έχει το δικαίωμα να ζητεί τη σύγκληση Γενικής Συνέλευσης καθώς και το δικαίωμα βέτο σε αποφάσεις που σχετίζονται με τη διανομή μερισμάτων και bonus προς τη διοίκηση, το Δ.Σ. και τα ανώτατα στελέχη, καθώς επίσης και σε θέματα επιχειρηματικής στρατηγικής και διαχείριση στοιχείων ενεργητικού που μπορεί να επηρεάσουν καθοριστικά την τράπεζα. Επίσης, ο εκπρόσωπος του ΤΧΣ μπορεί να θέσει βέτο για αποφάσεις που μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη συμμετοχή του Ταμείου στο μετοχικό κεφάλαιο, ενώ έχει το δικαίωμα να ζητεί την αναβολή για 3 εργάσιμες ημέρες του Δ.Σ., προκειμένου να λάβει οδηγίες από την Εκτελεστική Επιτροπή.
Αλλαγές στις διοικήσεις
Ο νέος νόμος προβλέπει μεγάλες αλλαγές σε θέματα εταιρικής διακυβέρνησης και διοίκησης. Σύμφωνα με τον νόμο το ΤΧΣ, με τη βοήθεια εξειδικευμένου συμβούλου, διεθνούς κύρους και εμπειρίας, θα προβεί στην αξιολόγηση της εταιρικής διακυβέρνησης, των επιτροπών και των μελών των διοικητικών συμβουλίων των τραπεζών. Θα πρέπει:
• Το Δ.Σ. να διαθέτει τουλάχιστον 3 μέλη με 10ετή διεθνή εμπειρία, εκ των οποίων τουλάχιστον 3 έτη ως μέλος Δ.Σ. τράπεζας. Η εμπειρία θα πρέπει να είναι σε διευθυντικό επίπεδο και να έχει αποκτηθεί στους τομείς της τραπεζικής, της ελεγκτικής, της διαχείρισης κινδύνων και της διαχείρισης προβληματικών στοιχείων ενεργητικού. Από τη διάταξη εξαιρούνται όσα μέλη Δ.Σ. έχουν εγκριθεί από τον SSM (όπως η διοίκηση της Εθνικής και της Eurobank).
• Να μην έχει διατελέσει κατά τα τελευταία 5 έτη σε ανώτατες πολιτικές ή διοικητικές θέσεις του Δημοσίου, όπως Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή της κυβέρνησης, υψηλόβαθμα πολιτικά, κυβερνητικά, κομματικά, δικαστικά, στρατιωτικά στελέχη ή διευθυντικά στελέχη κρατικών επιχειρήσεων.
• Να γνωστοποιήσει όλες τις οικονομικές σχέσεις του με την τράπεζα πριν από τον διορισμό του.
Σε ό,τι αφορά τη δομή των Δ.Σ. «θα πρέπει να συμμετέχουν τουλάχιστον 3 ανεξάρτητα μη εκτελεστικά μέλη με επαρκή γνώση και μακροχρόνια εμπειρία σε αντίστοιχα πιστωτικά ιδρύματα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν είχαν καμία σχέση με πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν στην Ελλάδα κατά τα προηγούμενα 10 έτη. Τα ανωτέρω ανεξάρτητα μέλη προεδρεύουν σε όλες τις Επιτροπές του Δ.Σ.».
Σε περίπτωση που η αξιολόγηση του Δ.Σ. δεν πληροί τα σχετικά κριτήρια, το ΤΧΣ θα ενημερώνει το Δ.Σ. και εφόσον το τελευταίο δεν λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την υλοποίηση των σχετικών προτάσεων, το ΤΧΣ θα συγκαλεί γενική συνέλευση των μετόχων με σκοπό την ενημέρωσή τους και θα προτείνει τις απαιτούμενες αλλαγές. Το ΤΧΣ θα αποστέλλει τα αποτελέσματα της αξιολόγησης στις αρμόδιες εποπτικές αρχές. Αν μια τράπεζα δεν συμμορφωθεί, τότε το ΤΧΣ θα δημοσιοποιεί την τράπεζα και το ποια μέλη δεν εκπληρώνουν τα σχετικά κριτήρια.