Είμαι βέβαιος ότι πολλοί από σας θα έχετε δει τη σπαρταριστή κωμωδία «Trading Places», που στην Ελλάδα προβλήθηκε το 1983 με τον τίτλο «Πολυθρόνα για δύο». Εγώ το έχω δει αρκετές φορές και θα το ξανάβλεπα με ευχαρίστηση, γιατί βγάζει αυθόρμητο γέλιο. Αν δεν το έχετε δει, αναζητήστε το και απολαύστε το. Είναι μια καταπληκτική κωμωδία με εξαιρετικές ερμηνείες και ευρηματικό σενάριο. Ο Ελληνικός τίτλος της ταινίας δεν αντανακλά καθόλου το σενάριο. Ισως η κατά λέξη μετάφραση «ανταλλάσσοντας θέσεις» να αποδίδει καλύτερα την ιστορία, που θα σας δώσω περιληπτικά.
Δυο αδέλφια, ο Randolph και ο Mortimer, επιτυχημένοι χρηματιστές, έχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με τη φύση ή την ανατροφή του ανθρώπου. Ετσι αποφασίζουν να βάλουν ένα ευτελές στοίχημα (1 δολάριο) για να ανταλλάξουν τις ζωές δυο ανθρώπων που βρίσκονται στα δύο άκρα της κοινωνικής ιεραρχίας και να παρακολουθήσουν το αποτέλεσμα. Με διάφορα τεχνάσματα καταδικάζουν τον καλοαναθρεμμένο ανεψιό τους Louis Winthorpe III (Dan Aykroyd), σε κοινωνικό και οικονομικό εξοστρακισμό και στη θέση του βάζουν τον μικροαπατεώνα (con artist), ο οποίος προσποιείται τον τυφλό και ανάπηρο για να ζητιανεύει, Billy Ray Valentine (Eddie Murphy), αφού πρώτα τον βγάζουν από τη φυλακή. Ουσιαστικά τους ανταλλάσσουν τις θέσεις, αλλά και τις ζωές τους. Μεσολαβούν απίστευτες σκηνές γέλιου και στο τέλος του έργου ο Louis Winthorpe III και ο Billy Ray Valentine τα βρίσκουν μεταξύ τους και παραπληροφορώντας τους δύο χρηματιστές, τους κάνουν να χάσουν όλη την περιουσία τους στο Χρηματιστήριο.
Εδώ και αρκετό καιρό, μου έχει γίνει σχεδόν έμμονη ιδέα ότι η παραπάνω κωμωδία είναι μια αλληγορία της δικής μας τραγωδίας. Ισως ο Αγγλικός τίτλος που επιδέχεται πολλές ερμηνείες να με έχει επηρεάσει ώστε να μην μπορώ να βγάλω από το μυαλό μου. Το «trading places» μπορεί να αποδοθεί σαν «ανταλλάσσοντας καρέκλες», ή «ανταλλάσσοντας θέσεις». Στην περίπτωσή μας, νομίζω ότι αποδίδει και τις δύο ερμηνείες.
Ο Γιώργος Παπανδρέου αντικατέστησε τον Κώστα Καραμανλή το 2009 έχοντας σαν κύρια θέση ότι «λεφτά υπάρχουν». Ο Καραμανλής έχασε την Πρωθυπουργία και την αρχηγία του κόμματός του, και ο ΓΑΠ σε λίγο καιρό υποχρεώθηκε να παραδεχθεί ότι οι «θέσεις» του Καραμανλή ήταν σωστές και να προσπαθήσει να τις ακολουθήσει εφαρμόζοντας το Μνημόνιο Ι. Στη συνέχεια ο ΓΑΠ έχασε την Πρωθυπουργία και την αρχηγία του κόμματός του και με μια μικρή χρονική παρένθεση, τη θέση του πήρε ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος είχε τη λύση με τα Ζάππεια Ι και ΙΙ. Αλλά και αυτός με τη σειρά του όταν ανέλαβε την Πρωθυπουργία υποχρεώθηκε να υπογράψει και να εφαρμόσει το Μνημόνιο ΙΙ. Και έτσι αισίως φτάσαμε στην τρίτη ανταλλαγή θέσεων και καρεκλών. Ο Αλέξης Τσίπρας που είχε τις λύσεις στο τσεπάκι και μας τις ανακοίνωσε στο Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, πήρε τη θέση του Σαμαρά ο οποίος με τη σειρά του έχασε και την αρχηγία του κόμματός του. Συνεχίζοντας την εναλλαγή, ο Τσίπρας όταν έγινε Πρωθυπουργός ξέχασε τις «θέσεις» του και υπέγραψε το τρίτο και φαρμακερό Μνημόνιο ΙΙΙ.
Στο έργο υπάρχει μόνο μια εναλλαγή θέσεων, αλλά εμείς φαίνεται ότι θα το κάνουμε συνεχώς έστω και αν βλέπουμε ότι δεν αποδίδει. Εκεί όμως που ταιριάζει γάντι η αλληγορία, είναι στον ρόλο των δύο χρηματιστών.
Φανταστείτε τον Randolph και τον Mortimer σαν τον ελληνικό λαό. Με την ψήφο του, που νομίζει ότι είναι ανέξοδη (το στοίχημα ήταν 1 δολάριο) αποφασίζει να πειραματιστεί με την ανταλλαγή των θέσεων για να δει το αποτέλεσμα. Το δραματικό τέλος της ιστορίας είναι ότι ο Randolph και ο Mortimer με το πείραμά τους χάνουν όλη την περιουσία τους, όπως κινδυνεύει να γίνει και με τον Ελληνικό λαό. Αντίθετα κερδισμένοι είναι μόνο ο Louis Winthorpe III και ο Billy Ray Valentine, οι οποίοι στην αλληγορία μας είναι οι πολιτικοί και οι βουλευτές μας που εναλλάσσονται στις καρέκλες και στα έδρανα του Κοινοβουλίου μας, οι οποίοι φαίνεται ότι πάντοτε κερδίζουν ανεξάρτητα από τη θέση (ή τις «θέσεις») που έχουν.
Ξέρετε τι με τρομάζει από την ιστορία αυτή; Οτι δεν βλέπω το τέλος στην εναλλαγή των θέσεων. Μπορεί να έχω λάθος, αλλά δεν έχω ακούσει κανένα πολιτικό να μιλά με την πραγματική γλώσσα της αλήθειας. Να πει τα πράγματα με το όνομά τους για να ενημερώσει τον λαό. Ποια όμως είναι η αλήθεια; Ελάτε να δούμε μαζί ορισμένα στοιχεία που είναι πέρα για πέρα αναμφισβήτητα. Σύμφωνα με το σύστημα «Ηλιος» του υπ. Εργασίας τον Ιούλιο του 2015 (σημ. αλήθεια, γιατί σταμάτησε να μας δίνει στοιχεία από τότε;), υπήρχαν 2.663.345 συνταξιούχοι με μηνιαία δαπάνη για συντάξεις 2.378.208.325 ευρώ. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι οι 738.121 συνταξιούχοι, δηλαδή το 28% είναι κάτω από 65 χρόνων. Αυτοί μάλιστα απορροφούν το 31% των δαπανών για συντάξεις. Σύμφωνα με τον «Ηλιο», οι ετήσιες δαπάνες είναι 2,378 x 12 = 28,536 δισ. ευρώ. Σημειώστε ότι αυτά είναι τα στοιχεία του Ιουλίου 2015. Δεδομένου ότι το πλήθος των συνταξιούχων συνεχώς αυξάνεται, τότε η ετήσια δαπάνη για συντάξεις είναι γύρω στα 29,5 δισ. ευρώ.
Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε και τις δαπάνες μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων. Αυτό όμως είναι ένα καλά κρυμμένο μυστικό. Από μια ερώτηση του Γιάννη Πανούση προς τον υπουργό κ. Σταϊκούρα το 2014, βρήκα ορισμένα στοιχεία τα οποία παραθέτω με σχετική επιφύλαξη γιατί η κατάσταση σήμερα μπορεί να είναι διαφορετική. Σύμφωνα, λοιπόν, με την απάντηση του κ. Σταϊκούρα η δαπάνη για τις αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων είναι περίπου 15,7 δισ. ευρώ τον χρόνο. Δηλαδή συντάξεις και μισθοδοσία είναι συνολικά 45,2 δισ. ευρώ τον χρόνο. Τώρα, από στοιχεία της Γεν. Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων οι συνολικοί φόροι για το 2014 ήταν 44,2 δισ. ευρώ και για το 2015, 43,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων οι έμμεσοι φόροι είναι 23,8 δισ. ευρώ. Σας φαίνεται να βγαίνει ο λογαριασμός; Εμένα όχι. Ολοι οι φόροι δεν φτάνουν για να καλύψουν μισθούς και συντάξεις! Δεν μένει δίφραγκο ούτε για καφέ!
Δεν ισχυρίζομαι ότι πρέπει να διώξουμε δημόσιους υπαλλήλους, αλλά να σταματήσουμε να προσλαμβάνουμε από τα παράθυρα άλλους (όπως π.χ. γίνεται σήμερα με τις Δημοτικές επιχειρήσεις που δεν ελέγχονται από κανένα) και να δώσουμε όσο το δυνατό περισσότερες δραστηριότητες στον ιδιωτικό τομέα, ώστε να υπάρξει η πολυπόθητη ανάπτυξη και να περιοριστεί η ανεργία. Ας μείνουν όπως είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι, έστω και χωρίς αντικείμενο. Με τη συνταξιοδότηση αυτόματα θα λιγοστεύουν.
Αν δεν μεγαλώσει ο ιδιωτικός τομέας να παράγει πλούτο για να πληρώνει φόρους και εισφορές δεν υπάρχει λύση στο αδιέξοδο αυτό. Εμείς φυσικά ακολουθούμε την αντίθετη πορεία. Συνεχώς μεγαλώνουμε το Δημόσιο, διατηρώντας το πελατειακό κράτος και αυξάνουμε τους φόρους για να χορτάσουμε το τέρας που δημιουργήσαμε. Αφού ξεκίνησα το κείμενο χιουμοριστικά, θα το τελειώσω με τον ίδιο τρόπο. Μιλώντας με τον τέως Αρχηγό της Αστυνομίας Νίκο Παπαγιαννόπουλο, σχετικά με τα θέματα της απασχόλησης στο Δημόσιο, μου διηγήθηκε την ακόλουθη απίστευτη ιστορία. Πριν από πολλά χρόνια το αρχηγείο της Χωροφυλακής ήταν στην Ιουλιανού. Κάποια μέρα αποφάσισαν να βάψουν τα κάγκελα του κήπου. Προκειμένου να προειδοποιούν τους περαστικούς αλλά και τους επισκέπτες για τα φρεσκοβαμμένα κάγκελα, αποφάσισαν να βάλουν ένα σκοπό έξω από τα κάγκελα. Αυτός, σύμφωνα με τη διαταγή, ήταν ο «σκοπός φύλαξης κάγκελων». Η μπογιά στέγνωσε, αλλά κανένας δεν ανακάλεσε τη διαταγή και έτσι ο σκοπός συνέχιζε να φυλάει τα κάγκελα! Υστερα από 5 περίπου χρόνια κάποιος διερωτήθηκε τι κάνει ο «σκοπός φύλαξης κάγκελων» και φυσικά διαπίστωσαν ότι δεν έκανε απολύτως τίποτα. Ετσι σταμάτησε η φύλαξη των κάγκελων!
Το ερώτημα είναι: Πόσοι απασχολούνται σήμερα στο Δημόσιο σε θέσεις που είτε δεν έχουν αντικείμενο είτε δεν χρειάζονται. Κανένας δεν γνωρίζει, γιατί κανένας δεν διερωτήθηκε ποτέ τι κάνει «ο σκοπός φύλαξης κάγκελων»!
*Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων