Τέλος η ιδιότυπη ασυλία για τους κακοπληρωτές, και ειδικότερα τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, καθώς οι τράπεζες αλλάζουν στάση. Ηδη ορισμένες τράπεζες προχωρούν στην καταγγελία δανείων που βρίσκονται σε καθυστέρηση 180 ημερών (6 μήνες) έναντι της μέχρι τώρα πρακτικής να καταγγέλλονται δάνεια σε καθυστέρηση 360 ημερών (ενός έτους), πρακτική που το επόμενο διάστημα θα ενισχυθεί σημαντικά. Επιπλέον, όπως σημειώνουν στην «Κ» επιτελικά στελέχη τραπεζών, από εδώ και πέρα την καταγγελία δανείου θα ακολουθούν όλα τα προβλεπόμενα νομικά βήματα μέχρι το τέλος: δηλαδή, τον πλειστηριασμό. Σημειώνεται ότι μέχρι τώρα οι τράπεζες καθυστερούσαν ή και απέφευγαν να προχωρήσουν σε καταγγελίες δανειακών συμβάσεων σε καθυστέρηση, ενώ ακόμα και μετά την καταγγελία, κατά κανόνα, δεν προχωρούσαν σε καμία άλλη ενέργεια.
Μάλιστα, οι τράπεζες αναγνωρίζουν ότι φέρουν μερίδιο ευθύνης για τη διόγκωση των στρατηγικών κακοπληρωτών, καθώς αποφεύγοντας να ασκήσουν τις νομικές ενέργειες έμμεσα συνέβαλαν στην παγίωση της αντίληψης ότι δεν υπάρχει καμία επίπτωση αν σταματήσει κανείς να αποπληρώνει το δάνειό του. Αυτό αφορά, λίγο πολύ, τους πάντες: από τα μικρά και μεγάλα επιχειρηματικά δάνεια μέχρι τα στεγαστικά και τα καταναλωτικά δάνεια. Πέραν της αδράνειας των τραπεζών, ο σχηματισμός στρατηγικών κακοπληρωτών οφείλεται στην κομματική εκμετάλλευση με άφθονες υποσχέσεις ευνοϊκής μεταχείρισης ή και διαγραφής υποχρεώσεων (σεισάχθεια κ.ά.), σε οριζόντιες ρυθμίσεις όπως ο νόμος Κατσέλη που δεν διέκρινε όσους πραγματικά έχουν πρόβλημα από όσους δεν έχουν κ.ά. Οι τράπεζες φαίνονται αποφασισμένες να αλλάξουν στάση, κάνοντας πλήρη χρήση των νομικών «όπλων» που διαθέτουν. Οπως σημειώνουν, τους επόμενους μήνες θα κινηθούν νομικές ενέργειες για χιλιάδες προβληματικά επιχειρηματικά και στεγαστικά δάνεια που βρίσκονται στον «πάγο» εδώ και χρόνια.
Αυτό που αλλάζει άρδην τα δεδομένα είναι η θεσμοθέτηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, που σε συνδυασμό με τις πολλές άλλες αλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί στο θεσμικό πλαίσιο αυξάνουν την ευελιξία και τις εναλλακτικές επιλογές των τραπεζών. Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι οι αποκαλούμενοι «στρατηγικοί» κακοπληρωτές, δηλαδή πολίτες και επιχειρήσεις που ενώ μπορούν δεν πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους προς τις τράπεζες, μπορεί να φτάνουν το 25% του συνόλου, ενώ πηγές της Τράπεζας της Ελλάδος εκτιμούν ότι το εν λόγω ποσοστό κυμαίνεται στο 15% με 20%. Δεδομένου ότι το σύνολο των προβληματικών πιστωτικών ανοιγμάτων ανέρχεται στα 100 δισ. ευρώ, μια αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των «στρατηγικών» θα μπορούσε να επαναφέρει πολλά δισεκατομμύρια στο «πράσινο» και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ έσοδα στις τράπεζες ενισχύοντας τη ρευστότητα.
Πρώτη φορά από το ξέσπασμα της κρίσης οι τράπεζες έχουν στη διάθεσή τους ένα θεσμικό πλαίσιο, που διαμορφώθηκε μετά την υπογραφή του τρίτου μνημονίου, αλλά και τις προσθήκες που φέρνει η νέα συμφωνία της κυβέρνησης (εξωδικαστικός, νομική κάλυψη, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί κ.ά.), που λίγα χρόνια θα θεωρείτο αδιανόητο. Ωστόσο, ο κύριος λόγος που οι τράπεζες παίρνουν το «όπλο» τους για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων δεν είναι οι δυνατότητες που προσφέρει το νέο θεσμικό πλαίσιο, αλλά οι επιπτώσεις στην περίπτωση που συνεχίσουν να κινούνται με βήμα σημειωτόν. Η μη επίτευξη των στόχων μείωσης των «κόκκινων» δανείων θα έχει σοβαρότατες επιπτώσεις στις διοικήσεις και στους μετόχους των τραπεζών, με κίνδυνο, σε περίπτωση αποτυχίας, ακόμα και νέων αυξήσεων κεφαλαίου.
Υπενθυμίζεται ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) από περίπου 75,9 δισ. ευρώ σήμερα πρέπει να συρρικνωθούν στα 40,2 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 2019, ενώ τα μη εξυπηρετούμενα πιστωτικά ανοίγματα (NPEs) από 104,8 δισ. πρέπει να περιοριστούν στα 66,7 δισ. ευρώ.