Η συνεχής άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου στην εγχώρια αγορά λιανεμπορίου, η αναβάθμιση του λιμανιού του Πειραιά στην αλυσίδα του διεθνούς διαμετακομιστικού εμπορίου και η ενεργοποίηση των σιδηροδρομικών γραμμών για τη μεταφορά εμπορευμάτων διεθνών κι εγχώριων ομίλων προς τις αγορές του εξωτερικού, αναμένεται να αποτελέσουν το βασικό τρίπτυχο που θα τροφοδοτήσει τη μελλοντική ανάπτυξη του κλάδου των αποθηκευτικών κέντρων (logistics).
Σύμφωνα με την κ. Δίκα Αγαπητίδου, επικεφαλής της Αθηναϊκής Οικονομικής, που εκπροσωπεί στην ελληνική αγορά τη διεθνή εταιρεία παροχής υπηρεσιών ακινήτων Jones Lang LaSalle, οι εν λόγω εξελίξεις στο λιανεμπόριο και η όλο και μεγαλύτερη στροφή των καταναλωτών στις ηλεκτρονικές αγορές «έχουν δώσει ώθηση σε νέους υπο-κλάδους αποθηκευτικών κτιρίων, όπως μεγάλης επιφάνειας κεντρικές αποθήκες παραλαβής, με τυπικό μέγεθος τα 50.000 τ.μ. και εγκατάσταση πέριξ μεγάλων αστικών κέντρων, τα οποία διαχειρίζονται είτε οι ίδιοι οι λιανέμποροι ή εταιρείες υπηρεσιών logistics». Επίσης, έχουν ανακύψει σταθμοί συσκευασίας και κέντρα διαλογής, όπως επίσης και κέντρα παράδοσης προϊόντος, τα οποία χειρίζονται το «τελευταίο χιλιόμετρο» της διαδρομής μέχρι τον καταναλωτή. Τέλος, έχουν δημιουργηθεί και σταθμοί επιστροφών προϊόντων για όσα προϊόντα οι καταναλωτές αποφασίσουν ότι δεν θα κρατήσουν τελικά, ειδικά στον χώρο της μόδας. Οι τελευταίες αυτές εξελίξεις στον κλάδο των αποθηκευτικών κέντρων έχουν καταστεί εμφανείς κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, όταν ξεδιπλώθηκε η δυναμική του κλάδου του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Σύμφωνα με την ανάλυση της Αθηναϊκής Οικονομικής, πρόκειται για την τελευταία μεγάλη εξέλιξη στον κλάδο των logistics, ο οποίος έχει υποστεί σημαντικές μεταλλάξεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων 40 ετών, ως αποτέλεσμα αντίστοιχων αλλαγών στο λιανικό εμπόριο. Για παράδειγμα, κατά τη δεκαετία του 1980, η μεγαλύτερη αλλαγή αφορούσε στη συγκέντρωση του κλάδου, μέσω της δημιουργίας κέντρων διανομής, ενώ τη δεκαετία του 1990 κυριάρχησε το άνοιγμα της αγοράς σε διεθνείς προμηθευτές, ως αποτέλεσμα της επιτάχυνσης της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης.
Επιπλέον, η πρόσφατη οικονομική κρίση στην Ευρώπη, τόσο στο χονδρικό όσο και και στο λιανικό εμπόριο, έχει οδηγήσει στον πλήρη επανασχεδιασμό και στην αναδιάρθρωση ολόκληρης της εφοδιαστικής αλυσίδας, με καινοτομίες στη διαχείριση φορτίου σε όλα τα στάδια της μεταφοράς, αλλά και στη διαχείριση των αποθεμάτων προκειμένου να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, όπως για παράδειγμα η μικρή ανοχή των καταναλωτών στους χρόνους παράδοσης, η ευελιξία στις έντονες διακυμάνσεις της ζήτησης και η διεθνοποίηση στα περισσότερα στάδια της παράδοσης των προϊόντων. «Στη χώρα μας οι παραπάνω εξελίξεις έχουν ξεκινήσει να αποτελούν αντικείμενο προβληματισμού και μεσομακροπρόθεσμου σχεδιασμού σε έναν κλάδο που προσβλέπει και σε άλλες δύο ουσιαστικές αναδιαρθρώσεις – με την αρωγή και της Πολιτείας όμως και στις δύο αυτές περιπτώσεις», τονίζει η κ. Αγαπητίδου. Ο λόγος για την αναβάθμιση της σημασίας του λιμανιού του Πειραιά, με τη σαφή ώθηση που έχει προσδώσει η κρατική προσπάθεια να καταστεί πύλη εισόδου στην Ευρώπη, σε συνδυασμό και με την παρουσία της κινεζικής Cosco και των παράλληλων συμφωνιών που έχει υπογράψει η τελευταία για τη διακίνηση προϊόντων εταιρειών-κολοσσών, όπως είναι οι κινεζικές Huawei Technologies και ZTE Corporation και η Hewlett-Packard.
Εξίσου σημαντική κρίνεται και η αναβάθμιση του εμπορικού σιδηροδρομικού δικτύου και η μεταφορά προϊόντων, όπως για παράδειγμα αυτοκινήτων από την Ιαπωνία και την Κορέα προς την Κεντρική Ευρώπη (μέσω επιλιμένιου σταθμού αυτοκινήτων, ΟΛΠ και Θριασίου Πεδίου). Στο ίδιο πνεύμα κινείται και η συμφωνία συνεργασίας μεταξύ ΣΕΒ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τη μεταφορά εμπορευμάτων αρχικά στον κεντρικό άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη (μέσω Ικονίου – Θριασίου και Κεντρικού σταθμού Θες/νίκης – Σίνδου), ενώ προστιθέμενη αξία θα φέρει (εάν υπάρξει ενδιαφέρον και υλοποιηθεί) και η παράδοση πόρτα-με-πόρτα (door-to-door).
Οπως τονίζει όμως η κ. Αγαπητίδου, η αποτελεσματική αξιοποίηση των επενδυτικών ευκαιριών στην αγορά αποθηκευτικών κτιρίων, ως αποτέλεσμα των παραπάνω εξελίξεων, εξαρτάται από την αντιμετώπιση ορισμένων ζωτικών προβλημάτων. Αυτά αφορούν τον καθορισμό ενός ξεκάθαρου θεσμικού πλαισίου, την ύπαρξη χρηματοδότησης και εν γένει ρευστότητας για την υλοποίηση νέων επενδύσεων και τον εκσυγχρονισμό των σχετικών υποδομών, δηλαδή των λιμανιών, των σιδηροδρομικών δικτύων και των χώρων μεταφόρτωσης.
Σε κάθε περίπτωση, το ηλεκτρονικό εμπόριο αναμένεται να συνδράμει στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου των logistics, ιδίως αν υπολογιστεί ότι η Ελλάδα υπολείπεται σημαντικά του διεθνούς μέσου όρου και επομένως τα περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης του κλάδου είναι μεγάλα. Ειδικότερα, με βάση τα ευρήματα της ετήσιας έρευνας για το ηλεκτρονικό εμπόριο, που πραγματοποιείται από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, προκύπτει ότι η σχετική δραστηριότητα αναπτύχθηκε με ετήσιο ρυθμό της τάξεως του 25% κατά το 2013. Παρ’ όλα αυτά παραμένει σε χαμηλό επίπεδο συγκριτικά με το εξωτερικό, δεδομένου ότι μόλις το 35% των χρηστών Διαδικτύου προχώρησε σε κάποια ηλεκτρονική αγορά το 2013, έναντι ποσοστού 70% στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σύμφωνα επίσης με τη σχετική έρευνα, τα 2/3 των ηλεκτρονικών αγορών αφορούν ελληνικής προέλευσης επιχειρήσεις και το υπόλοιπο 1/3 αφορά σε διεθνή ηλεκτρονικά καταστήματα.