Στρατηγικές κοινής προσέγγισης και χάραξης κοινών δράσεων για την αύξηση της επισκεψιμότητας των καταστημάτων τους καλούνται να υιοθετήσουν οι έμποροι που διατηρούν σημεία πώλησης στις δημοφιλείς εμπορικές αρτηρίες της χώρας, προκειμένου να επιβιώσουν. Με τον ανταγωνισμό από τα εμπορικά κέντρα να αποτελεί την υπ’ αριθμόν ένα «απειλή» για τους καταστηματάρχες, σε μια όλο και μικρότερη «πίτα» του λιανεμπορίου, είναι σαφές ότι απαιτούνται νέες κινήσεις προκειμένου να ανατραπεί η σημερινή εικόνα στα καταστήματα των εμπορικών δρόμων.
Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας παροχής υπηρεσιών ακινήτων Savills Hellas, ο αριθμός κενών λιανεμπορικών μονάδων κάθε μεγέθους έχει φθάσει σε κορύφωση, με το κέντρο της Αθήνας να έχει χτυπηθεί περισσότερο από τις απεργιακές κινητοποιήσεις και τα κατά καιρούς επεισόδια. Η κενότητα στους λιγότερο εμπορικούς δρόμους αγγίζει το 30%, ενώ και στους γνωστούς εμπορικούς δρόμους αγγίζει το 10%. Παράλληλα, σημαντικός αριθμός μικρών λιανεμπόρων έχει εξαναγκασθεί σε κλείσιμο λόγω της κατάστασης, ενώ και μεγάλες αλυσίδες αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας και έχουν σταματήσει τα προγράμματα επέκτασης. Είναι λοιπόν σαφές ότι πολλοί ιδιοκτήτες σε όλες τις γνωστές εμπορικές αγορές με έμφαση στο ιστορικό κέντρο είναι έτοιμοι να συζητήσουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα ενοικίου λόγω του γεγονότος ότι πολλά καταστήματα παραμένουν κενά για παραπάνω από 12 μήνες, ενώ παράλληλα έχουν σημαντικές φορολογικές επιβαρύνσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, κατά την περίοδο από τις αρχές του 2010 έως το πέρας του πρώτου εξαμήνου του 2014, οι τιμές ενοικίασης καταστημάτων στους κύριους εμπορικούς δρόμους της χώρας υποχώρησαν κατά 31%, ενώ ειδικά για την Αθήνα, η πτώση άγγιξε το 31,6%. Σύμφωνα με τη σχετική ανάλυση, οι πόλεις της περιφέρειας εμφάνισαν λίγο μεγαλύτερες αντοχές στην κρίση σε σχέση με την Αθήνα, καθώς τα καταστήματα βρίσκονται σε θέσεις υψηλής εμπορικότητας, χωρίς να υπάρχουν ανάλογες επιλογές στην αγορά.
Πρωτοβουλία εμπόρων
Εν μέσω αυτής της αρνητικής εξέλιξης, ο Εμπορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης συντονίζει αυτήν την περίοδο τη δημιουργία του πρώτου Ανοικτού Κέντρου Εμπορίου (ΑΚΕ). Πρόκειται για ένα πιλοτικό πρόγραμμα εμπορικής αναβάθμισης των κέντρων έξι πόλεων, το οποίο εκτελείται σε συνεργασία και με την ΕΣΕΕ. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, έως το τέλος του 2015 προβλέπεται να λειτουργήσουν έξι ανοιχτά εμπορικά κέντρα (ΑΚΕ) σε Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Λάρισα και Αλεξανδρούπολη, υπό την ευθύνη των τοπικών εμπορικών συλλόγων. Η χωροθέτηση των ΑΚΕ έχει ήδη ολοκληρωθεί σε όλες τις πόλεις που πρόκειται να λειτουργήσουν και σ’ αυτά θα συμμετάσχουν πάνω από 1.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις από όλους τους κλάδους.
Στο επίκεντρο του προγράμματος αυτού θα βρεθούν κοινές εμπορικές δράσεις, όπως π.χ. ανάρτηση προσφορών, προωθητικές ενέργειες για ομοειδείς επιχειρήσεις, αναβάθμιση των κοινόχρηστων χώρων των καταστημάτων μέσω φωτισμού, καθαριότητας, διαχείρισης πρασίνου κ.λπ., αλλά και η συνδιοργάνωση δράσεων προβολής και πολιτιστικών εκδηλώσεων. Στόχος είναι η ενιαία αντιμετώπιση των εμπορικών επιχειρήσεων σε μια δεδομένη περιοχή, προσομοιάζοντας στον τρόπο λειτουργίας ενός εμπορικού κέντρου. Σύμφωνα με την ΕΣΕΕ, τα Ανοικτά Κέντρα Εμπορίου είναι το αντίδοτο στα «λουκέτα» που έχουν κατακλύσει την αγορά τα τελευταία χρόνια.
Παράλληλα, σημαντικές πλην όμως ανεκμετάλλευτες προοπτικές ανάπτυξης εντοπίζονται και στις εμπορικές στοές του εμπορικού τριγώνου του κέντρου (Πανεπιστημίου – Ερμού – Αθηνάς). Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της εταιρείας συμβούλων ακινήτων NAI Hellas, στη συγκεκριμένη περιοχή βρίσκονται πάνω από 40 στοές συνολικής επιφάνειας 65.000 τ.μ., δηλαδή όσο ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο. Η μέση εκμισθώσιμη επιφάνεια των καταστημάτων της κάθε στοάς διαμορφώνεται σε περίπου 1.300 τ.μ.
Η ανάπλαση αυτών των στοών, ώστε να επανατοποθετηθούν στην αγορά ως μικρά, εναλλακτικά εμπορικά κέντρα, θα μπορούσε να συμβάλει στη γενικότερη αναβάθμιση του ιστορικού κέντρου της πρωτεύουσας. Οπως τονίζουν οι αναλυτές, απαιτείται η δημιουργία εμπορικών προορισμών που να διαθέτουν μια συγκεκριμένη στόχευση, δηλαδή να απευθύνονται σε μια συγκεκριμένη αγορά. Θα πρέπει να υιοθετήσουν τον τρόπο λειτουργίας των σύγχρονων εμπορικών κέντρων, αλλά σε μικρογραφία, δηλαδή να έχουν ενεργητική διαχείριση μέσω προωθητικών ενεργειών, ενός σωστού προϊοντικού μείγματος και με ορθολογική διαχείριση των καταστημάτων. Ετσι, οι στοές μπορούν να προσφέρουν υπεραξία στους ιδιοκτήτες αλλά και τους ενοικιαστές τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα, μετά και την πολυετή οικονομική κρίση, η εικόνα που εμφανίζουν οι εμπορικές στοές του κέντρου είναι αυτή της πλήρους απαξίωσης. Μάλιστα, υπάρχουν στοές όπου το ποσοστό πληρότητας δεν ξεπερνά το 10%, με το υπόλοιπο 90% να αφορά κενά καταστήματα, που μάλιστα έχουν ανάγκη εκτεταμένων επισκευών και εργασιών ανακαίνισης. Σύμφωνα με την έρευνα της NAI Hellas, η μέση πληρότητα των μη ανακαινισμένων στοών είναι 54%, ενώ η αντίστοιχη των ανακαινισμένων είναι 83%. Οσον αφορά το ύψος των ενοικίων, στις μη ανακαινισμένες κυμαίνονται από 15 έως 25 ευρώ/τ.μ. μηνιαίως, ενώ στις τρεις στοές που έχουν ανακαινισθεί (Στοά Σπυρομήλιου-City Link, Στοά Κοραή και Στοά Εμπόρων), επιτυγχάνονται ενοίκια της τάξεως των 60 – 90 ευρώ/τ.μ.