Η Τζιλ και ο Φιλ Χέντερσον έφτασαν στην Πάτρα πριν από μία εβδομάδα. Είναι το πέμπτο τους ταξίδι εκεί και παρότι τους περίμενε στο ξενοδοχείο που πάντα μένουν και στην ταβέρνα που γευματίζουν μια ζεστή υποδοχή σαν να είναι παλιοί, καλοί τους φίλοι, ήξεραν πως θα τους ήταν δύσκολο. Τα πάντα τους θυμίζουν τον λόγο που βρίσκονται εκεί: Τη δίκη για τη δολοφονία του γιου τους Μπακάρι, το καλοκαίρι του 2017 στη Ζάκυνθο. «Είναι σαν να έχεις μια πληγή που όχι μόνο δεν κλείνει, αλλά διαρκώς μεγαλώνει», λέει η Τζιλ στην «Κ».
Την περασμένη Δευτέρα, άυπνοι και αγχωμένοι κάθισαν στην αίθουσα του εφετείου. «Νιώσαμε ένα σφίξιμο μόλις αντικρίσαμε ξανά τους κατηγορουμένους. Κυρίως γιατί δεν ήταν σίγουρο πως θα εμφανιστούν», εξηγούν. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά τη δολοφονία, μόνο ένας από τους εννιά κατηγορουμένους βρίσκεται στη φυλακή. Με το που ξεκίνησε η συνεδρίαση, ένας από τους δικηγόρους ζήτησε αναβολή, η οποία έγινε δεκτή. Η δίκη, τους είπαν, θα ξεκινούσε δύο ημέρες αργότερα.
Η Τζιλ θυμάται χαρακτηριστικά πως το 2018 πριν από το πρώτο δικαστήριο, όταν προσπαθούσε να πάρει μια ξεκάθαρη απάντηση για την έναρξη και τη διάρκεια της διαδικασίας, δεν μπορούσε να καταλάβει με τίποτα αυτό που της εξηγούσε ο δικηγόρος της: «Θα ανοίξουμε τις ατζέντες μας την πρώτη ημέρα και ανάλογα με τα προγράμματα όλων θα βγουν οι ημερομηνίες». «Και γιατί δεν μπορείτε να τις ανοίξετε τώρα;», τον ρωτούσε με ειλικρινή απορία. Οταν τελικά τον Σεπτέμβριο του 2018 ξεκίνησε η δίκη, οι δύο σημαντικοί μάρτυρες, φίλοι του Μπακάρι, πανικοβλήθηκαν όταν κάποιοι δικηγόροι ζήτησαν ξαφνικά παράταση της διαδικασίας γιατί είχαν προκύψει άλλες υποθέσεις που έπρεπε να εκδικάσουν. Η έδρα το δέχθηκε παρότι οι δύο μάρτυρες θα αναγκάζονταν να ακυρώσουν το εισιτήριο της επιστροφής για να προλάβουν να καταθέσουν. Σήμερα και οι δύο αυτοί μάρτυρες περιμένουν μια τελική ημερομηνία μήπως και καταφέρουν να έρθουν. «Είναι σημαντικό, αλλά δεν θέλουμε να τους πιέσουμε. Εργάζονται και είναι και ένα πολύ ακριβό ταξίδι», εξηγεί η Τζιλ.
Για τους Αμερικανούς ήταν όλα πρωτόγνωρα. Ειδικά η γραφειοκρατία στην οποία χρειάστηκε να υποβληθούν στο πρώτο δικαστήριο για να αποδείξουν πως… πράγματι είναι οι γονείς του Μπακάρι. «Τα πιστοποιητικά που έχουμε στην Αμερική είναι διαφορετικά από τα ελληνικά, οπότε μας ανακοίνωσαν πως δεν τα δέχονταν. Είχε πάρει ώρα για να διευθετηθεί το θέμα», εξηγεί η Τζιλ. Την πρώτη φορά, το συγκεκριμένο περιστατικό –και κυρίως ο τρόπος που τους είχε παρουσιαστεί– τους είχε ζορίσει ψυχολογικά. Οταν βέβαια την περασμένη εβδομάδα στο εφετείο δημιουργήθηκε ξανά ακριβώς το ίδιο θέμα, απλώς περίμεναν σιωπηλοί να λυθεί.
Οι Χέντερσον έχουν πλέον αποκτήσει άμυνες αλλά και αντοχές στην ελληνική πραγματικότητα που αναγκαστικά βιώνουν τα τελευταία πέντε χρόνια. Βοήθησε και το ότι έχουν έρθει σε επαφή και με άλλες οικογένειες που έχουν περάσει την ίδια επίπονη δικαστική διαδικασία, έχοντας χάσει και εκείνοι δικούς τους ανθρώπους στην Ελλάδα. Την οικογένεια του Ντουζόν Ζαμίτ από την Αυστραλία που έχασε τη ζωή του στη Μύκονο το 2008, αλλά και την οικογένεια της βιολόγου Σούζαν Ιτον που δολοφονήθηκε στην Κρήτη το καλοκαίρι του 2019. Λίγο πριν από τη δίκη για τη δολοφονία της Σούζαν, η Τζιλ είχε στείλει στην οικογένεια ένα γράμμα: «Η γλώσσα θα είναι ξένη. Θα υπάρξουν καθυστερήσεις και πολλές φορές θα αισθανθείτε απομονωμένοι κατά τη διάρκεια των παθιασμένων διαλόγων των δικηγόρων. Η διαδικασία είναι τελείως διαφορετική απ’ ό,τι στην Αμερική. Και η δικαιοσύνη μπορεί τελικά να μη μοιάζει με αυτό που περιμένατε».
Απρόσμενη στήριξη
«Τα χάσαμε. Δεν είχαμε την παραμικρή ιδέα. Ηταν σίγουρα μια ευχάριστη έκπληξη», λέει η Τζιλ Χέντερσον για το ενδιαφέρον της αντιπροέδρου των ΗΠΑ, Κάμαλα Χάρις, το οποίο εκδήλωσε στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Οι Χέντερσον έχουν ταξιδέψει αυτή τη φορά με τα δύο παιδιά τους αλλά και ακόμα τρεις συγγενείς. Ξέρουν πως δεν χρειάζεται να βρίσκονται σε κάθε δίκη –και σίγουρα χωρίς μεταφραστή ελάχιστα καταλαβαίνουν από τη διαδικασία–, νιώθουν όμως πως είναι σημαντικό: «Για την έδρα, για τους κατηγορουμένους και τους δικηγόρους τους. Να τους θυμίζουμε πως πίσω έμεινε μια ολόκληρη οικογένεια και φίλοι που υποφέρουν καθημερινά», λένε στην «Κ».
Τη Δευτέρα το πρωί, όταν βγήκαν από το δικαστήριο ένιωθαν εξουθενωμένοι. Ισως γι’ αυτό όταν κάποιος τους ανακοίνωσε πως η αντιπρόεδρος των ΗΠΑ έθεσε το θέμα του Μπακάρι κατά τη συνάντησή της με τον Κυριάκο Μητσοτάκη νόμισαν πως αστειευόταν: «Τα χάσαμε. Δεν είχαμε την παραμικρή ιδέα. Ηταν σίγουρα μια ευχάριστη έκπληξη», εξηγεί η Τζιλ. Αργότερα στο ξενοδοχείο προσπάθησαν να καταλάβουν πώς είχε προκύψει αυτή η απρόσμενη στήριξη. Ισως από την ελληνοαμερικανική κοινότητα ή από την αμερικανική πρεσβεία, που πάντοτε στέλνει κάποιον υπάλληλο του προξενείου να παρακολουθεί τη δίκη και να τους στηρίζει σε οτιδήποτε χρειαστούν.
Μιλώντας όμως με κάποιους πίσω στην Αμερική, το επικρατέστερο σενάριο είναι πως ο σύζυγος της αντιπροέδρου είδε τη συνέντευξη που είχε δώσει η οικογένεια στην Γκέιλ Κινγκ, την κορυφαία Αμερικανίδα παρουσιάστρια που εδώ και πέντε χρόνια φοράει ένα μωβ βραχιόλι στη μνήμη του Μπακάρι. Η ίδια, στο τέλος του ρεπορτάζ της, είχε κάνει μια έκκληση: Να μην ξεχαστεί η υπόθεση. «Πείτε το όνομά του», είχε πει εμφανώς συγκινημένη. Η ιστορία του αλλά και το ότι η υπόθεση εδώ και πέντε χρόνια δεν έχει ξεκαθαρίσει φαίνεται πως έφτασε στην Κάμαλα Χάρις.
Οι αντιδράσεις
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός δεσμεύθηκε στην αντιπρόεδρο των ΗΠΑ να παρακολουθήσει το θέμα και να την ενημερώσει, γεγονός που έφερε αντιδράσεις από τους δικηγόρους των κατηγορουμένων. O Αλέξης Κούγιας, δικηγόρος τριών εκ των κατηγορουμένων, εξέδωσε δελτίο Τύπου: «Μήπως έχουμε μεταβληθεί σε αμερικανικό προτεκτοράτο και στο τέλος ακόμα και η ανεξάρτητη ελληνική δικαιοσύνη θα λειτουργεί με συνθήκες που θα επιβάλλει η κυβέρνηση των ΗΠΑ;», σημειώνει μεταξύ άλλων.
Δεν ήταν η πρώτη φορά στη διάρκεια της δίκης που η πλευρά των κατηγορουμένων άφηνε υπονοούμενα για πίεση που υποτίθεται ότι ασκούσε η αμερικανική πρεσβεία. Κάποια στιγμή, ο εισαγγελέας τούς είχε διακόψει φανερά ενοχλημένος: «Λέτε ανοησίες. Αν κάποιος πιέζει δεν είναι οι Αμερικανοί, αλλά η σερβική πρεσβεία που μας στέλνει συνεχώς επιστολές πως δεν κάνουμε σωστά τη δουλειά μας». Εκείνοι όμως επέμεναν. Την ημέρα της πρωτόδικης απόφασης ένας από τους δικηγόρους έδινε ενθουσιασμένος στην έδρα… συγχαρητήρια «που δεν ενέδωσαν στους Αμερικανούς».
Η «οδύσσεια» των αναβολών
Το 2018, το Μεικτό Ορκωτό Δικαστήριο της Πάτρας είχε ουσιαστικά υιοθετήσει τη θέση των κατηγορουμένων πως δεν είχαν σκοπό να τον σκοτώσουν, αλλά να τον χτυπήσουν και έτυχε να πεθάνει. Η απόφαση αλλά και τα όσα εκτυλίχθηκαν εκείνη την ημέρα στην αίθουσα ήταν για τους Χέντερσον τραυματικά. Οσο προσπαθούσαν να βρουν κάποιον να τους μεταφράσει ό,τι είχε ειπωθεί από την έδρα, οι κατηγορούμενοι πανηγύριζαν και αγκαλιάζονταν χαρούμενοι με τους δικηγόρους και τις οικογένειές τους.
Οπως είχε παραδεχθεί τότε στην «Κ» ένας από τους δικηγόρους των κατηγορουμένων, ούτε οι ίδιοι δεν μπορούσαν καλά καλά να πιστέψουν την απόφαση. «Είναι μια άδικη απόφαση και στέλνει ένα μήνυμα σε όσους ταξιδεύουν στην Ελλάδα. Εάν κάποιος δολοφονείται και δεν υπάρχει τιμωρία, τι σε κάνει να πιστεύεις πως το παιδί σου μπορεί να είναι ασφαλές εδώ;», είχε πει τότε η Τζιλ στην «Κ». Τόσο η ίδια όσο και ο σύζυγός της θεωρούν πως η δολοφονία του γιου τους έχει ρατσιστικά κίνητρα.
Εκείνο το μεσημέρι, λίγες ώρες μετά την απόφαση, πληροφορήθηκαν πως ο ίδιος ο εισαγγελέας σκόπευε να ασκήσει έφεση. Πράγματι, υπέβαλε αναφορά στον εισαγγελέα Εφετών το επόμενο πρωί, πράγμα καθόλου σύνηθες. Το αίτημα έγινε δεκτό και έτσι η δίκη –η οποία είχε αρχικά προγραμματιστεί για τις αρχές του 2020– θα ξεκινούσε από μηδενική βάση. Οι Χέντερσον ταξίδεψαν τότε ξανά, αλλά η δίκη πήρε αναβολή. Η επόμενη δικάσιμος προγραμματίστηκε για το 2021, αλλά λόγω της πανδημίας αναβλήθηκε δύο φορές.
Λίγες ώρες πριν από τη συνεδρίαση της Τετάρτης, η Τζιλ ήταν αισιόδοξη για το εφετείο που επιτέλους θα ξεκινούσε. Το εισιτήριο της επιστροφής τους είναι κλεισμένο για τις 2 Μαρτίου, αλλά με την ελπίδα πως αυτή τη φορά όλα θα κινούνταν γρήγορα ήταν έτοιμοι να παρατείνουν για λίγο τη διαμονή τους, ώστε να μη χρειαστεί να ταξιδέψουν ξανά για την απόφαση. Ο Φιλ το πρωί της Τετάρτης κατέθεσε, αλλά λίγο πριν ολοκληρωθεί η συνεδρίαση ενημερώθηκαν πως μάλλον θα χρειαστεί να ταξιδέψουν ξανά: Η δίκη διεκόπη για τις 11 Μαρτίου.
Ο καβγάς και η άγρια επίθεση έξω από μπαρ στον Λαγανά
Η τελευταία φορά που η Τζιλ και ο Φιλ μίλησαν στον γιο τους ήταν την ημέρα πριν από τη δολοφονία. Ο Φιλ είχε τα γενέθλιά του και o Μπακάρι τον είχε πάρει για ευχές. Αφού έκλεισαν τους έστειλε ένα βίντεο από το Ναυάγιο στη Ζάκυνθο. Επαιζε ποδόσφαιρο και γελούσε. Και εκείνοι ήταν χαρούμενοι και περήφανοι γι’ αυτόν. Eίχε μόλις αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο και ξεκινούσε γεμάτος κέφι το επόμενο κεφάλαιο της ζωής του.
Το συγκεκριμένο ταξίδι στην Ελλάδα ο 22χρονος το προγραμμάτιζε για μήνες με την παρέα του. Τα τέσσερα αγόρια, κολλητοί από το πανεπιστήμιο, είχαν αποφασίσει να ταξιδέψουν στην Ευρώπη και πρώτος σταθμός ήταν το ελληνικό νησί, τόπος καταγωγής του ενός της παρέας. Μαζί του είχε φέρει μερικά από τα ρούχα που είχε σχεδιάσει και όλοι μαζί έψαχναν τα σημεία όπου θα τα φωτογράφιζε για έναν προωθητικό κατάλογο.
Το επόμενο βράδυ κατέληξαν τυχαία στο μπαρ του Λαγανά, όπου αργότερα θα ξεκινούσε ο καβγάς. Μια 20χρονη Σέρβα έπιασε συζήτηση με τον Μπακάρι και τους δύο φίλους του. Κάποια στιγμή ένας ομοεθνής της είπε ενοχλημένος: «Το μαγαζί είναι γεμάτο Σέρβους, γιατί μιλάς με έναν μαύρο;». Εκείνη τον αγνόησε. Με ένα κινητό έβγαλαν ένα σέλφι-βίντεο. Οσο η παρέα διασκέδαζε, ο Σέρβος που της είχε κάνει την παρατήρηση έριξε ένα ποτήρι με νερό προς το μέρος της. Ο Μπακάρι προσπαθώντας να την υπερασπιστεί του είπε κάτι, αλλά εκείνος τον χτύπησε στο πρόσωπο. Ο Μπακάρι για λίγα δευτερόλεπτα δεν αντέδρασε, πήρε όμως ένα μπουκάλι μπίρας, το έσπασε στο κεφάλι του και του έριξε δύο γροθιές. Ο πορτιέρης του μαγαζιού, επίσης Σέρβος, μαζί με μερικούς ακόμα άνδρες έτρεξαν στο σημείο. Ο Μπακάρι προσπαθώντας να ξεφύγει φαίνεται να τους πετάει ένα τασάκι.
Σύμφωνα με το βούλευμα, ο πορτιέρης φαίνεται πως ζήτησε από τον Ελληνα ιδιοκτήτη του μαγαζιού μια σιδερογροθιά. Τριάντα μέτρα πιο κάτω, ο Ελληνας κατηγορούμενος φαίνεται να τον εγκλωβίζει και από το μπαρ καταφθάνουν και άλλα άτομα. Κάποιοι από αυτούς δεν ξέρουν καν πώς έχει ξεκινήσει ο καβγάς, παρ’ όλα αυτά τον χτυπούν. Οσο εξελίσσεται η άγρια επίθεση κανείς δεν φωνάζει την Αστυνομία. Οταν τελικά έρχεται το ασθενοφόρο είναι αργά. Ο Μπακάρι έχει πεθάνει.
Η νεκροψία
Στις καταθέσεις τους και οι εννέα σχεδόν αρνήθηκαν πως τον είχαν χτυπήσει. Τι κι αν οι κινήσεις τους είχαν καταγραφεί από την κάμερα, σχεδόν όλοι είχαν κάποιο ιατροδικαστή ή τεχνικό σύμβουλο που υποστήριζε πως δεν ήταν το χτύπημα του δικού του πελάτη που επέφερε τον θάνατο, αλλά το χτύπημα κάποιου άλλου. Η ιατροδικαστής που είχε ορίσει το κράτος για τη νεκροψία είχε καταλήξει βέβαια στο συμπέρασμα πως και τα 33 χτυπήματα που ο Μπακάρι είχε δεχθεί εν ζωή οδήγησαν στον θάνατό του.