Φοιτητικές εστίες «αιώνιες». Φοιτητικές εστίες που έγιναν εστίες παρανομίας. Αλλά και εστίες σύγχρονες που δείχνουν το μοντέλο που πρέπει να υιοθετηθεί για την κατασκευή των νέων κτιρίων με ΣΔΙΤ. Δεν υπάρχει μία μόνο λέξη που μπορεί να αποδώσει την κατάσταση με τα κτίρια των φοιτητικών εστιών στην Ελλάδα. Το βέβαιο είναι ότι καταλύτης των αλλαγών που εξετάζονται τώρα από το υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με τα ΑΕΙ –όπως, μεταξύ άλλων, αυστηρή τήρηση των ορίων παραμονής και ίσως μικρό ενοίκιο–, αποτέλεσε η αποκάλυψη ότι μία εστία του ΕΜΠ στου Ζωγράφου ήταν ορμητήριο ληστών και διακινητών ναρκωτικών.
Το πρόβλημα της στέγασης των φοιτητών στη χώρα μας είναι οξύ, και εντείνεται λόγω της αύξησης των ενοικίων και του ενεργειακού κόστους. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιδρύματος Νεολαίας και Διά βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ), σε όλη τη χώρα διατίθενται συνολικά περίπου 13.000 κλίνες σε φοιτητικές εστίες και ξενοδοχεία, και η μία στις πέντε αιτήσεις δικαιούχων απορρίπτεται λόγω της απουσίας κλινών. Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας δίνει βάρος και στην αύξηση του στεγαστικού επιδόματος.
«Τα κουφώματα μπάζουν, και όταν δεν λειτουργεί το καλοριφέρ βάζουμε αερόθερμα. Αλλά εάν υπάρχουν ανοιχτά πολλά αερόθερμα, πέφτει το ρεύμα, οπότε δημιουργείται άλλο πρόβλημα!» λέει στην «Κ» ο 24χρονος Γιάννης Μάλαμας από την Καλαμάτα, ο οποίος μένει στη Φοιτητική Εστία Αθηνών (ΦΕΑ) στην οδό Πατησίων, όπου στεγάζονται φοιτητές του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. «Το κτίριο είναι πολύ παλιό και σε πολλά σημεία είναι φανερό το πέρασμα των χρόνων. Η εικόνα των εσωτερικών χώρων “προδίδει” την ηλικία του», προσθέτει ο Γιάννης. «Η μελέτη των τεσσάρων αρχιτεκτόνων που σχεδίασαν το κτίριο το 1959, αποτελεί την πρώτη τολμηρή προσπάθεια της τότε νέας αρχιτεκτονικής γενιάς να αμφισβητήσει την “αρχιτεκτονική της πρόσοψης” των αθηναϊκών οικοδομικών τετραγώνων, αξιοποιώντας τις αρχές της μοντέρνας πολεοδομίας και τον αντιαστικό μορφολογικό κώδικα του διεθνούς μπρουταλισμού», αναφέρει το ΟΠΑ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη ΦΑΕ υπάρχει αίθουσα δεξιώσεων και κλειστή υπόγεια πισίνα, η οποία ωστόσο δεν λειτουργεί.
Οι περιπτώσεις των εστιών της Πατησίων και της «αμαρτωλής» στην Πολυτεχνειούπολη –εκεί το κτίριο είναι διατηρητέο, κατασκευάστηκε το 1975 και φέρει την υπογραφή των αρχιτεκτόνων Κωνσταντίνου Φινέ και Κωνσταντίνου Παπαϊωάννου, εκφραστών του ελληνικού μοντερνισμού σε επίπεδο δημόσιων κτιρίων– αποτελούν σπουδαία δείγματα αρχιτεκτονικής αλλά και μακράς απουσίας συντήρησης και κρατικής μέριμνας. «Τώρα, μετά τα γεγονότα έχουν αρχίσει να δείχνουν φροντίδα οι αρμόδιοι. Προσπαθούμε να επιστρέψουμε σε μία κανονικότητα, η οποία ωστόσο έτσι κι αλλιώς είναι δύσκολη αφού η εστία είναι ερείπιο», παρατηρεί στην «Κ» ο 23χρονος Βασίλης από τη Λάρισα, φοιτητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, που μένει στην εστία του Ζωγράφου όπου έγιναν τα επεισόδια.
Γενικά σε όλη την Ελλάδα τα περισσότερα κτίρια εστιών είναι πολύ παλιά και δεν ικανοποιούν τις σύγχρονες ανάγκες. Το ΙΝΕΔΙΒΙΜ λειτουργεί 16 εστίες, ενώ για να καλυφθεί μέρος των αναγκών τα ίδια τα ΑΕΙ νοικιάζουν δωμάτια σε ξενοδοχεία για τους φοιτητές τους. Σε άλλες εστίες υπάρχει μπάνιο και οι τουαλέτες είναι κοινόχρηστες, σε άλλες και τα δύο είναι κοινόχρηστα. Σε άλλες όπως οι νέες εστίες του ΕΜΠ στην Πολυτεχνειούπολη που ανακαινίσθηκαν το 2004, η κατάσταση είναι πολύ καλή. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος του ΙΝΕΔΙΒΙΜ Κώστας Δέρβος, το ίδρυμα πραγματοποιεί τώρα εκτεταμένο έργο στις φοιτητικές εστίες που έχει υπό την αρμοδιότητά του. Μεταξύ άλλων προώθησε τη δημοπράτηση μελετών ανακαίνισης τεσσάρων φοιτητικών εστιών. Επίσης, έχει ξεκινήσει η δημοπράτηση έργων συντήρησης σε διάφορες εστίες σε συνεργασία με τα ΑΕΙ. Ταυτόχρονα τοποθετήθηκε δίκτυο Wi-Fi σε 10 εστίες καθώς και web πλατφόρμα για τη συντήρησή τους.
Από την άλλη, και τα ίδια τα ΑΕΙ προχωρούν σε σχετικά έργα. Χαρακτηριστικά, το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει ξεκινήσει ανακαίνιση της Β΄ Φοιτητικής Εστίας στην Πανεπιστημιούπολη του Ζωγράφου με αύξηση των χώρων των μονόκλινων δωματίων, προσθήκη μπάνιου, ενώ θα υπάρχουν δωμάτια διαμορφωμένα για να φιλοξενήσουν άτομα με ειδικές ανάγκες.
Τα δύο «κουφάρια»
Το υπουργείο Παιδείας εξετάζει την κατασκευή νέων κτιρίων, με τήρηση των κριτηρίων παραμονής και πιθανόν ένα συμβολικό ενοίκιο.
Την ίδια στιγμή, σχεδιάζεται αλλαγή σελίδας για δύο εστίες «κουφάρια» της Αθήνας. Οπως δήλωσε στην «Κ» ο πρύτανης του ΕΜΠ Ανδρέας Μπουντουβής, με δωρεά του ιδρύματος Ωνάση έχει εκπονηθεί μελέτη ανακαίνισης του κτιρίου της Φοιτητικής Εστίας του Ζωγράφου όπου έγιναν τα επεισόδια, η εστία θα κλείσει τα Χριστούγεννα –γίνονται συζητήσεις με ξενοδόχους για τη στέγαση των 250 ενοίκων της– και το επόμενο βήμα είναι η δημοπράτηση του έργου μέσω ΣΔΙΤ. Επίσης, όπως ανέφερε στην «Κ» η αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων, Διοικητικών Υποθέσεων και Φοιτητικής Μέριμνας του Παντείου Πανεπιστημίου Πηνελόπη Φουντεδάκη, αναζητείται λύση για το εξαώροφο κουφάρι επί της οδού Λαγουμιτζή, δυναμικότητας 210 κλινών, που στέκει άδειο απέναντι στο Πάντειο μετά τα προβλήματα στατικότητας που είχε από τον σεισμό του 1999. Εκτοτε κατελήφθη από εξωπανεπιστημιακούς, ανακαταλήφθηκε(…) από το Πάντειο, έγινε προσπάθεια (δεν ευοδώθηκε) να ανακαινισθεί για τις ανάγκες φιλοξενίας αθλητών κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και τώρα έχει ξεκινήσει μία νέα προσπάθεια το κτίριο να γίνει λειτουργικό.
Παράλληλα, μέσω ΣΔΙΤ θα κατασκευαστούν εστίες για τα πανεπιστήμια της Θεσσαλίας, της Κρήτης, της Θράκης και της Δυτικής Μακεδονίας. Η μέθοδος της σύμπραξης ιδιωτικού και δημόσιου τομέα εκτιμάται ότι θα βοηθήσει στην καλύτερη διαχείριση των εστιών καθώς ο ιδιώτης που θα μετάσχει στο έργο θα είναι και υπεύθυνος για τη λειτουργία τους. Με το ισχύον καθεστώς η οικονομική διαχείριση και συντήρηση των εστιών ανήκει στο ΙΝΕΔΙΒΙΜ, ενώ τα ΑΕΙ εποπτεύουν τις εστίες καθώς κάνουν και την επιλογή των δικαιούχων φοιτητών με βάση οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια. Και όταν υπάρχει πρόβλημα μεταξύ των δύο εξελίσσεται το σύνηθες πινγκ πονγκ για τη μετάθεση των ευθυνών.
Βεβαίως, ευθύνες για την υποβάθμιση εστιών φέρουν και οι φοιτητές που καταστρέφουν τη δημόσια περιουσία. Χαρακτηριστικά, στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, τα ΑΕΙ προσφέρουν στέγη ξεκινώντας από τους πρωτοετείς τους και εάν έχουν δυνατότητα παραχωρούν δωμάτια σε φοιτητές μεγαλύτερων ετών. Οι φοιτητές καταβάλλουν ένα μικρό ποσό, ενώ υπογράφουν και συμβόλαιο με το ΑΕΙ για να πληρώσουν τυχόν φθορές που θα αφήσουν κατά την αποχώρησή τους. Στην Ελλάδα τέτοιοι όροι δεν υπάρχουν, ενώ το χειρότερο είναι ότι σε ουκ ολίγες περιπτώσεις έχει παρατηρηθεί φοιτητές να κρατούν τα δωμάτια ακόμη κι αν έχουν αποφοιτήσει ή παρατήσει τις σπουδές τους και να τα επινοικιάζουν. Ενδεικτικά, όπως ανέφερε στην «Κ» ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών Χρήστος Μπούρας, «από τα 900 δωμάτια εκκενώσαμε 150. Πώς; Διασταυρώσαμε δύο αρχεία: το φοιτητολόγιο και αυτό όσων υποτίθεται ότι έμεναν μέσα στην εστία. Βρήκαμε ανθρώπους που είχαν πάρει πτυχίο αλλά κρατούσαν δωμάτιο. Με απόφαση της Συγκλήτου τούς καλέσαμε και αποχώρησαν, χωρίς να λείπουν οι αντιδράσεις φυσικά».
Η κατασκευή των νέων εστιών με σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα θα βοηθήσει να είναι σαφές το καθεστώς λειτουργίας τους. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», μελετάται ο ιδιώτης να είναι υπεύθυνος για τη φύλαξη των εστιών, τη θέρμανση, τη συντήρηση των υποδομών, τη σίτιση των φοιτητών συμπεριλαμβανομένου και του ελέγχου πρόσβασης. Επίσης, θα καταρτισθεί και κανονισμός λειτουργίας της εστίας για τα ωράρια κ.λπ. Μάλιστα, εξετάζεται να υπάρχει και ένα μικρό ενοίκιο για τους φοιτητές.
Το στεγαστικό επίδομα
Ως προς τις παλιές εστίες, πληροφορίες αναφέρουν ότι η λειτουργία τους θα περάσει στα ΑΕΙ κατά το μοντέλο που θεσμοθετήθηκε με τον νόμο 4009 του 2011. Παράλληλα, όπως εξήγησε στην «Κ» ο Αγγελος Συρίγος, υφυπουργός Παιδείας αρμόδιος για την ανώτατη εκπαίδευση, σημαντική βοήθεια στους δικαιούχους φοιτητές είναι η πρόσφατη απόφαση της κυβέρνησης για αύξηση του στεγαστικού επιδόματος από 1.000 σε 1.500 ευρώ ετησίως, αλλά και η χορήγηση της δυνατότητας σε κάθε δικαιούχο να πάρει επίδομα 2.000 ευρώ εάν συστεγαστεί με κάποιον άλλο δικαιούχο.
«Είμαστε παρέα με τον Γιάννη (Μάλαμα)», λέει ο 21χρονος Αποστόλης Σύψας από το Αίγιο, που τον συναντήσαμε στη Φοιτητική Εστία Αθηνών της οδού Πατησίων. «Εγώ είμαι ράπερ, γράφω στίχους, ο Γιάννης παίζει κιθάρα, βάζει τη μουσική. Παίζουμε κρυφτό μέσα στην εστία, διασκεδάζουμε όσο μπορούμε. Παλιότερα τα δωμάτια δεν είχαν Wi-Fi και κατεβαίναμε στο ισόγειο χώρο όπου εκεί υπήρχε. Βρισκόμασταν περισσότερο με τα άλλα παιδιά. Με τον κορωνοϊό κλειστήκαμε στα δωμάτια, τώρα πάλι ανοίγει η κατάσταση, είμαστε πιο χαλαρά», συμπληρώνει ο Αποστόλης και τονίζει με χαμόγελο: «Ναι, υπάρχουν δυσκολίες στη φοιτητική εστία. Είναι παλιά, δεν έχει καλή θέρμανση, δεν υπάρχει πάντα ζεστό νερό. Αλλά είμαστε νέοι και προσπερνάμε τα προβλήματα».
13.000 κλίνες διατίθενται για στέγαση φοιτητών σε φοιτητικές εστίες και ξενοδοχεία. Καλύπτεται λιγότερο του 3% σε σχέση με τους 460.000 ενεργούς φοιτητές.
16 εστίες λειτουργούν υπό το Ινστιτούτο Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ).
7.150 θέσεις θα δημιουργηθούν στις εστίες που κατασκευάζονται.
2.700 αιτήσεις για θέση σε εστία που δεν ικανοποιήθηκαν παρότι πληρούσαν τα κριτήρια.
Πηγή: ΙΝΕΔΙΒΙΜ
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr