Το έλλειμμα κατοικιών προς πώληση ή ενοικίαση αποτελεί ένα από τα καθοριστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ενδιαφερόμενοι αγοραστές ή ενοικιαστές, αφού αυτός είναι και ένας από τους λόγους που ωθεί τις τιμές προς τα πάνω.
Το «ράλι» των τελευταίων ετών, τόσο στις τιμές πώλησης όσο και στις τιμές ενοικίασης, σε συνδυασμό με την ακρίβεια και μέχρι πρόσφατα και τον υψηλό πληθωρισμό, είχε ως αποτέλεσμα να αποκλειστεί ένα σημαντικό ποσοστό ανθρώπων από την απόκτηση κατοικίας. Ταυτόχρονα, όσοι βρίσκονται σε αναζήτηση διαμερίσματος προς ενοικίαση, συχνά βρίσκονται σε τέλμα, λόγω των πολύ υψηλών ζητούμενων τιμών, ειδικά σε σχέση με τις προδιαγραφές των κατοικιών.
Πρόσφατη ανάλυση μεγάλου τραπεζικού ομίλου είχε προχωρήσει στην εκτίμηση ότι κατά τη δεκαετία 2012-2022 σχεδόν 250.000 κατοικίες υποβαθμίστηκαν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μειωθεί η εμπορευσιμότητά τους.
Ουσιαστικά δηλαδή έχουν απαξιωθεί πλήρως και δεν μπορούν ούτε να νοικιαστούν ούτε να πουληθούν (και φυσικά ούτε να κατοικηθούν από τους κατόχους τους αν το επιθυμούσαν), επειδή χρειάζονται σημαντικά ποσά για να επισκευαστούν και να ανακαινιστούν, για να γίνουν και πάλι λειτουργικές.
Πάνω από το 50% του συνολικού αποθέματος της χώρας αφορά κατοικίες που κατασκευάστηκαν κατά την περίοδο 1950-1980, δηλαδή πριν από 50 και 60 χρόνια
Την ίδια στιγμή, μόλις το 11% του συνολικού αποθέματος των οικιστικών ακινήτων έχει κατασκευαστεί από το 2000 και μετά, κάτι που σημαίνει ότι σχεδόν 9 στις 10 κατοικίες της χώρας είναι ηλικίας 25 ετών και πάνω. Μάλιστα, πάνω από το 50% του συνολικού αποθέματος της χώρας αφορά κατοικίες που κατασκευάστηκαν κατά την περίοδο 1950-1980, δηλαδή πριν από 50 και 60 χρόνια. Πρόσφατη εκτίμηση φορέων του κλάδου ανέφερε ότι το 65% των διαμερισμάτων που διατίθενται προς ενοικίαση στην Αττική σήμερα, δεν έχουν ανακαινιστεί ποτέ!
Σπίτια χωρίς μόνωση, αλλά και χωρίς αντισεισμική θωράκιση, έχουν φτάσει να «απαιτούν» τιμές πώλησης και ενοικίασης που μοιάζουν εξωπραγματικές, με βάση το σημερινό βιοτικό επίπεδο της χώρας. Παρ’ όλα αυτά, η ανάγκη στέγασης είναι υπαρκτή και πιεστική, καθώς οι νέες κατασκευές όχι μόνο είναι ελάχιστες σε σχέση με το παρελθόν (περίπου 9.000 – 10.000 ακίνητα/χρόνο, έναντι 150.000 στο απόγειο της αγοράς, το 2008), αλλά επιπλέον το κόστος κατασκευής τους είναι πλέον απαγορευτικό για πολλούς (τουλάχιστον 3.500 ευρώ/τ.μ.).
700.000 – 750.000 κλειστές η κενές κατοικίες
Από τα παραπάνω στοιχεία, προκύπτει το συμπέρασμα ότι απαιτείται μεγάλη εγρήγορση και άμεση εφαρμογή πολιτικών και μέτρων για την αύξηση του αποθέματος των πωλούμενων ή ενοικιαζόμενων κατοικιών, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα και τους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς, όπου παρατηρούνται και οι μεγαλύτερες ελλείψεις. Υπολογίζεται ότι περίπου 700.000 – 750.000 κατοικίες είναι σήμερα κλειστές/κενές, τουλάχιστον με βάση τα όσα δηλώνονται στο έντυπο Ε9. Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε πρόσφατα, άλλα 80.000 ακίνητα δεν δηλώνονταν καν στο Ε9, όντας «φαντάσματα» για τις φορολογικές αρχές, ήταν όμως κανονικά δηλωμένα στο Κτηματολόγιο! Επομένως, χρειάζεται άμεση καταγραφή τόσο της ιδιωτικής όσο και της δημόσιας περιουσίας που παραμένει σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητη, προκειμένου να αποδεσμευτούν ακίνητα ή να κτισθούν νέες κατοικίες, μέσω ανάπτυξης οικοπεδικών εκτάσεων ή αλλαγής χρήσης σε άλλα κτίρια. Με τον τρόπο αυτό, θα αρχίσει να ικανοποιείται η ζήτηση, που έχει δημιουργηθεί ύστερα από 10 χρόνια μηδαμινών επενδύσεων για την κατασκευή νέων ακινήτων (η οικοδομική δραστηριότητα μειώθηκε κατά 95% από το 2006 έως το 2017).
