Η Γαλλία και η Ελβετική Συνομοσπονδία είχαν στενή σχέση ήδη από τον 16ο αιώνα. Σε όλο αυτό το διάστημα πολλά από τα ελβετικά καντόνια παρείχαν μισθοφόρους προς υπηρεσία του Γάλλου βασιλιά. Ακόμα και κατά την έφοδο των Tuileries τον Αύγουστο του 1792, πολλοί Ελβετοί Φρουροί πέθαναν προσπαθώντας να εμποδίσουν το οργισμένο πλήθος να εισέλθει στο παλάτι. Προς τιμήν των πεσόντων Ελβετών Φρουρών, μάλιστα, ανεγέρθηκε μνημείο –το Μνημείο Λεόντων– στη Λουκέρνη.
Παράλληλα, όμως, το Παρίσι ως πολιτιστικό κέντρο είχε προσελκύσει από καιρό αρκετούς Ελβετούς, πολλοί από τους οποίους επηρεάστηκαν από επαναστατικές ιδέες. Ο πιο διάσημος Ελβετός επαναστάτης στη Γαλλία υπήρξε ο Ζαν-Πολ Μαρά από το Neuchâtel, ο οποίος διέμενε στο Παρίσι από το 1777. Κατά την παραμονή του στη γαλλική πρωτεύουσα ίδρυσε την επαναστατική εφημερίδα L’Ami du peuple («Φίλος του Λαού») και ήταν μέλος της Εθνικής Συνέλευσης, η οποία το 1793 αποφάσισε να εκτελέσει τον βασιλιά.
Η Γαλλική Επανάσταση, όμως, δεν θα επηρέαζε μόνο όσους Ελβετούς είχαν μεταβεί στη Γαλλία. Οι νέες ιδέες περί ελευθερίας, αδελφοσύνης και ισότητας έγιναν δεκτές με ενθουσιασμό και σε πολλά μέρη της Ελβετίας και στις αρχές της δεκαετίας του 1790 παρατηρήθηκαν -σποραδικές μόνο- διαμαρτυρίες εναντίον των Αρχών. Οι πλέον σοβαρές αντιδράσεις θα εκδηλώνονταν μετά το 1797, όταν ο Ναπολέων θα ενσωμάτωνε την επικράτεια Valtellina της Λομβαρδίας, εδραιώνοντας έτσι την σταδιακή προώθηση των Γάλλων σε ελβετικά εδάφη, που είχε ξεκινήσει ήδη από το 1793, όταν είχαν προσαρτηθεί ορισμένες από τις συνοριακές περιοχές που ανήκαν στην επισκοπή της Βασιλείας.
Οι εξελίξεις που ακολούθησαν ήταν ραγδαίες. Τον Ιανουάριο του 1798, το καντόνι Vaud με επικεφαλής τον Frédéric César de la Harpe, έκανε έκκληση για γαλλική βοήθεια με στόχο την εκδίωξη των Βερνέζων που το κυβερνούσαν. Αυτή η έκκληση θα αποτελούσε το πρόσχημα για τη γαλλική εισβολή στο έδαφος της Συνομοσπονδίας. Η Βέρνη ήταν το μόνο καντόνι που πρόβαλε ένοπλη αντίσταση. Ωστόσο, παρά τις αρχικές επιτυχίες των στρατευμάτων της τελικά ηττήθηκε στη μάχη του Γκράουχολζ, τον Μάρτιο του 1798. Η πτώση της Βέρνης σήμανε ουσιαστικά και το τέλος της παλιάς Συνομοσπονδίας.
Η Ελβετία θα άλλαζε σελίδα. Στις 29 Μαρτίου 1798, ιδρύθηκε η Ελβετική Δημοκρατία. Οι Ελβετοί επαναστάτες, έχοντας τη γαλλική υποστήριξη, συνέταξαν νέο σύνταγμα, το οποίο εγκρίθηκε τον Απρίλιο του 1798 και προέβλεπε μια κεντρική Ελβετική Δημοκρατία. Τα καντόνια, τα οποία προηγουμένως ήταν ανεξάρτητα κράτη, υποβιβάστηκαν σε διοικητικές μονάδες και επαναδιαιρέθηκαν σύμφωνα με την οριοθέτηση των γαλλικών διαμερισμάτων. Η συνομοσπονδιακή δίαιτα, από πλευράς της, αντικαταστάθηκε από ένα διμερές κοινοβούλιο έμμεσα εκλεγμένων μελών και μια ομάδα πέντε ατόμων, που λειτουργούσε ως κυβέρνηση.
Ταυτόχρονα όμως η χώρα ήταν υποχρεωμένη να δεχτεί μια σειρά από συγκεκριμένα μέτρα επιβεβλημένα από τους Γάλλους, που περιλάμβαναν μεταξύ άλλων τη φιλοξενία και την τροφοδοσία των γαλλικών στρατευμάτων, τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν την Ελβετία ως οδό διέλευσης και την υποχρέωση της χώρας να σπάσει τη μακρά παράδοση της ουδετερότητας με τη σύναψη συμμαχίας με τη γείτονα χώρα.
Μπροστά στα νέα δεδομένα, υπήρξαν έντονες αντιδράσεις. Προέκυψαν πολλές διαμάχες, με αποτέλεσμα στις αρχές του 19ου αιώνα, οι εκπρόσωποι της δημοκρατίας να καλέσουν τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη για μεσολάβηση. Το 1803 οργανώθηκε μια συνάντηση των κορυφαίων Ελβετών πολιτικών και από τις δύο πλευρές στο Παρίσι. Το αποτέλεσμα αυτής ήταν η Πράξη Διαμεσολάβησης, η οποία αποκατέστησε σε μεγάλο βαθμό την ελβετική αυτονομία και εισήγαγε μια Συνομοσπονδία 19 καντονιών. Οριστική λύση θα δινόταν αρκετά χρόνια αργότερα, στο Συνέδριο της Βιέννης το 1815, όπου και αποκαταστάθηκε πλήρως η ελβετική ανεξαρτησία και οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αναγνώρισαν τη μόνιμη ουδετερότητα του ελβετικού κράτους.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης