Δείτε πως φτιάχνουμε σουτζουκάκια σμυρναίικα, βήμα – βήμα:
Μια «συνταγή-εργόχειρο» της Ελισάβετ-Βέτας Γ. Κατραμοπούλου το γένος Ιωάννη Σπανούδη (Σμύρνη 1911-Αθήνα 1988)
Έμπαινε μέσα στην κουζίνα σαν σίφουνας (σκηνή ολόιδια με αυτή της Μεριλ Στριπ στην ταινία «Πράντα»). Πετούσε στην καρέκλα το παλτό της, έβγαζε τα δαχτυλίδια της, τα ακουμπούσε στο νεροχύτη, έπλενε τα χέρια της, τα σκούπιζε και με τον ίδιο γοργό ρυθμό καταπιανόταν με τη μαγειρική της. Εννοείται, είχε βοηθό πολύτιμο, τη μικρότερη αδελφή της.
Μαζί, χέρι-χέρι, κατέβηκαν από το βαπόρι που τις έφερε, προσφυγοπούλες στον Πειραιά, το Σεπτέμβρη του 1922, μαζί με τη μητέρα τους Καλλιόπη, καταγωγής από την Άνδρο, που παντρεύτηκε και ακολούθησε τον Σπανούδη, όταν εκείνος είχε πάει στην Άνδρο για να αγοράσει τα περίφημα Ανδριώτικα Γλυκά Κουταλιού για το καφενείο του στο «Και», την προκυμαία της Σμύρνης. Όλα κάηκαν, μαζί με τη Σμύρνη. Η μάνα και τα τέσσερα παιδιά της, ο Νίκος, ο Σπύρος, η Βέτα και η Μαίρη, μπήκαν στο βαπόρι με τα ρούχα που φορούσαν κι ένα εικόνισμα «για να τους φυλάει», όπως και έγινε. Η Βέτα γνώρισε τον επίσης Σμυρνιό Γιώργο Θ. Κατραμόπουλο, από παραδοσιακή οικογένεια χρυσοχόων στη Σμύρνη, παντρεύτηκαν, έκαναν δύο παιδιά και στα οικογενειακά τραπέζια πρώτο πιάτο ήταν τα σμυρναίικα σουτζουκάκια που έφτιαχνε η Βέτα με αξεπέραστη επιτυχία. Όπως πήραν μαζί τα εικονίσματα, τα ενδεικτικά τους, τα τραγούδια τους, έτσι πήραν, καρφωμένες στη μνήμη τους, και οι κοπέλες τις συνταγές που έκαναν τη σμυρναίικη κουζίνα σε κάθε σπίτι να μοσχοβολά «και να λιγοθυμά όλη η γειτονιά».
Στη μνήμη της μητέρας μου, που «έφυγε» στα 76 της χρόνια το 1988, και στην υγειά της θείας μου Μαίρης Λαμπίδη που ζει, περασμένα 90 (το πόσο ακριβώς το λέει μόνο η ταυτότητα), και στα 90 χρόνια από τη ζοφερή επέτειο της Καταστροφής της Σμύρνης, έφτιαξα, εννοείται από μνήμης, και με τα ίδια μου τα χέρια -εξ ου και ο όρος «εργόχειρο», έργο χειρών χωρίς χρήση κανενός άλλου σκεύους, εκτός από μαχαίρι και τρίφτη για το κρεμμύδι και το σκόρδο– τα σουτζουκάκια που αρέσουν στην οικογένειά μου και στους φίλους μου. Δίνω εδώ και το «μυστικό» της μητέρας μου -στο νερό όπου μούλιαζε το ψωμί έβαζε ένα κρασοπότηρο ούζο Μπαρμπαγιάννη, Λέσβου (ή Τυρνάβου στη δική μου παραλλαγή της συνταγής). Τούτο είναι που δίνει το γαργαλιστικό της γεύσης άρωμα στα σουτζουκάκια. Δοκιμάστε τα ακολουθώντας τις φωτογραφικές οδηγίες πιστά, γιατί το ζύμωμα και το πλάσιμο και ο χρόνος που πρέπει να δοθεί στη ζύμη πριν από το τηγάνισμα είναι απαραίτητοι όροι για να ’ναι αφράτα και ελαφρά τα σουτζουκάκια – αυτές οι βόμβες γεύσεως που δεν είναι όμως βαρυστόμαχες! Με συνοδεία ρύζι πιλάφι σπυρωτό, με καμένο βούτυρο, έχετε ένα θαυμάσιο πιάτο για εορταστικό αλλά και καθημερινό τραπέζι, που δεν είναι και ακριβό. Διότι και μόνον αυτό αν σερβίρει κανείς, μ’ ένα ποτήρι ελληνικό κόκκινο κρασί, όλοι μένουν ενθουσιασμένοι και χορτάτοι… Καλή επιτυχία. «Αν και της μαμάς σου τα σουτζουκάκια», έλεγε ο πατέρας μου, «ήταν καλύτερα». Ίσως να χρειαζόταν και ο αέρας της Σμύρνης που ανέπνεε όταν τα μάθαινε, βοηθός στην κουζίνα της Σμύρνης, της μητέρας της και της Σμυρνιάς θείας της Βασιλείας.
Διαβάστε περισσότερα στον Γαστρονόμο.