«Κάτι περισσότερο από ένας αθλητής» (More than an athlete). Αυτός είναι ο τίτλος μιας περσινής σειράς ντοκιμαντέρ του ESPN, στο προσκήνιο της οποίας βρίσκεται ο Λεμπρόν Τζέιμς, ο κορυφαίος μπασκετμπολίστας της σύγχρονης εποχής, που επένδυσε στην επιτυχία του εντός γηπέδου ώστε η φωνή του να ακουστεί. Και ακούστηκε. Μίλησε για την ανισότητα και την κοινωνική αδικία, χαρακτήρισε τον Τραμπ «αλήτη» και αρνήθηκε την πρόσκληση στον Λευκό Οίκο, έχει προσφέρει ένα σπουδαίο φιλανθρωπικό έργο και τα μίντια των αντιμετωπίζουν ως έναν πανίσχυρο και επιδραστικό ακτιβιστή, ένα παγκόσμιο πρότυπο. Σε αυτή τη δεκαπενταετία της «βασιλείας» του, ο επονομαζόμενος King James έχει πράγματι υπάρξει «κάτι περισσότερο από ένας αθλητής». Μέχρι πριν από λίγες μέρες.
Η ιστορία ξεκίνησε πριν από έναν μήνα, όταν ο Ντάριλ Μόρεϊ, γενικός διευθυντής των Χιούστον Ρόκετς, ανάρτησε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter το ακόλουθο μήνυμα: «Αγωνιστείτε για την ελευθερία, συμπαρασταθείτε στο Χονγκ Κονγκ». Δεν άργησε να συνειδητοποιήσει τι είχε κάνει, διέγραψε το τουίτ του, απολογήθηκε, αλλά το κακό είχε ήδη γίνει. Οι κινεζικές επενδύσεις στο ΝΒΑ πάγωσαν αυτόματα και ο κομισάριος της αμερικανικής λίγκας, Άνταμ Σίλβερ, βρέθηκε στην αμήχανη θέση ανάμεσα στο να υπερασπιστεί το προφανές δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης και στο να μην αφήσει να χαθούν τα ζωτικής σημασίας για το ΝΒΑ κινεζικά κεφάλαια, ύψους περίπου 4 δισ. δολαρίων. Είναι κάτι που αναμένεται να έχει επίπτωση στα μπάτζετ των ομάδων από την επόμενη σεζόν, άρα και στους μισθούς των αθλητών, αλλά και στις κατ’ ιδίαν εμπορικές συμφωνίες αρκετών εκ των μεγάλων σταρ του μπάσκετ με αυτή την τεράστια αγορά.
Εν τω μεταξύ, το «προσβλητικό» τουίτ του Μόρεϊ, που οδήγησε μέχρι και την κινεζική κυβέρνηση να ζητήσει από τους Αμερικανούς τον απαιτούμενο σεβασμό, προήλθε από την οικογένεια των Ρόκετς, και αυτή είναι μια λεπτομέρεια με ιδιαίτερη αξία: η σχέση της Κίνας και του ΝΒΑ θεμελιώθηκε όταν το 2002 η ομάδα του Χιούστον επέλεξε στην πρώτη θέση του ντραφτ τον Γιάο Μινγκ, τον μυθικό Κινέζο γίγαντα των 229 εκατοστών. Το ΝΒΑ άρχισε να προβάλλεται στις τηλεοράσεις της χώρας και οι φανέλες των Ρόκετς έγιναν ανάρπαστες στην κινεζική αγορά.
Διαδηλωτές στο Χονγκ Κονγκ φόρεσαν εμφανίσεις ομάδων του ΝΒΑ και πάτησαν ή έκαψαν αυτές όπου αναγραφόταν το όνομα του Τζέιμς. ©AP Photo/Mark Schiefelbein
Μια απρόβλεπτη τοποθέτηση
Στον Λεμπρόν αρέσει μια φράση του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, την οποία μάλιστα αναπαράγει, ότι «οι ζωές μας αρχίζουν να φθίνουν όταν αποφασίσουμε να μείνουμε σιωπηλοί για θέματα που έχουν σημασία». Γι’ αυτό ίσως και δεν κράτησε το στόμα του κλειστό. Αντί όμως, όπως θα περίμεναν οι περισσότεροι, να υπερασπιστεί το δικαίωμα του Μόρεϊ να γράφει ό,τι θέλει, αν όχι τους διαδηλωτές του Χονγκ Κονγκ, εκείνος αποφάσισε να κρατήσει μια διαφορετική στάση. Είπε ότι ο Μόρεϊ «δεν είναι καλά πληροφορημένος» και ότι «δεν σκέφτεται τους άλλους, αλλά μόνο τον εαυτό του». Είπε ότι «πρέπει να προσέχουμε τι λέμε», γιατί «πολλοί άνθρωποι μπορεί να πληγωθούν, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και σωματικά, συναισθηματικά, πνευματικά».
Για το ΝΒΑ, που εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τις κινεζικές χορηγίες, το θέμα του Χονγκ Κονγκ είναι ευαίσθητο, αλλά για τα αμερικανικά μίντια και την πλειονότητα των πολιτών των ΗΠΑ το θέμα είναι ξεκάθαρο και η αίσθηση που κυριαρχεί αυτή τη στιγμή είναι ότι ο Λεμπρόν σταμάτησε να είναι «κάτι περισσότερο από ένας αθλητής» όταν είδε ότι αυτό βλάπτει τις δουλειές του. Κατά τη φετινή παρουσία του στην Κίνα, ο Τζέιμς λάνσαρε τα καινούργια του παπούτσια, κατασκευασμένα από τη Nike, με την οποία έχει υπογράψει ένα ισόβιο συμβόλαιο ύψους 1 δισ. δολαρίων – αν συνυπολογίσουμε ότι περίπου το 20% των περσινών εσόδων της εταιρείας προήλθαν από την κινεζική αγορά, μπορούμε να καταλάβουμε και τη σημασία της ισορροπίας των εμπορικών σχέσεων ανάμεσα σε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές.
Εκδίκηση: ανοιχτό γήπεδο στο Χονγκ Κονγκ με τη φωτογραφία του Λεμπρόν κολλημένη συμβολικά στο ταμπλό της μπασκέτας.© REUTERS/Umit Bektas
Ένα κατασκευασμένο προφίλ
Η κατάσταση που διαμορφώνεται όσο περνούν οι μέρες φαίνεται μη αναστρέψιμη για τη δημόσια εικόνα του Λεμπρόν, παρά τα διευκρινιστικά του σχόλια (που δεν ήταν ιδιαίτερα διευκρινιστικά), που κατέληξαν στο ότι δεν σκοπεύει να συζητήσει άλλο το ζήτημα. Στο καινούργιο επεισόδιο του «South Park» υπονοήθηκε το μέγεθος της υποκρισίας του, έχουν ήδη γραφτεί χιλιάδες λέξεις για την κατεστραμμένη υστεροφημία του, ενώ, φυσικά, στο Χονγκ Κονγκ καίνε τις φανέλες του στους δρόμους.
Ο Τζέιμς επέλεξε στη ζωή του να είναι ενεργός στα κοινωνικά ζητήματα (σε αντίθεση με τον Μάικλ Τζόρνταν, για παράδειγμα, η σιωπή του οποίου υπήρξε παροιμιώδης) και πιθανόν να είναι ένας άνθρωπος όντως συνειδητοποιημένος. Αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι το προφίλ του είναι έως έναν βαθμό (αν όχι εντελώς) μαρκετίστικο δημιούργημα. Σε όλη του την πορεία κάτι «πούλαγε». Θυμηθείτε την εκκωφαντική μιντιακή του καμπάνια με τίτλο «Επιστρέφω σπίτι», όταν ανακοίνωσε ότι αφήνει το Μαϊάμι για να γυρίσει στο Κλίβελαντ (ο Τζέιμς είναι παιδί του Οχάιο), μια απόφαση που χρωματίστηκε με συναίσθημα, ενώ στην πραγματικότητα ήταν μια επιλογή που σε αγωνιστικούς όρους τον συνέφερε απόλυτα. Και που, όταν έπαψε να τον συμφέρει, μετακόμισε ελαφρά τη καρδία στο Λος Άντζελες, για να αγωνιστεί στους φανταχτερούς Λέικερς και να ισχυροποιήσει το εμπορικό του προφίλ μέσα στην καρδιά του Χόλιγουντ.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, η ρητορική του Τζέιμς όλα αυτά τα χρόνια έχει υπάρξει ευεργετική για τη διαμόρφωση χαρακτήρων και συνειδήσεων και η βοήθειά του σε χιλιάδες ανθρώπους που είχαν ανάγκη δεν αναιρείται, επειδή, έστω και κάπως άγαρμπα, μας υπενθύμισε ότι στο σύμπαν των δισεκατομμυρίων δεν μπορεί να υπάρχει απόλυτη αγνότητα. Το ξέραμε, αλλά, όταν έχουμε μεγάλες προσδοκίες από κάποιον, τότε είναι που βλέπουμε λιγότερο καθαρά.
Σε άλλα νέα: η σεζόν του στους Λέικερς έχει ξεκινήσει πολύ καλά, ενώ συνεχίζονται και τα γυρίσματα για το «Space Jam 2», στο οποίο θα πρωταγωνιστεί. Γενικά, η ζωή συνεχίζεται. ■