Άνοιξαν τα σχολεία, άνοιξαν και τα σινεμά, βγήκαν και τα τραπέζια έξω στα μπαρ και στα καφέ. Κανονική ζωή. Είναι 1η Ιουνίου. Κρούσματα δύο. Μαζευόμαστε στο μπαλκόνι πάντως, δεν νιώθουμε ακόμη άνετα να βγούμε έξω. Συζητάμε για το καθεστώς της τηλεργασίας (τι ώρα ξυπνάς, μέχρι τι ώρα δουλεύεις;), κάποιος έχει διαβάσει κάτι ενδιαφέρον για το ποιες μάσκες είναι κατάλληλες και ποιες όχι. Ένας θαρραλέος κάποια στιγμή κάνει την εξής ερώτηση: Διακοπές; Εισπράττει για απάντηση μερικά ζευγάρια σηκωμένων ώμων. Βλέπουμε. Είμαστε ακόμη φοβισμένοι, και είναι λογικό. Το παράλογο είναι το εξής: με δύο κρούσματα τότε επέστρεφα στο σπίτι από το περίπτερο με την εφημερίδα κρατώντας τη σαν ωρολογιακή βόμβα, απολύμαινα προσεκτικά το σελοφάν, άλλαζα ρούχα κατευθείαν λες και είχα επιστρέψει από ραδιενεργή ζώνη και έπλενα τα χέρια μου για ώρα. Σήμερα, που κάθε μέρα ο αριθμός που ανακοινώνει ο ΕΟΔΥ σπάει το ρεκόρ της προηγούμενης, κάνω περίπου τα μισά.
Γκρίνια. Στα λεωφορεία ο ένας πάνω στον άλλο, τα τρένα αργούν, στον δρόμο η κίνηση είναι αυξημένη, κορναρίσματα, χαμένα φανάρια, σαν τις μέρες του χειμώνα με βροχή. Είναι 15 Ιουνίου. Κρούσματα 13. Στην πόλη έχει μόλις αρχίσει να λειτουργεί ο Μεγάλος Περίπατος και οι συζητήσεις ξαφνικά περιστρέφονται αποκλειστικά γύρω από τις αλλαγές στο κέντρο. Γκρίνια. Αγχωμένοι διαβάτες περπατούν στην καυτή, χρωματισμένη άσφαλτο, πλάι στους φρεσκοφυτεμένους, ψηλόλιγνους φοίνικες – δεν ξέρω πόσο προβληματική ήταν η ιδέα (απολύτως ή καθόλου), αλλά μάλλον οι Αθηναίοι δεν είχαν όρεξη για περίπατο φέτος το καλοκαίρι. Οι επισκέπτες ίσως, αλλά δεν ήρθε κανένας. Γκρίνια. Τσακωμοί στον δρόμο, τσακωμοί στα σόσιαλ μίντια. Αυτό το ενωτικό κλίμα της καραντίνας εξατμίστηκε στην πρώτη βόλτα.
© EPA/KOSTAS TSIRONIS
Τελευταίο Σάββατο του Ιουνίου. Κρούσματα 23. Πρωί στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Δεν κυκλοφορεί ούτε γάτα. Ούτε τουρίστας. Στους κάθετους δρόμους τα τουριστικά μαγαζιά με τα αρχαιοελληνικά αγαλματίδια είναι κλειστά. «Είμαι μια νοσταλγία του παρόντος ανώνυμη, εκτενής, ακατανόητη», γράφει ο Πεσόα. Υπάρχει μια νοσταλγία του παρόντος, τη νιώθεις στην ατμόσφαιρα. Είναι το καλοκαίρι που χάνεται; Χάνεται;
7 Ιουλίου. Κρούσματα 27. Στο βιβλιοπωλείο: παρατηρώ έναν πελάτη να ρωτάει κάτι τον υπάλληλο, ο υπάλληλος του ζητάει να τον ακολουθήσει, ο πελάτης τον ακολουθεί. Ο υπάλληλος σταματάει μπροστά από ένα ράφι, κατεβάζει ένα βιβλίο και το δίνει στον πελάτη. Ο πελάτης το πιάνει και το ξεφυλλίζει. Συζητάνε λίγο. Ο υπάλληλος απομακρύνεται. Ο πελάτης το ξεφυλλίζει λίγο ακόμα και μετά το βάζει πίσω στο ράφι. Όταν μια ζωή έχεις μάθει να ακουμπάς πράγματα, είναι πολύ δύσκολο να σταματήσεις να τα ακουμπάς.
15 Ιουλίου. Κρούσματα 27. Συναντώ έναν φίλο. Χαιρετιόμαστε κωμικά: μισή χειραψία που περίπου συγχρόνως την παίρνουμε πίσω και την εξελίσσουμε σε μια χλιαρή σύγκρουση των γροθιών και ένα χτύπημα στον ώμο. Καθόμαστε για καφέ και μου περιγράφει μια εντελώς κανονική ζωή. Πηγαίνει στο γραφείο κάθε μέρα, βγαίνει έξω για φαγητό και ποτό, πήγε σε έναν γάμο, πήγε σε θερινό, ετοιμάζεται για διακοπές σε νησί. Έχει κάνει ήδη δύο φορές τεστ – αρνητικό. Φυσικά και φοβάμαι, μου λέει, αλλά τι να κάνω; Έλα ντε, σκέφτομαι.
Έχω να μπω σε δοκιμαστήριο από τα Χριστούγεννα. Στην αρχή νιώθω λίγο περίεργα, φταίει και η μάσκα. Φταίει και το ότι το παντελόνι που δοκιμάζω μπορεί νωρίτερα να το είχε δοκιμάσει κάποιος άλλος. 17 Ιουλίου. Κρούσματα 28. Δεν είμαι και πολύ σίγουρος, αλλά το αγοράζω.
Επιστρέφοντας από το γραφείο, σταματάω στο σούπερ μάρκετ. Είναι 21 Ιουλίου. Κρούσματα 36. Ψάχνω μια μάσκα στην τσάντα μου, είμαι σίγουρος ότι έχω κάποια μιας χρήσης, αλλά μάλλον θυμάμαι λάθος. Έχω και την υφασμάτινη, αλλά τη φορούσα και νωρίτερα. Τι είναι καλύτερο; Να φορέσω ξαναφορεμένη μάσκα ή καθόλου μάσκα; Το καθόλου μάσκα αποκλείεται, δεν επιτρέπεται πλέον. Μήπως δίνουν στην είσοδο; Το είχα διαβάσει κάπου αυτό ή το φαντάστηκα; Αμάν πια. Προλαβαίνω να σκεφτώ ότι νιώθω θαυμάσια στην υγεία μου, άρα δεν απειλώ κανέναν, και ότι θέλω να αγοράσω μόνο δυο πράγματα, άρα δεν κινδυνεύω πολύ. Αλήθεια τα σκέφτηκα όλα αυτά. Το συνειδητοποιώ τώρα και τρομάζω.
Βράζει ο τόπος στο κέντρο, περπατάς και ιδρώνεις. Το καφέ όπου καθόμαστε είναι σχεδόν άδειο, αλλά όσο πέφτει ο ήλιος γεμίζει. Αρχίζει και να φυσάει λίγο. Ζεστός, καλοκαιρινός, οικείος αθηναϊκός αέρας. Είναι 31 Ιουλίου. Κρούσματα 78. Με λίγη προσπάθεια μπορείς να ξεχαστείς. Να σκεφτείς ότι όλα είναι όπως θα έπρεπε να είναι. Έτσι κι αλλιώς, η μπίρα είναι παγωμένη, η συζήτηση ξεφεύγει, ένας σκύλος περνάει βαριεστημένα από δίπλα. Όλα φυσιολογικά. Μετά πλησιάζει στο τραπέζι ένας σερβιτόρος με προσωπίδα. Τίποτα δεν είναι όπως θα έπρεπε να είναι. Να θυμηθώ να καλέσω το ασανσέρ με τον αγκώνα.
© EPA/KOSTAS TSIRONIS
Πεσόα: «Δεν θέλω τίποτα άλλο από τη ζωή εκτός από τα όνειρά μου και αυτό… Λίγο είναι; Δεν ξέρω. Μήπως ξέρω τι είναι λίγο και τι πολύ;» Παρκάρω στο Κουκάκι με την πρώτη – άδειασε η πόλη; Τα μαγαζιά είναι πάντως γεμάτα, ίσως επειδή αρκετά είναι κλειστά. Ούτε αποστάσεις ούτε τίποτα. Ακούω τη συζήτηση των διπλανών χωρίς προσπάθεια και ακούω τα νέα για τους τάδε: στο τάδε λιμάνι είχε κίνηση, στο κατάστρωμα ήταν άνετα, στα σαλόνια με μάσκα. Ένας γνωστός του τάδε έκανε το τεστ και είναι θετικός. Τον είχες δει; Ευτυχώς όχι. Α, πήγαμε στη συναυλία του τάδε, καθιστοί, φυσικά. Περίεργη αίσθηση. Είναι 5 Αυγούστου. Κρούσματα 124. Πολλά δεν είναι; Μήπως ξέρω τι είναι λίγο και τι πολύ;
Παραμονή της Παναγίας. Κρούσματα 254. Η πόλη είναι επισήμως άδεια. Κλασική Αθήνα τον Δεκαπενταύγουστο. Πριν από είκοσι χρόνια άδειαζε περισσότερο, φέτος άδειασε όσο και πέρυσι. Με το μάτι, έστω, έτσι μου φαίνεται. Επιτέλους κάτι είναι ίδιο με πέρυσι. Το βράδυ στο μπαλκόνι δεν ακούγεται κιχ. Όλοι κάπου είναι. Πού είναι; Με τι κέφι πήγαν εκεί που πήγαν; Φοβούνται; Βλέπουν τουρίστες; Φοράνε μάσκα; Περνάνε καλά; Δεν μου λείπει το περσινό καλοκαίρι, μου λείπει το επόμενο. Πεσόα: «Πόσο πολύ έχω ζήσει χωρίς καθόλου να έχω ζήσει! Πόσο έχω σκεφτεί χωρίς καθόλου να έχω σκεφτεί!».
18 Αυγούστου. Κρούσματα 269. Απόγευμα. Διασχίζω το κέντρο με το αυτοκίνητο. Λείπει ακόμη ο κόσμος, τα μαγαζιά κλειστά ή άδεια, ο δρόμος κυλάει σαν να ήταν μεσάνυχτα. Φτάνω στη γειτονιά μου και περνάω από την πλατεία: δεν πέφτει καρφίτσα. Τι συμβαίνει; Τα καφέ γεμάτα, τα πεζούλια γεμάτα, μια παρέα στο γρασίδι, παιδιά τρέχουν πάνω κάτω. Τι συμβαίνει; Συμβαίνει, μάλλον, ότι οι Αθηναίοι μετά την καραντίνα νιώθουν πιο άνετα στη γειτονιά τους. Ειδικά αν είναι κάπως μακριά από το κέντρο. Παίζει ρόλο η οικειότητα που αναπτύχθηκε, αλλά παίζει ρόλο και κάτι άλλο. Για να πας στο κέντρο, μπορεί να χρειαστεί να πάρεις τα μέσα – κίνδυνος θάνατος. Στο κέντρο επίσης μπορεί και να πετύχεις κανέναν τουρίστα που σίγουρα θα είναι ασυμπτωματικός. Η μισή χώρα περίμενε φέτος τους τουρίστες σαν σωτήρες, η άλλη μισή τούς κοίταξε σαν εν δυνάμει εγκληματίες.
21 Αυγούστου. Κρούσματα 209. Κάθομαι στο μπαλκόνι και χαζεύω στο ίντερνετ ειδήσεις. Τα σημερινά κρούσματα παρουσιάζονται περίπου ως θρίαμβος: είναι λιγότερα από χθες. Λες και έχει καμία σημασία. Ο αριθμός των κρουσμάτων είναι σαν το φως του ήλιου. Αυτό που βλέπουμε έχει συμβεί στο παρελθόν. Τα κρούσματα μπορεί να είναι ήδη διπλάσια. Οι ακτίνες που μας ζεσταίνουν δεν υπάρχουν πια. Το καλοκαίρι δεν υπάρχει πια. Το νιώθουμε όμως ακόμη πάνω μας και θα το νιώθουμε για καιρό. Το καλοκαίρι του 2020 στην Αθήνα – αξέχαστο. Ας πλύνω άλλη μια φορά τα χέρια μου. Πεσόα: «Η βραδιά πέφτει μονότονα, χωρίς βροχή, και το λίγο φως φεύγει με μια απόχρωση αβεβαιότητας και αποθάρρυνσης». ■