Είναι λίγες ημέρες μετά την πρωτοφανή εισβολή των οπαδών του Ντόναλντ Τραμπ στο Καπιτώλιο και ο Τάσος Κατοπόδης ήταν αρκετά τυχερός για να βρει λίγες ημέρες να ξεκουραστεί μετά την ένταση εκείνης της αξέχαστης ημέρας. «Δεν είναι πάντα έτσι», μου λέει στις 8 η ώρα το πρωί, τοπική ώρα, κι ενώ οι πρώτες χλωμές ακτίνες του χειμωνιάτικου ήλιου έρχονται σε αντιδιαστολή με το βροχερό σκηνικό του καιρού στην Αθήνα. Και συνεχίζει: «Ως freelancer φωτογράφος, δεν σημαίνει ότι ορίζεις εσύ το πρόγραμμά σου. Στην πραγματικότητα, είσαι πάντα σε ετοιμότητα, ακόμα περισσότερο στις εντελώς απρόβλεπτες εποχές που ζούμε. Ανά πάσα στιγμή μπορεί να χτυπήσει το τηλέφωνο».
Και το τηλέφωνο του ελληνικής καταγωγής φωτορεπόρτερ Τάσου Κατοπόδη χτυπάει πολύ συχνά αν αναλογιστεί κανείς τη λίστα των περιζήτητων πελατών του: από το περιοδικό Time, τους Financial Times, το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων και το Entertainment Weekly μέχρι τεράστια εμπορικά σήματα, όπως η Victoria Secret, η Mercedes-Benz και η BMW, ανάμεσα σε πολλά άλλα. Αν ψάχνετε επιπλέον τεκμήρια επαγγελματικής καταξίωσης, φωτογραφίες του έχουν εικονογραφήσει γεγονότα πρώτης γραμμής σε ναυαρχίδες του αμερικανικού Τύπου: The New York Times, The Washington Post, The Wall Street Journal, Sports Illustrated κ.ά.
Διαπιστευμένος του διάσημου φωτογραφικού πρακτορείου Getty Images για να καλύψει την ομιλία του απερχόμενου προέδρου με φόντο τον Λευκό Οίκο, ο Τάσος Κατοπόδης ακολούθησε στις 6 Ιανουαρίου το εξαγριωμένο πλήθος κατά μήκος της λεωφόρου Πενσιλβάνια μέχρι και την είσοδο του Καπιτωλίου. Τα υπόλοιπα τα παρακολουθήσαμε έκπληκτοι από τις τηλεοπτικές μας οθόνες. Το ίδιο έκπληκτος παραμένει και ο ίδιος, και ας έχει περάσει ακριβώς μία εβδομάδα από την πορεία και την εισβολή στο πιο λαμπρό κτίριο της πρωτεύουσας, που εκατομμύρια Αμερικανοί θεωρούν λίκνο της Δημοκρατίας τους.
«Έχω καλύψει διαδηλώσεις, συχνά βίαιες, σε δρόμους και σε γειτονιές, θεωρητικά έχω θέσει τον εαυτό μου σε κίνδυνο, αλλά αυτό που συνέβη στο Καπιτώλιο είναι απολύτως πρωτοφανές. Είμαι μέσα στις ειδήσεις, και γνωρίζω ότι συγκεντρώσεις και πορείες μπορούν να πάρουν άσχημη τροπή έξω από Κοινοβούλια ή άλλα κτίρια υψηλού συμβολισμού. Το έχουμε δει να συμβαίνει στην Ελλάδα και αλλού στην Ευρώπη, επομένως είναι κάτι που έχει συμβεί στο παρελθόν και μπορεί να ξανασυμβεί στο μέλλον. Δεν είναι το ίδιο με το Καπιτώλιο. Πρέπει να είσαι Αμερικανός ή να έχεις ζήσει εδώ για να αντιληφθείς το σοκ του μέσου πολίτη που παρακολουθεί ένα πρωτόγνωρο θέαμα: το Καπιτώλιο υπό την απειλή της εισβολής ενός εξαγριωμένου πλήθους. Και στη συνέχεια μεμονωμένοι διαδηλωτές να μπαίνουν στο εσωτερικό του και να βγάζουν σέλφι σε λαμπρές αίθουσες και σε γραφεία αυτού που θεωρούσαμε άβατο της Δημοκρατίας μας. Είναι μια εικόνα που μέχρι πριν από λίγες ημέρες υπήρχε μόνο στη σφαίρα της φαντασίας, μιας αχαλίνωτης φαντασίας σε κάθε περίπτωση. Ήταν σουρεαλιστικό και απολύτως θλιβερό την ίδια στιγμή».
«Kανένα προαίσθημα»
Ο ίδιος είχε οδηγίες να παρακολουθήσει την ομιλία Τραμπ. «Γρήγορα η ομάδα μας ειδοποιήθηκε να σπεύσει έξω από το Καπιτώλιο, όπου όλα έδειχναν ότι θα εξελιχθεί το κυρίως μέρος του δράματος. Εγώ θα παρέμενα στην εξωτερική περίμετρο, ενώ στο απίθανο σενάριο εισβολής μέσα στο κτίριο είχαν ενημερωθεί δύο συνάδελφοι να σπεύσουν». Τελικά, μερικές από τις πιο δυνατές λήψεις του Τάσου Κατοπόδη ήταν πολύ πιο μπροστά από το σημείο που υπολόγιζε να φτάσει, στην είσοδο του κτιρίου. Αλήθεια, φοβήθηκε κάποια στιγμή για τη σωματική του ακεραιότητα; «Εκείνες τις στιγμές δεν υπάρχει φόβος, η αδρεναλίνη είναι στα ύψη, όσα συμβαίνουν σε παρασύρουν. Ομολογώ όμως ότι ένα μικρό αλλά υπολογίσιμο μέρος του αρχικού πλήθους ήταν ό,τι πιο επιθετικό και εχθρικό έχω δει στο πρόσωπο διαδηλωτών. Ειδικά απέναντι σε δημοσιογράφους και φωτορεπόρτερ. Από αυτή την άποψη, μου κάνει εντύπωση που δεν υπήρξαν σοβαροί τραυματισμοί συναδέλφων». Ζήλεψε τους δύο ανθρώπους από τη δική του ομάδα που τελικά μπήκαν μέσα στο κτίριο και κατέγραψαν τις σκηνές που έκαναν μέσα σε λίγα λεπτά τον γύρο του κόσμου; «Καμία πικρία, αλίμονο. Δουλεύουμε σαν ομάδα, δεν υπάρχει κάτι πέρα από αυτό. Επίσης, ξέρετε, θα μπορούσα να είχα μπει στο κτίριο και να μη βγω καθόλου ή να βρεθώ πραγματικά μπλεγμένος». Ως κάτοικος της αμερικανικής πρωτεύουσας (το σπίτι του απέχει λίγες εκατοντάδες μέτρα από το Καπιτώλιο), είχε «μυρίσει» το μπαρούτι στην ατμόσφαιρα της πόλης; «Όχι, σε καμία περίπτωση, κανείς δεν περίμενε κάτι τέτοιο», απαντάει κατηγορηματικά.
Ο 42χρονος Τάσος Κατοπόδης χρωστάει την ενασχόλησή του με τη φωτογραφία σε έναν καθηγητή του στο Δημοτικό, στη μικρή πόλη όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, μόλις 30 χλμ. μακριά από το Σικάγο. «Αυτός με παρότρυνε, αυτός μου έδειξε τον δρόμο. Έβγαζα τις φωτογραφίες για τη σχολική μας εφημερίδα και το ετήσιο λεύκωμα, στα 15 μου ήθελα να δουλέψω για το National Geographic». Και οι δύο γονείς του έχουν ελληνικές ρίζες. Ο πατέρας του μάλιστα γεννήθηκε στο Μεγανήσι Λευκάδας. Η μητέρα του έχει καταγωγή από την Αρκαδία. Ο ίδιος κρατάει ζωντανή τη σχέση του με τους Έλληνες συγγενείς του. «Στην Ελλάδα ζουν τα τρία αδέλφια του πατέρα μου, έχω ξαδέλφια, εκεί περάσαμε τον Σεπτέμβριο του 2015 με τη γυναίκα μου τον μήνα του μέλιτος. Ευτυχώς, χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι πολύ πιο εύκολο να διατηρήσεις επαφή με τους ανθρώπους σου».
Ο Ντόναλντ Τραμπ από κοντά
Το 2015 δεν ήταν μόνο η χρονιά του γάμου του, αλλά και η χρονιά που η καριέρα του Τάσου Κατοπόδη άρχισε να απογειώνεται. «Η γυναίκα μου δέχτηκε μια επαγγελματική προσφορά για να εργαστεί στην Ουάσιγκτον. Αρχικά εμένα δεν μου άρεσε πολύ η ιδέα, αλλά την ακολούθησα». Τελικά δεν του βγήκε καθόλου σε κακό. «Αμέσως άρχισα να καλύπτω την πυκνή πολιτική ζωή της πρωτεύουσας που χρονικά συνέπεσε με τις δύο τελευταίες εβδομάδες της προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα». Και μετά ήρθε ο… τυφώνας Τραμπ. Μπορεί για την Αμερική και για όσους ζούμε μακριά από τις ΗΠΑ να μην ακούγεται σαν μια αξιοζήλευτη περίοδος, αλλά για τον Τάσο Κατοπόδη ήταν τα τέσσερα καλύτερα χρόνια της επαγγελματικής του ζωής.
Δεν δυσκολεύομαι να μπω στον πειρασμό να τον ρωτήσω πώς ήταν να δουλεύεις με τον απερχόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ. «Νομίζω είχε χρόνια να περάσει από τον Λευκό Οίκο πρόεδρος περισσότερο διαθέσιμος για τους φωτογράφους από τον Ντόναλντ Τραμπ. Ίσως αυτό να μην μπορεί να το ισχυριστεί ένας δημοσιογράφος διαπιστευμένος στην Ουάσιγκτον, αλλά για τους φωτογράφους ήταν αυτό που μόλις σας είπα. Ήταν ένας άνθρωπος που ήξερε ότι η φωτογραφία ήταν ένα ακόμα εργαλείο για να μιλήσει στον κόσμο, και το χρησιμοποιούσε αφειδώς».
Ο Τάσος Κατοπόδης συνδέθηκε και με την εντυπωσιακή καταγραφή των δραματικών ημερών που ακολούθησαν τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ αλλά και με την πρώτη φωτογραφία του Τζο Μπάιντεν, όταν επιβεβαιώθηκε το εκλογικό αποτέλεσμα του Νοεμβρίου. «Αισθάνομαι τυχερός, γιατί μπόρεσα με τον φακό μου να καταγράψω μια στιγμή μετάβασης για την Αμερική: από τις διαδηλώσεις του καλοκαιριού στην αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο, δεν είναι απίθανο;»
Πριν τελειώσει η συνομιλία μας σπεύδω να τον ρωτήσω αν «λυπάται» που σε λίγες ημέρες αποχωρεί από τον Λευκό Οίκο μια τόσο πληθωρική παρουσία. Θα του λείψει με τον νέο πρόεδρο η ένταση και το δράμα της περιόδου Τραμπ; «Σίγουρα θα είναι διαφορετικά, αλλά το “διαφορετικά” δεν σημαίνει απαραίτητα και “άσχημα”», είναι η πολύ διπλωματική απάντησή του, που δείχνει ότι τα τέσσερα χρόνια στην καρδιά της αμερικανικής πολιτικής σκηνής δεν έχουν πάει καθόλου χαμένα.