«Νομίζω πως η συζήτησή μας χάθηκε». Όσο προσπαθούσα να διαχειριστώ τη μυστηριώδη απώλεια της ηχογραφημένης κουβέντας, ο Βασίλης Κουτσογιάννης προσφέρθηκε να συναντηθούμε ξανά στο Παγκράτι και να μιλήσουμε πάλι για τα θέματα που θίξαμε στα 150 λεπτά που κράτησε η προηγούμενη συνομιλία μας: τη σχέση του με την αρχιτεκτονική που σπούδασε στο Πολυτεχνείο, τη μεταπήδησή του στην εικονογράφηση παιδικών βιβλίων, τη σημασία και τη διαχείριση της απόλυτης ελευθερίας που μπορεί να έχει ένας δημιουργός.
O Βασίλης έκανε πρακτική σε ένα αρχιτεκτονικό γραφείο του Παρισιού. Όμως τόσο η γλώσσα όσο και τα εξαντλητικά ωράρια που προοικονομούσαν την εμφάνιση ενός burnout, ήταν επαρκείς λόγοι για να κάνει πράξη το «ρετούρ» στο δρομολόγιο Αθήνα-Παρίσι. Ωστόσο, η σχέση του με την εικονογράφηση δεν ξεκίνησε με την επιστροφή του στην Ελλάδα, αλλά με τα τραγούδια των αγαπημένων του Κόρε. Ύδρο, που τον ενέπνευσαν σχεδιαστικά για ένα πρότζεκτ της σχολής. «Πάντα με γοήτευε η ιδέα του καλοκαιριού και του μεσημεριού που σβήνει, που κοιτάς τον ήλιο και σκας από τη ζέστη και είσαι για λίγο παιδί. Πολύ συχνά η εικονογράφησή μου κινείται προς τα εκεί», λέει και αναφέρει ως παράδειγμα την πρόσφατη δουλειά που έκανε για τη διασκευή του Μιχάλη Μακρόπουλου στο μυθιστόρημα Οι Άθλιοι του Βίκτωρος Ουγκώ (εκδ. Διόπτρα).
Σε μια ιστορία με σκοτεινές πτυχές, όπως Οι Άθλιοι, ο Βασίλης Κουτσογιάννης επιλέγει τις αποχρώσεις ενός πυρακτωμένου φωτός. «Μου αρέσει η διαδικασία να βγάζω το φως μέσα από το σκοτάδι», λέει. Αν και ο ίδιος ισχυρίζεται πως δεν έχει εξελίξει την παραπάνω διαδικασία στον βαθμό που θέλει, αυτή αποτυπώνεται ακόμη πιο περίτεχνα και ανατρεπτικά στο εφηβικό παραμύθι Τα πουλιά/Карчата (εκδ. Καστανιώτη), που έγραψε η 19χρονη Αναστασία Σταματοπούλου. Είναι μια ιστορία για την προσπάθεια ενός αγοριού που πασχίζει να μάθει τη γλώσσα των πουλιών, παρά τα εμπόδια που υψώνει ο πατέρας του. Οι δύο δημιουργοί συνεργάστηκαν και έπειτα από ώρες συζητήσεων ο Βασίλης Κουτσογιάννης κατάλαβε πως Τα πουλιά διαθέτoυν πρίσματα που δεν φανταζόταν ποτέ πως ένα παιδικό βιβλίο μπορεί να έχει, όπως η συμπεριληπτικότητα ή το ανεπιτήδευτο queerness. «Όταν βγήκε το βιβλίο, υπήρχαν κάποιοι που έλεγαν “ναι, όμως, θα τους μαυρίσουμε την ψυχή”, “μήπως ψυχολογικά δεν θα κάνει καλό στα παιδιά”, λες και τα τραύματα δημιουργούνται από τα βιβλία». Για τη δουλειά του στα Πουλιά κέρδισε έναν έπαινο στα φετινά βραβεία ΕΒΓΕ.
Δεν χρησιμοποιεί κάποια τεχνική, γιατί δεν γνωρίζει αν υπάρχει. Διαβάζει το κείμενο χωρίς να κοιτάει ποιος το έγραψε, ύστερα κάνει μια έρευνα για τον συγγραφέα, ψάχνει τη γενική αίσθηση που θέλει να αποδώσει και επιλέγει κάποιο soundtrack που ταιριάζει στο εκάστοτε βιβλίο. Θα αναρωτιέμαι πάντα όμως: είναι θέμα ταλέντου το τελικό αποτέλεσμα; «Αφιέρωνα τον ελεύθερο χρόνο μου στο σχέδιο από παιδί. Δεν υπάρχει ταλέντο, είναι αντίληψη. Νομίζω πως η αντίληψη σε βάζει σε μια διαδικασία να εκπαιδεύσεις το χέρι και το μυαλό». Το αρχικό αρχείο της ηχογράφησης της κουβέντας μας εμφανίστηκε τελικά όπως ακριβώς είχε εξαφανιστεί: μυστηριωδώς. Όπως η έμπνευση;
Πρόσφατες δουλειές του είναι Το παιδί και το άγαλμα του Άντερσεν της Αγγ. Δαρλάση (εκδ. Μεταίχμιο) και Οι Άθλιοι του Β. Ουγκώ (εκδ. Διόπτρα).
Εικονογραφήσεις του Βασίλη Κουτσογιάννη από Τα Πουλιά και τους Άθλιους μπορείτε να δείτε παρακάτω και στο Instagram @vassiliskouts:
