Βρεγμένα παπούτσια από ξαφνικές νεροποντές. Νεοκλασικά κτίρια δίχως στέγαστρα. Το ύψος τους δεν ξεπερνά το αντίστοιχο των καμπαναριών του καθεδρικού ναού, που παραμένει κλειστός από την εποχή των καταστροφικών σεισμών του 2020. Συνεννοήσεις σπασμένου τηλεφώνου με οδηγούς τραμ για ένα εισιτήριο. «Μην το χτυπήσεις, δεν ελέγχουν», λέει ένα παιδί της ηλικίας μου. Βαλκανικό καλωσόρισμα στο Ζάγκρεμπ. Μοιάζει σαν επιστροφή στο σπίτι. Οι προσωπικές καταβολές με γλώσσες πρώην γιουγκοσλαβικών χωρών παραπλανούν. Το ίδιο κάνουν και τα μπουρέκ με τυρί ή με κρέας, εκείνες οι λαδωμένες πίτες που συνοδεύονται με αριάνι, ή τα τσεβάπτσιτσι, εκείνα τα μικροσκοπικά κεμπαπάκια μέσα σε ζυμωτό ψωμί της ώρας. Και μόνο η θέα του σακβουαγιάζ, που έχει αφήσει ένα σημάδι στον ώμο με τόσα δρομολόγια, υπενθυμίζει τη φωνή της μικρής αδερφής: «Είσαι ένας απλός τουρίστας. Ξεκόλλα!». Δύσκολα.
Σε εκατό μέρες από σήμερα, η Κροατία μπαίνει στην Ευρωζώνη. Η αντιστοιχία με το ευρώ είναι φιξαρισμένη στα 7,5 κούνα. Στις βιτρίνες των καταστημάτων, στα ράφια των σούπερ μάρκετ, ακόμα και στη λαϊκή, οι τιμές αναγράφονται και στα δύο νομίσματα. «Δεν καταλαβαίνω γιατί η κυβέρνηση αποφάσισε να επιβάλει αυτό το μέτρο. Ξέρουμε την αντιστοιχία εδώ και χρόνια», λέει η υπάλληλος στη Δημοτική Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης, η οποία φιλοξενεί μια εκπληκτική έκθεση του εξπρεσιονιστή Κροάτη ζωγράφου Ίβο Φρίστσιτς. Εκδρομικά πακέτα, τιμές για αγοραπωλησίες ακινήτων και αυτοκινήτων αναγράφονται εδώ και χρόνια σε ευρώ, όπως συμβαίνει και σε άλλες βαλκανικές χώρες. Ίσως το μέτρο να πάρθηκε για όσους μένουν μακριά από το «κέντρο» και για τους γηραιότερους. Τα λίγα κροατικά μου αρκούν για να καταλάβω τα σκωπτικά τους σχόλια για τη μετάβαση στο ευρώ και το τάιμινγκ με τον πληθωρισμό.
Κυριαρχεί όμως το χαμόγελο. Σχεδόν παντού, σε κάθε μέρος. Στα φαγάδικα, στις αγορές, στο τραμ, στην όαση του Βοτανικού Κήπου με τις σεκόγιες, τα νούφαρα και τους τεχνητούς βράχους για την προσαρμογή της αλπικής πανίδας στην πεδιάδα του Ζάγκρεμπ. Ακόμα και στο μικροσκοπικό μουσείο του Ντράζεν Πέτροβιτς, δίπλα στο κλειστό της Τσιμπόνα. Vrijeme curi. Ο χρόνος τελειώνει. Με την επιστροφή στη Βουλγαρία, μία καταιγίδα δώρο.
Ήταν και πάλι Σεπτέμβριος. Κάθισα σε ένα από τα παγκάκια έξω από το Εθνικό Θέατρο. Όπως και πέρσι. Δεν χόρευε όμως κανείς σουίνγκ. Τα τραμ της Σόφιας περιφέρονταν μισοάδεια στις στενές λεωφόρους του κέντρου. Περίμενα το ρολόι να δείξει μεσάνυχτα. «Δεν έχεις να φοβάσαι πολλά, όταν όλοι κοιμούνται το βράδυ», θυμήθηκα κάτι λόγια κοντά στην πεζογέφυρα των Ερωτευμένων, κοντά στο Εθνικό Παλάτι Πολιτισμού. Μπήκα σε ένα μπαρ. Τραπ μουσική. «Παρα-παρα-παρα-παπ/ Παραλία», τραγουδούσαν ρυθμικά κάτι κορίτσια, με την κάφτρα των τσιγάρων τους να πέφτει διαρκώς στα ρούχα τους από τα χοροπηδητά. «Βάλε το “m****a” μιξ», λέει μια άλλη παρέα και μια προτροπή του Βασίλη Καρρά για ένα τηλεφώνημα «ίσως να τους βγαίνει σε καλό». Για μένα, πάντως, βγαίνει.