Οι μεταφορές/αποδόσεις κλασικών μυθιστορημάτων σε κόμικ συνήθως μ’ αρέσουν, ακόμα και οι λιγότερο πετυχημένες, ίσως γιατί έχουν έναν χαρακτήρα φόρου τιμής, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Έτσι, φυσικά, χάρηκα όταν είδα την κομίστικη εκδοχή του Υπέροχου Γκάτσμπι στα ελληνικά, πριν από λίγες μέρες, από τις εκδόσεις Μίνωας. Και επίσης σημείωσα το σκορ στο αόρατο μπλοκάκι μου: πόσες φορές ο Γκάτσμπι έχει μεταφραστεί ως «υπέροχος» και πόσες ως «μεγάλος». Η αλήθεια είναι το πρωτότυπο «great» αφήνει περιθώρια και οι Έλληνες μεταφραστές είναι μάλλον μοιρασμένοι. Το «υπέροχος» έχει βεβαίως μια σαρκαστική χροιά, που είναι απαραίτητη και καλοδεχούμενη – ο Τζέι Γκάτσμπι είχε κάτι το υπέροχο, αλλά είχε και κάτι γκρίζο, κάτι λυπημένο, κάτι σκοτεινό. Το «μεγάλος» είναι μάλλον πιο κοντά στο «σπουδαίος», χρησιμοποιείται επίσης ειρωνικά δηλαδή, αλλά με έναν κάπως πιο αόριστο τρόπο, λιγότερο φανταχτερό, και με μια μυστήρια μελαγχολία. Είναι θέμα αίσθησης όλα αυτά, τίποτα παραπάνω. Αυτό που μπορεί να μετρηθεί είναι ότι το κλασικό έργο του Φιτζέραλντ οδεύει σιγά σιγά προς τα 100ά του γενέθλια και η αίγλη παραμένει αναλλοίωτη. Γι’ αυτό και προκύπτουν όμορφες δουλειές, όπως το εν λόγω graphic novel (φτιαγμένο από την Άγια Μόρτον και τον Φρεντ Φόρνταμ), που ακολουθεί με σεβασμό τον μύθο με έναν γλυκό, νοσταλγικό τόνο. Όπως θα έλεγε και ο Νικ, ο αφηγητής, στην κλασική του ατάκα στο τέλος, «το παρελθόν μάς έλκει ασταμάτητα».
Η κομίστικη έκδοση του Υπέροχου Γκάτσμπι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας σε μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά.
ΕΠΙΛΟΓΕΣ
ΒΡΑΒΕΙΟ
Όλο και λιγότερα σύνορα συναντάει η λογοτεχνία σήμερα: το φετινό Booker κατέληξε στο The Seven Moons of Maali Almeida του Σεχάν Καρουνατιλάκα από τη Σρι Λάνκα και θα ενταχθεί στη σειρά Aldina των εκδόσεων Gutenberg. Στα βιβλιοπωλεία μέσα στο 2023.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Θα μπορούσαμε να το φανταστούμε: «Θα ήθελα να ήμουν κιθαρίστας ή ίσως, αν μπορούσα να πάω πίσω στον χρόνο για να εκπαιδευτώ σωστά, θα ήθελα να ήμουν συνθέτης σοβαρής μουσικής». Τζορτζ Σόντερς, απαντώντας στο ερωτηματολόγιο του LitHub.
ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ
Το Η ζωή παίζει μαζί μου (εκδ. Ψυχογιός) είναι το πιο πρόσφατο βιβλίο του Νταβίντ Γκρόσμαν (του βραβευμένου Ένα άλογο μπαίνει σε ένα μπαρ). Η ιστορία μιας οικογένειας από το Ισραήλ και η φρίκη του νησιού Γκόλι Ότοκ (σημερινή Κροατία), τόπο φυλάκισης πολιτικών κρατουμένων.