«Αντίπαλός μου δεν είναι ποτέ η αθλήτρια δίπλα μου, είναι πάντα το χρονόμετρο. Αυτό ανταγωνίζομαι», λέει η Πολυνίκη Εμμανουηλίδου, η σπρίντερ που φαίνεται να βάζει ξανά την Ελλάδα στον χάρτη με τα αγωνίσματα υψηλών ταχυτήτων. Είναι μόλις 20 ετών και κατέχει τη θέση της τέταρτης πιο γρήγορης Ελληνίδας όλων των εποχών. Τρέχει στα 60, 100, 200 και 4 x 100 μέτρα, σπάζοντας ατομικά και πανελλήνια ρεκόρ με εντυπωσιακή ταχύτητα. Όταν σου μιλάει, η ενέργειά της σου μεταδίδεται αμέσως. Έχει τον ενθουσιασμό μικρού παιδιού αλλά και νεύρο, τσαγανό και, το σημαντικότερο, άπλετο χρόνο μπροστά της για να πετύχει όλα όσα ονειρεύεται.
«Θέλω να βελτιώνομαι δευτερόλεπτο το δευτερόλεπτο, κλάσμα το κλάσμα», λέει. «Προσπαθώ να κλείνω τα αυτιά μου και να είμαι απόλυτα συγκεντρωμένη». Η σχέση μιας αθλήτριας μικρών αποστάσεων με την έννοια του χρόνου είναι ξεχωριστή. Ολόκληροι μήνες προετοιμασίας, καθημερινές προπονήσεις, τα πάντα κρίνονται σε ελάχιστες στιγμές. 11.21 δευτερόλεπτα· αυτό είναι το ατομικό ρεκόρ της Πολυνίκης στα 100 μέτρα. Όση αυτοπεποίθηση κι αν έχει μια αθλήτρια των σπριντ, η αγωνία που νιώθει πριν ξεκινήσει ο αγώνας, πολλαπλασιάζεται. «Όσο κάνω πρωταθλητισμό, με αγώνες κάθε μήνα, κάθε βδομάδα, έχω αυτό το άγχος. Το στομάχι μου με πεθαίνει μία μέρα πριν από τον αγώνα ή στο ζέσταμα» ομολογεί. Και αναρωτιέται: «Γιατί να το νιώθω αυτό για όλα τα χρόνια που θα κάνω στίβο;» Την ίδια στιγμή παραδέχεται ότι το συναίσθημα αυτό της αρέσει. «Είναι η αδρεναλίνη», λέει γελώντας.
Αλλάζοντας πρότυπα
Μεγάλωσε παίζοντας ποδόσφαιρο από επτά ετών στο χωριό της, που βρίσκεται κοντά στην Πέλλα. Το είδωλό της ήταν ο Κριστιάνο Ρονάλντο. «Πάντα ήθελα να τρέχω με μια μπάλα στα πόδια. Στο χωριό έπαιζα στην ομάδα με τα αγόρια». Όταν ο σύλλογος έπαψε να υπάρχει και δύο φίλες τής πρότειναν να ξεκινήσει στίβο, δεν ήξερε περί τίνος επρόκειτο. «Τους ρώτησα τι είναι. Στην αρχή στις προπονήσεις έκλεβα, έτρεχα τρεις στροφές και στις δύο περπατούσα». Στο σχολείο δεν διάβαζε. «Δεν μου άρεσε, δεν μπορούσα να περνάω τον χρόνο μου με βιβλία, ήθελα να παίζω, να τρέχω», λέει. Δεν φανταζόταν ποτέ ότι θα σπουδάσει, αλλά σήμερα, παράλληλα με τις προπονήσεις, παρακολουθεί καθημερινά μαθήματα στη Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Λόγω του αντικειμένου απαιτείται σωματική άσκηση. «Πολυνίκη, διάβασε λίγο να περάσεις κάπου», της έλεγε η καθηγήτριά της πριν από τις Πανελλήνιες. «Της απαντούσα πως είναι πιο εύκολο να κάνω προπόνηση, να πάω σε ένα Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα και να μπω άνευ Πανελληνίων στο πανεπιστήμιο, παρά να καθίσω να διαβάσω». Έτσι κι έγινε. Το είδωλό της σύντομα θα άλλαζε. Θα γινόταν η Ραφαέλα Σπανουδάκη, η Ελληνίδα σπρίντερ στην οποία είχε όνειρο να μοιάσει. Της πήρε ελάχιστο χρόνο για να το καταφέρει.
Όταν ξεκίνησε, ασχολούνταν και με το άλμα εις μήκος, τελικά όμως χρειάστηκε να διαλέξει ένα άθλημα. Ο πρώτος της μεγάλος αγώνας σε διοργάνωση ήρθε στο ευρωπαϊκό φεστιβάλ σπριντ στο Ριέτι της Ιταλίας, στην κατηγορία Κ16. Αυτόν τον αγώνα ξεχωρίζει ανάμεσα σε όλους. «Είχα βγει τρίτη στην Ευρώπη στην κατηγορία Κ16. Είναι η πρώτη μου ανάμνηση με τα ρούχα της Εθνικής. Τότε λάτρεψα το αγώνισμά μου. Ήθελα να συνεχίσω, για να ζήσω κι άλλες τέτοιες στιγμές».
Στη συνέχεια η απόδοσή της εκτινάχθηκε. Στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κ20 του Κάλι το 2022, τερμάτισε 5η. Τον Ιούλιο στις Σέρρες, στο αγώνισμα των 100 μ. άφησε άφωνο το κοινό, με το εξωπραγματικό 11.21. Το 2023, στο Ευρωπαϊκό της Βαρσοβίας ήρθε 3η στα 200 μ. με ατομικό ρεκόρ 22.85. Τον περασμένο Αύγουστο συμμετείχε και στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου, όπου ένιωσε δέος, όπως λέει, μπροστά σε όσα έζησε. «Μπήκαμε στο στάδιο και είχε πάρα πολύ κόσμο, πρώτη φορά έτρεχα μπροστά σε τόσους θεατές, έβλεπα όλες αυτές τις μεγάλες αθλήτριες δίπλα μου, δεν ήμουν συγκεντρωμένη. Δεν είχα καθόλου τον χρόνο στο μυαλό μου. Είχα χαθεί μέσα στο στάδιο. Δεν ήμουν πολύ κοντά στο ρεκόρ μου, όμως οι αγώνες αυτοί μου έδωσαν πολύ μεγάλη εμπειρία».
Μια κούρσα της έμελλε να προκαλέσει ρίγη συγκίνησης σε όλη την Ελλάδα. Ήταν 3 Μαρτίου, στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Κωνσταντινούπολης, λίγες μέρες μετά την τραγωδία των Τεμπών. Πριν από την εκκίνηση, τη στιγμή που η κάμερα περνούσε από μπροστά της, η Πολυνίκη ακούμπησε το σήμα πένθους στο πέτο της και έδειξε τον ουρανό. «Η αφιέρωση που έκανα για όσους χάθηκαν στα Τέμπη ήταν αυτό που ένιωθα εκείνη τη στιγμή. Μου βγήκε αυθόρμητα. Έτρεξα και πήρα δύναμη από αυτούς», θυμάται σήμερα.
Η διαχείριση του χρόνου
Ο τρόπος που διαχειρίζεται μια σπρίντερ τον χρόνο διαφέρει ανάλογα με το εκάστοτε αγώνισμα. Στα 60 μ. κλειστού στίβου η Εμμανουέλα τα δίνει όλα από την αρχή μέχρι το τέλος, χωρίς να κρατάει δυνάμεις. Στα 100 μ. η εκκίνηση παίζει καθοριστικό ρόλο. «Είναι σημαντικό να φύγεις πολύ γρήγορα και δυναμικά», μου εξηγεί. Στα 200 μ. τα πράγματα αλλάζουν. Ο χρόνος καθορίζει τις δυνάμεις που καταναλώνεις. «Πρέπει να ξεκινήσεις λίγο πιο συντηρητικά και στα τελευταία 100 μέτρα να τα δώσεις όλα». Τι γίνεται όμως με τον προσωπικό της χρόνο; Πόσο δύσκολο είναι να συνδυαστούν σπουδές και πρωταθλητισμός σε μια ηλικία την οποία πολλοί θεωρούν «τα καλύτερά σου χρόνια»; «Έχω κάθε μέρα υποχρεωτικά μαθήματα, μετά έχω προπόνηση. Μου είναι πολύ δύσκολο να τα συνδυάσω, πολλές φορές πάω στην προπόνηση κουρασμένη, χωρίς ενέργεια, χωρίς διάθεση, επειδή είχα πριν μάθημα. Το απόγευμα που γυρνάω σπίτι, είμαι ελεύθερη, μου λένε οι φίλοι να πάμε για έναν καφέ και δεν έχω κουράγιο. Προτιμώ να ξεκουραστώ».
Εσθονία, Κολομβία, Κένυα. Τα ταξίδια που έχει κάνει μέσω του στίβου τη γεμίζουν σε τέτοιο βαθμό, που δεν σκέφτεται τις χαμένες εξόδους. «Το συναίσθημα που μου βγαίνει στον αγώνα δεν το αλλάζω με τίποτα», λέει. «Ζω το τώρα και σκέφτομαι μόνο το τι θα γίνει σε πέντε χρόνια. Δεν έχω σκεφτεί τι θα γίνει σε δέκα ή δεκαπέντε που θα πρέπει να σταματήσω τον στίβο, γιατί θα έχω μεγαλώσει. Πάντως, ξέρω από άλλους αθλητές στο εξωτερικό ότι η χώρα τους τους έχει ήδη διορίσει κάπου και ξέρουν τι θα κάνουν όταν τελειώσουν τον αθλητισμό».
Πολλοί θεωρούν ότι οι αθλητές του εξωτερικού έχουν προβάδισμα λόγω των καλύτερων συνθηκών στις οποίες προπονούνται στην πατρίδα τους. «Σε πολλές χώρες οι αθλητές έχουν δύο-τρία κλειστά στάδια στις πόλεις τους. Τον χειμώνα εμείς κάνουμε προπόνηση έξω στο κρύο, είτε σε πιο μικρά στάδια. Εδώ το απόγευμα γίνεται χαμός. Δεν μπορείς να κάνεις προπόνηση, θα πας να κάνεις ένα άνοιγμα και θα έχει ένα σωρό παιδιά δίπλα. Σε όλη την Ελλάδα δεν έχουμε ένα κλειστό στάδιο. Πιστεύω ότι οι Έλληνες τρέχουμε πιο πολύ με την ψυχή μας. Οι αθλητές του εξωτερικού έχουν τα στάδιά τους, τις ανέσεις τους. Αν είχαμε κλειστά γήπεδα στην Ελλάδα, θα είχαμε περισσότερους και πολύ καλύτερους αθλητές. Πεισμώνουμε. Πολλά παιδιά τα παρατάνε επειδή δεν αντέχουν άλλο».
«Οι Έλληνες τρέχουμε πιο πολύ με την ψυχή μας. Αν είχαμε κλειστά γήπεδα στην Ελλάδα, θα είχαμε περισσότερους και πολύ καλύτερους αθλητές».
Επόμενος στόχος; Ρώμη. Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου. Μία θέση στον τελικό. Η Πολυνίκη έχει πιάσει το όριο για τη συμμετοχή της στους αγώνες του Ιουνίου. Μπορεί να απέχουμε κάποιους μήνες από τη μεγάλη κούρσα, όμως στην περίπτωσή της οι χρονικοί περιορισμοί μοιάζουν να αψηφούνται. Τα ρεκόρ σπάνε συνεχώς. Οι επόμενοι στόχοι πλησιάζουν γρήγορα. Τα όνειρα διαδέχονται το ένα το άλλο. Κάθε της βήμα τα φέρνει πιο κοντά. Δευτερόλεπτο το δευτερόλεπτο. Κλάσμα το κλάσμα. Έτσι μόνο κατακτιούνται.
