Είναι Σάββατο πρωί στο κλειστό γυμναστήριο του παλαιστικού συλλόγου «Άτλας» στην Καλλιθέα. Η μέρα μουντή. Το φως ίσα που περνά από τα καλυμμένα με γκράφιτι παράθυρα, για να αποκαλύψει κύπελλα, φωτογραφίες και πορτρέτα παλιών πρωταθλητών στους τοίχους. Οι νεαροί που εισέρχονται από τη σιδερένια πόρτα υψώνουν φευγαλέα το βλέμμα τους, πριν φορέσουν τα παλαιστικά τους παπούτσια και αρχίσουν την προπόνηση. Μιλούν ελάχιστα. Κινούνται στον χώρο με σιγουριά, τον ξέρουν χρόνια. Χαιρετούν τον προπονητή, όλοι ανεξαιρέτως, με την ίδια ταπεινότητα. Οι περισσότεροι μεγάλωσαν εδώ, οι προπονητές είναι σαν γονείς. Η παλαίστρα είναι το δικό τους μοναστήρι. «Εδώ ο χώρος είναι ιερός», μου λένε οι προπονητές όσο οι αθλητές ζεσταίνονται. «Γινόμαστε κάθε μέρα καλύτεροι άνθρωποι. Όποιος και να είσαι, όσους τίτλους και να έχεις, πρέπει να έρθεις και να κάνεις χειραψία».
Μερικοί γονείς παρακολουθούν από τις κερκίδες. Είναι μεγάλες οι χρόνιες θυσίες που κάνουν, και από καθαρή τρέλα, προκειμένου τα παιδιά τους να συνεχίσουν να παλεύουν. Στο βάθος κρέμεται το πορτρέτο του Μπάμπη Χολίδη, του ποντιακής καταγωγής Ολυμπιονίκη της δεκαετίας του ’80, ο οποίος εγκαταστάθηκε στην Καλλιθέα ως παιδί. Πρόκειται άλλωστε για γειτονιά με προσφυγικό χρώμα. Οι παλιννοστούντες που ήρθαν από την πρώην Σοβιετική Ένωση κουβαλούν μαζί τους την παλαιστική κουλτούρα. «Είναι οι παππούδες, οι μνήμες, η ψυχοσύνθεσή τους», αναφέρει χαρακτηριστικά ο ομοσπονδιακός προπονητής Μπάμπης Καλτσίδης, παγκόσμιος πρωταθλητής στα νιάτα του, ο οποίος από παιδί γυμνάζεται στον σύλλογο «Άτλας».
Μετάλλια σχεδόν εκατό
Όλο και περισσότεροι αθλητές εμφανίζονται στις μικρές ηλικιακές κατηγορίες των βαλκανικών, ευρωπαϊκών και παγκόσμιων διοργανώσεων – μέσα στο 2023 οι αθλητές μας έφεραν συνολικά 97 μετάλλια σε διεθνείς διοργανώσεις (σε όλα τα είδη της πάλης). Είναι παιδιά που προπονούνται στην Καλλιθέα και στον Ασπρόπυργο, στους Αμπελοκήπους και στα Λιόσια, αλλά και στον βορρά, σε πόλεις όπως η Κοζάνη αλλά και η Θεσσαλονίκη, όπου μια μακρά παλαιστική κουλτούρα συνεχίζεται. Την ίδια στιγμή όμως, μερικές δεκαετίες μετά τη χρυσή εποχή του αθλήματος που έβαλε την Ελλάδα στον χάρτη των Ολυμπιακών μεταλλίων, και παρά τις πρόσφατες επιτυχίες, η κατάσταση που συναντήσαμε στο ρεπορτάζ μας δεν φαίνεται ιδιαίτερα ευοίωνη. Για πολλούς παλαιστές η ενηλικίωση, που φτάνει μαζί με τη βιοποριστική ανάγκη, σημαίνει το τέλος για το άθλημα που έμαθαν να αγαπούν. Προπονούνται σιωπηλοί, προσηλωμένοι, με όσα μέσα διαθέτουν. Δουλεύουν με κόπο και ιδρώτα, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, σε σκιερά γυμναστήρια, υπηρετώντας πιστά ένα άθλημα που στα μάτια του περισσότερου κόσμου είτε παραμένει στερεοτυπικά «βάναυσο» είτε είναι απλώς βυθισμένο στην αφάνεια.
«Η πάλη ανθίζει εκεί όπου υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες: σε εργατικές, φτωχές γειτονιές, όπου τα παιδιά διψάνε να δείξουν κάτι για να μπορέσουν να ανέβουν πιο ψηλά», λέει ο κ. Καλτσίδης. «Το μόνο που χρειάζεσαι για να παλέψεις είναι ένα ζευγάρι παπούτσια, ένα παντελονάκι και πολλή αγάπη από τους προπονητές». Κατά τη διάρκεια της προπόνησης, οι μικροί παρακολουθούν τους μεγαλύτερους. Ο Νταουρέν Κουρουγκλίεφ, που πριν από δύο χρόνια κατέκτησε το χρυσό ευρωπαϊκό μετάλλιο ανδρών, προπονείται δίπλα στον Σιζώ Έκτορα, στον Φίλιππο Ψωμά, στη Δήμητρα Σκουβάκη, στη Μαρία-Λουίζα Γκίκα και σε άλλα νέα παιδιά με διεθνείς διακρίσεις, σε κατηγορίες κάτω των δεκαεπτά ετών.
Την ίδια παλαίστρα μοιράζεται και η Ρία, πρόσφυγας κουρδικής καταγωγής που ήρθε στην Ελλάδα από την Κωνσταντινούπολη. «Οι παλαιστές είμαστε αδέρφια, από όποια χώρα του κόσμου κι αν ερχόμαστε», λέει ο Χαράλαμπος Κεσανίδης, προπονητής στον σύλλογο «Άτλας». «Αναγνωρίζουμε ο ένας τον άλλο από τα παραμορφωμένα αυτιά. Έτσι ξεκινάμε την κουβέντα». Όπως τρέχουν όλοι μαζί, με τα βήματά τους να ηχούν στο γυμναστήριο, μοιάζουν μέλη μιας ιδιότυπης οικογένειας που ζει ενωμένη, με τους δικούς της κανόνες.
«Ταλέντο έχει αυτός που υπομένει την καθημερινότητα του πόνου στην προπόνηση», λέει ο κ. Καλτσίδης. «Αυτοί οι αθλητές που βλέπεις δεν βγήκαν χθες. Για να παλέψει ένα παιδί στα δεκαεπτά του, προπονείται από δέκα χρονών». Αποδίδει τις επιτυχίες στην καλή δουλειά των συλλόγων και της ομοσπονδίας. «Δεν έχει λείψει ποτέ το ταλέντο από την πάλη. Το πρόβλημα ξεκινά όταν κάποιος πρέπει να βιοποριστεί. Δεν γίνεται να έχει από πίσω έναν πατέρα που του λέει “πάλεψε, θα σε στηρίζω μέχρι τα 40 σου”. Σήμερα έχουμε μία ακόμη νέα φουρνιά ταλαντούχων παιδιών τα οποία οι σύλλογοι, η ομοσπονδία και η πολιτεία πρέπει να προσέξουν σαν τα μάτια τους. Εάν γίνει αυτό, τότε στο μέλλον θα έχουμε Ολυμπιακά μετάλλια».
Σχολείο και πάλη
Η 15χρονη Μαρία-Λουίζα Γκίκα ή αλλιώς Μαριλού, όπως τη φωνάζουν στο γυμναστήριο, έχει κατακτήσει το χρυσό ευρωπαϊκό μετάλλιο στην κατηγορία κάτω των δεκαπέντε ετών. Στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα τερμάτισε πέμπτη. Όταν η προπόνηση φτάνει στο τέλος της, εκείνη συνεχίζει να γυμνάζεται. Έρχεται κάθε μέρα στην παλαίστρα το απόγευμα, μετά το σχολείο και το φροντιστήριο. Συχνά, μόλις ξυπνήσει θα κάνει τρέξιμο. Μόνο το βράδυ, αφού τελειώσει από όλα, μπορεί να ξεκουραστεί. Η ωριμότητα με την οποία μιλάει μου προκαλεί έκπληξη. «Η πάλη χρειάζεται πειθαρχία, καλή ψυχολογία και πολύ σκληρή δουλειά. Να είσαι συγκεντρωμένος στον στόχο σου, γιατί το άθλημα είναι δύσκολο και σκληρό». Το είδωλό της, όπως και για πολλές νεαρές αθλήτριες, είναι η Μαρία Πρεβολαράκη, με μετάλλια σε παγκόσμιες διοργανώσεις και συμμετοχές σε Ολυμπιακούς Αγώνες. «Με βοηθάει καθημερινά», λέει η Μαριλού. «Την ευχαριστώ γι’ αυτό, με εμπνέει, θέλω να φτάσω όπου έφτασε αυτή και ελπίζω να πάω ακόμη πιο ψηλά». Οι δυο τους θα επισκεφτούν ένα καμπ προετοιμασίας του εξωτερικού, μαζί με τη νεαρή Νικολέτα Μπάρμπα. Θα χρειαστεί να το επαναλάβουν τέσσερις και πέντε φορές τον χρόνο. Άλλωστε τα ταξίδια αυτά είναι εκείνα που κάνουν τη διαφορά στην απόδοση ενός αθλητή. «Εκεί τα πράγματα είναι πολύ εξελιγμένα, δεν έχουν καμία σχέση με την Ελλάδα», λέει η Μαριλού. «Τα γυμναστήρια έχουν θέρμανση, καλύτερα όργανα γυμναστικής, περισσότερα βάρη. Το επίπεδο είναι πολύ υψηλό και οι προπονήσεις σκληρές. Κάνουμε δύο ή τρεις προπονήσεις την ημέρα. Κάθε προετοιμασία διαρκεί δέκα με δεκαπέντε ημέρες».
Ο Μόισεν Παριγέι, προπονητής της Μαρίας Πρεβολαράκη, δίνει οδηγίες τεχνικής φύσεως στις νεαρές αθλήτριες. «Τα τελευταία τρία χρόνια στη γυναικεία πάλη, έχουμε πάρει τέσσερα μετάλλια σε διαφορετικές κατηγορίες, από εκείνη των δεκαπέντε ετών μέχρι και αυτήν των γυναικών. Αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Τα παιδιά που έχουμε μπορούν να φτάσουν ψηλά», λέει. Ένας από τους παλαιστές φοράει μια μπλούζα με το πρόσωπο του παγκόσμιου πρωταθλητή στην κατηγορία των 17 ετών Αρίωνα Κολιτσόπουλου.
Την ίδια στιγμή, ο Αρίωνας τελειώνει τη βραδινή του προπόνηση στον Πύργο Ηλείας όπου ζει. Γυμνάζεται στη φύση, κάνει το τρέξιμό του μέσα στα χωράφια. «Πρέπει να αλλάξεις όλη σου τη ζωή ώστε να λέγεσαι επαγγελματίας αθλητής», αναφέρει τηλεφωνικά, περιγράφοντας τη μέρα του από τις έξι το πρωί, όταν και θα ξυπνήσει για τρέξιμο, μέχρι το βράδυ. Πολλοί νέοι παλαιστές θα δώσουν προτεραιότητα στο σχολείο. «Χωρίς μόρφωση δεν πας πουθενά. Ένα παιδί που έχει μπροστά του τις Πανελλήνιες και ξέρει ότι μέσα από αυτές μπορεί να βρει μια δουλειά θα προτιμήσει αυτόν τον δρόμο, γιατί στην πάλη τα παιδιά δεν έχουν κίνητρο, δεν τους πληρώνει, δεν τους βοηθάει κανείς». Μου λέει πως κάποιες φορές τα έξοδα για τους αγώνες καλύπτονται από τους ίδιους τους αθλητές – σε μερικές μόνο περιπτώσεις τα καλύπτει η ομοσπονδία. «Ο αθλητής νιώθει αρκετά μόνος του», καταλήγει.
Είμαστε στο ξεκίνημα
Ο Ηρακλής Δεσκουλίδης είναι εγγονός του Παράσχου Μπόρα, ιδρυτή του παλαιστικού συλλόγου «Άτλας». Το πορτρέτο του ανθρώπου με καταγωγή από την Κερασούντα του Πόντου, που ίδρυσε τη σχολή τη δεκαετία του ’30 βάζοντας τα θεμέλια για την εδραίωση της ελευθέρας πάλης στη γειτονιά της Καλλιθέας και στην Ελλάδα, βρίσκεται σήμερα τοποθετημένο στο κέντρο του γυμναστηρίου.
«Πήγα σε τρεις Ολυμπιακούς Αγώνες, σε παγκόσμια και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα, δεν χρειάστηκε ποτέ να πληρώσω από την τσέπη μου», λέει ο κ. Δεσκουλίδης. Μου εξηγεί πως τα σωματεία σήμερα στραγγαλίζονται οικονομικά. Αναγκάζονται να βάζουν έστω μικρές συνδρομές για να πληρωθούν οι προπονητές. «Το ένα μετά το άλλο κλείνουν. Δεν είναι τυχαίο ότι πριν από 25 χρόνια υπήρχαν 200 σωματεία στην πάλη και τώρα είναι 40».
Ο Κώστας Αρκουδέας είναι ο βασικός προπονητής του Εθνικού, ενός άλλου ιστορικού παλαιστικού συλλόγου στην Ελλάδα. «Έχουμε τη μαγιά, αλλά υστερούμε σε δομές», λέει χαρακτηριστικά. «Στις μικρές ηλικίες έχουμε διακρίσεις. Το πρόβλημα βρίσκεται στη μετάβαση στις ανδρικές κατηγορίες. Εκεί χρειάζεται πολύ πιο εξειδικευμένη δουλειά, που σημαίνει κόστος. Ο αθλητής θέλει τουλάχιστον δύο με τρία χρόνια συνεχόμενης δουλειάς και έξι με οκτώ μήνες τον χρόνο προπόνηση στο εξωτερικό». Η πολύ καλή φουρνιά που υπάρχει σήμερα βρίσκεται, όπως αναφέρει, στο ξεκίνημά της, αφού ένας δεκαεπτάχρονος παλαιστής μπορεί να βρεθεί στο απόγειο των δυνάμεών του μετά από μία δεκαετία.
Κάνοντας πρωταθλητισμό, τονίζει ο κ. Αρκουδέας, ένας παλαιστής στερείται πολλά πράγματα. «Στερείσαι την κοπέλα σου και τους γονείς σου, τον προσωπικό σου χρόνο, θέλει αυστηρή πειθαρχία, γίνεσαι στρατιώτης. Για να ανταγωνιστεί όμως κανείς αθλητές-μεγαθήρια άλλων χωρών, είναι αναγκαίο να προπονείται με ισοδύναμους παλαιστές. Πρόσφατα επισκέφθηκα ένα πολύ επιτυχημένο πανελλήνιο πρωτάθλημα που έγινε στη Δράμα και με εξέπληξαν πολλά νέα παιδιά 11-13 χρονών. Σκέφτηκα πως τουλάχιστον δέκα από αυτά τα παιδιά, εάν βρίσκονταν σε μια προηγμένη χώρα του εξωτερικού, θα έβγαιναν σίγουρα Ολυμπιονίκες».
Ένας παλαιστής γιατρός
Ο 23χρονος Ηλίας Παγκαλίδης προπονείται στη Θεσσαλονίκη. Έχει αναδειχθεί 11 φορές πρωταθλητής Ελλάδας, με μετάλλια σε βαλκανικά και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Από τα 18 του σπουδάζει παράλληλα στην Ιατρική. Στο πέμπτο έτος πια, οι ακαδημαϊκές απαιτήσεις έχουν κορυφωθεί. Όπως μου λέει, από τη στιγμή που άρχισε να σπουδάζει, κατάλαβε ότι θα χρειαστεί να χάσει έδαφος στην ενασχόλησή του με την πάλη. «Άντεξα περισσότερο από ό,τι περίμενα», λέει χαρακτηριστικά. «Θα μπορούσα να είμαι καλύτερος παλαιστής ή καλύτερος φοιτητής εάν δεν τα συνδύαζα, όμως δεν μετάνιωσα για κάτι. Κάποια στιγμή πρέπει να επιλέξεις: Όταν πας να κάνεις τα πρώτα σου βήματα στο επάγγελμά σου, είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσεις το άθλημα σε επίπεδο πρωταθλητισμού, αφού δεν μπορείς να βιοποριστείς από αυτό».
Θυμάται τη γενιά παλαιστών που εμφανίστηκε μαζί του πριν από μία πενταετία. Ήταν κι αυτός μέρος της. «Οι περισσότεροι συναθλητές μου σταμάτησαν, είτε γιατί έδιναν Πανελλήνιες και δεν επέστρεψαν στις προπονήσεις είτε γιατί βρήκαν δουλειά. Ελπίζω να βρεθεί ο τρόπος να μένουν αυτά τα παιδιά στο άθλημα. Είναι δύσκολο να ζεις από τους γονείς σου όταν είσαι 22-23 χρονών». Συμφωνεί κι εκείνος, όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι του χώρου με τους οποίους μιλήσαμε, ότι η δημιουργία ενός κλιμακίου εθνικής ομάδας, όπου οι καλύτεροι αθλητές θα προπονούνται σε σταθερή βάση, είναι μονόδρομος για να περάσουμε συνολικά στο επόμενο επίπεδο και να μη μείνουμε απλώς σε μεμονωμένες διακρίσεις.
«Δεν θέλω ένα παιδί να κάνει τον μάγκα»
Στη λεωφόρο Αλεξάνδρας, έξω από το γήπεδο του Παναθηναϊκού, η φθαρμένη ζωγραφιά δύο παλαιστών σε έναν τοίχο είναι το μοναδικό πράγμα που σε προϊδεάζει για ό,τι πρόκειται να λάβει χώρα το απόγευμα της Παρασκευής δίπλα στη θύρα πέντε. Ένα υπόγειο, μια μικρή παλαίστρα που λειτουργεί ως φωλιά εκείνων που προπονούνται κυρίως ερασιτεχνικά στο άθλημα, γεμίζει με κόσμο. Έφηβοι επιβιβάζονται στα μέσα συγκοινωνίας για να φτάσουν μετά το σχολείο από μακρινές γειτονιές. Οι μεγαλύτεροι κουβαλούν στις πλάτες τους το οκτάωρο κάποιας βάρδιας. Όταν όμως φορούν τις στολές τους και μοιράζονται σε ζευγάρια, όλοι τους μπαίνουν με ανυπομονησία σε έναν φρενήρη παλαιστικό ρυθμό, που διατηρείται αμείωτος μέχρι το βράδυ.
«Έχω πάει σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, έχω μια ιστορία στο άθλημα, σήμερα όμως σκούπισα την είσοδο, σφουγγάρισα την παλαίστρα», λέει ο προπονητής Φάνης Αναγνώστου, παλαίμαχος πρωταθλητής κόσμου στην κατηγορία κάτω των είκοσι ετών. Και εδώ, η ταπεινότητα και ο σεβασμός κατέχουν υψηλή θέση στον αξιακό κώδικα. «Όποια παιδιά έρχονται και δεν τηρούν κάποια στάνταρ, τα σταματάω με ωραίο τρόπο. Δεν θέλω ένα παιδί να κάνει τον μάγκα ή να “μπραβίζει”». Το τμήμα έχει φέρει διακρίσεις σε πανελλήνιο επίπεδο, όμως ο στόχος δεν είναι αυτός. «Έχουμε ένα οικογενειακό κλίμα, δεν είναι ανταγωνιστικό, δεν ασχολούμαστε μόνο με αυτόν που έχει τις βλέψεις να πάει μπροστά σε επίπεδο πρωταθλητισμού, αλλά και με τα παιδιά. Αν επενδύσουμε χρόνο σωστά, συντεταγμένα και γίνει μια σοβαρή δουλειά, τότε στατιστικά κάποιο παιδί θα ξεχωρίσει».
Ο δεκαεπτάχρονος Πέτρος έρχεται σχεδόν κάθε μέρα με το μετρό από το Κορωπί εδώ και μερικούς μήνες. «Έβλεπα βίντεο στο YouTube για την πάλη και μου κίνησε το ενδιαφέρον. Οι παλαιστές είναι ευλύγιστοι, δυνατοί, έχουν ψυχική δύναμη». Το kickboxing με το οποίο ασχολούνταν για χρόνια, δεν του έδωσε την ευχαρίστηση που περίμενε. «Τώρα βρήκα αυτή την προπόνηση, που είναι σκληρή όπως τη θέλω. Θαυμάζω τους παλαιστές γιατί χτίζουν δυνατό χαρακτήρα, είναι πολύ αποφασισμένοι για τη νίκη». Τον ρωτώ εάν θα σκεφτόταν να ασχοληθεί επαγγελματικά. «Θα ήθελα να το κοιτάξω και πιο σοβαρά. Με ενδιαφέρει να πηγαίνω σε αγώνες, ίσως μπορούσα και να μαζέψω μόρια για τις Πανελλήνιες».
Τα παλιά ινδάλματα
Στον τοίχο, πάνω από έναν καθρέφτη, κρέμονται τα πρόσωπα των δύο θρύλων της ελληνικής πάλης: του Πέτρου Γαλακτόπουλου και του Στέλιου Μυγιάκη. Είναι εκείνοι που τις δεκαετίες του ’60, του ’70 και του ’80 κοντραρίστηκαν απέναντι σε μεγαθήρια όπως αυτά της Σοβιετικής Ένωσης, κερδίζοντας χρυσά και αργυρά Ολυμπιακά μετάλλια. Εκείνοι που με ελάχιστα εφόδια άνοιξαν τον δρόμο για τους παλαιστές του σήμερα. «Όταν το ’68 πήραμε το μετάλλιο, η ελληνική κοινωνία είχε ανάγκη από μια επιτυχία. Τότε ήταν και η περίοδος της επταετίας. Ξαφνικά εμφανίζεται ένας αθλητής με μετάλλιο. Όλοι ήθελαν τότε ένα ίνδαλμα», λέει ο κ. Γαλακτόπουλος. Εκείνη η γενιά μετέδωσε το μικρόβιο στους επόμενους. «Έλεγαν στα παιδιά τους “πάμε να γίνεις παλαιστής”», θυμάται.
Τα πρώτα παπούτσια που φόρεσαν οι Έλληνες παλαιστές ήταν φτιαγμένα από λάστιχα αυτοκινήτων. Απέναντί τους είχαν αντιπάλους που στην πατρίδα τους προπονούνταν με αθλητές-κλώνους, προσαρμοσμένους στη φυσική κατάσταση και στον σωματότυπο όσων επρόκειτο να συναντήσουν στους αγώνες. Όταν αργότερα ο κ. Γαλακτόπουλος έγινε προπονητής, επέλεγε την πρώτη πεντάδα των αθλητών από κάθε παλαιστική κατηγορία. «Έτσι έφτιαξα μια καλή ομάδα με τον Θανόπουλο, τον Μυγιάκη, τον Ποζίδη κ.ά., και ο ένας βοηθούσε τον άλλο», αναφέρει, αλλά προσθέτει με παράπονο πως οι ζωντανοί θρύλοι της ελληνικής πάλης έχουν σήμερα παραγκωνιστεί από τον χώρο.
«Αν δεν υπάρχουν τα πρότυπα, δεν υπάρχει και συνέχεια. Αυτό είναι το άλφα και το ωμέγα για να μπορέσει ένας αθλητής από μικρός να βάλει στόχους», αναφέρει από την πλευρά του ο κ. Μυγιάκης. «Τότε, ό,τι κάναμε το κάναμε με την ψυχή μας. Οι άλλοι είχαν φτάσει στο φεγγάρι κι εμείς είχαμε ένα πατίνι και τραβούσαμε ορθοπεταλιές για να τους φτάσουμε. Γίνεται αυτό;» Η κατάσταση αυτή ισχύει σε κάποιο βαθμό και σήμερα. Η ανάγκη για τη συσπείρωση των αθλητών μέσω της εθνικής ομάδας είναι, όπως τονίζει, καθοριστική.
«Αν δεν υπάρχουν πρότυπα, δεν υπάρχει συνέχεια. Αυτό είναι το άλφα και το ωμέγα για να μπορέσει ένας αθλητής να βάλει στόχους από μικρός», λέει ο χρυσός Ολυμπιονίκης Στέλιος Μυγιάκης.
«Υπάρχουν πολλά αθλήματα που δεν τα δείχνει ούτε η τηλεόραση, αυτό είναι λυπηρό. Ένα παιδί σκοτώνεται για να φτάσει σε ένα Ευρωπαϊκό, και για να δείξουν τον αγώνα του πρέπει να πάει στον τελικό». Η φωνή του τώρα φορτίζεται συναισθηματικά. «Γιατί να μην έχουμε μια επόμενη χρυσή γενιά στην πάλη;»
Στους Αμπελοκήπους ακούγεται το τελευταίο σφύριγμα. Οι αθλητές παίρνουν βαθιές ανάσες. Μαζεύονται σε μια γωνιά. Μιλούν με τον προπονητή τους. Κάποιοι συνεχίζουν. Δεν σταματούν παρά μόνο όταν τα φώτα σβήσουν και η παλαίστρα μείνει άδεια. Τα πορτρέτα των πρωταθλητών μένουν μόνα. Έξω τα αυτοκίνητα βουίζουν. Οι παλαιστές βαδίζουν τώρα παρέα, με ένα ζευγάρι παπούτσια στο χέρι. Άλλωστε, μόνο αυτά χρειάζονται. Μαζί και λίγη τρέλα.
