«Τότε θέλεις εντρυφά εν Κυρίω· και εγώ θέλω σε ιππεύσει επί τους υψηλούς τόπους της γης και σε θρέψει με την κληρονομίαν του πατρός σου Ιακώβ· διότι το στόμα του Κυρίου ελάλησε». Τι γυρεύει ένα εδάφιο από την Παλαιά Διαθήκη (Ησαΐας) σε βιβλίο αρχιτεκτονικής; Είναι απλό: το επέλεξε ο συγγραφέας Philip Jodidio για να εξηγήσει ότι η κορυφή, το ψηλότερο σημείο, το πιο κοντινό στον Θεό (οποιονδήποτε θεό, από εκείνον της Βίβλου μέχρι του Κορανίου), ανέκαθεν ήταν προνόμιο για τους ενάρετους, τους ευσεβείς. Αλλά, με το πέρασμα των αιώνων, και για τους ισχυρούς και, τελικά, για τους πλούσιους. Οι σημερινές τιμές των ρετιρέ στις μητροπόλεις του κόσμου το επιβεβαιώνουν.
«Rooftops» είναι ο τίτλος του λευκώματος που επιμελήθηκε ο Jodidio και πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Taschen. Μέσα από 50 περιπτώσεις πράσινων οροφών, ταρατσόκηπων και δωμάτων με «βαριές» υπογραφές αρχιτεκτόνων, όπως ο Norman Foster και ο Shigeru Ban, καταγράφει την εξέλιξη μιας τάσης που έχει δώσει στις μέρες μας υπέροχα δείγματα (κατοικιών, ξενοδοχείων, γραφείων, χώρων εστίασης) από το Σικάγο μέχρι το Σίδνεϊ και από το Όσλο μέχρι τη Σιγκαπούρη. Οι εντυπωσιακές φωτογραφίες που αποκαλύπτονται στο ξεφύλλισμα μας ταξιδεύουν σε «νησιά στον ουρανό», όπως είναι ο υπότιτλος της έκδοσης. Αλλά η κατάκτηση του ύψους σε αστικά περιβάλλοντα, φυσικά, δεν είναι κάτι νέο. Θυμηθείτε τους κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας στη Μεσοποταμία (600 π.Χ.) ή παρόμοιες τεχνικές που εφάρμοζαν οι Βίκινγκς στα καταλύματά τους. Αλλά και στους ρωμαϊκούς χρόνους, παρόμοιες τεχνικές αποτελούσαν απόδειξη πλούτου και καλαισθησίας.
Σήμερα όμως οι στέγες δεν πρασινίζουν μόνο χάριν του κάλλους. Η εγκατάσταση φυσικής βλάστησης στις οροφές των κτιρίων είναι μια «τεχνολογία» που χρησιμοποιείται για να αντισταθμίσει περιβαλλοντικά προβλήματα των αστικών κέντρων. Οι πράσινες στέγες θεωρούνται ικανές να υποκαταστήσουν, σε μεγάλο ποσοστό, τους χώρους πρασίνου που λείπουν από πολλές πόλεις. Βελτιώνουν την ποιότητα της ατμόσφαιρας, λειτουργώντας ως φορείς οξυγόνου και φιλτράροντας τα βλαβερά αιωρούμενα σωματίδια έως και 80%. Κρατούν πιο δροσερά τα κτίρια, άρα αποτελούν λύση για εξοικονόμηση ενέργειας. Εντέλει καλυτερεύουν την ποιότητα ζωής των κατοίκων, με τη δημιουργία κοινόχρηστων, συχνά, οάσεων σε αναξιοποίητους τσιμεντένιους χώρους.
Έτσι εξηγείται το πόσο δημοφιλής είναι αυτή η προσέγγιση στην κατασκευή κτιρίων. Στη Γερμανία τοποθετούνται κάθε χρόνο τουλάχιστον ένα εκατομμύριο τετραγωνικά μέτρα πράσινων οροφών. Στη Σουηδία όλες οι νέες οικοδομές πρέπει να έχουν «πράσινες» ταράτσες, έκτασης αντίστοιχης του χώρου που κατέλαβαν για να χτιστούν. Τουλάχιστον το 10% των μεγάλων συγκροτημάτων που στεγάζουν γραφεία εταιρειών και υπηρεσίες σε ΗΠΑ, Ιαπωνία και Ευρώπη διαθέτουν φυτεμένα δώματα. Το δημαρχείο του Σικάγου, χάρη στον 3.600 τ.μ. κήπο που καλύπτει όλη την οροφή του (με 20.000 φυτά), εξοικονομεί χιλιάδες δολάρια κάθε χρόνο σε λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, μιας και έχει σχεδόν καταργήσει τη χρήση κλιματιστικών. ■