Ο Νούα δείχνει με το χέρι του το τουριστικό βαν με τα φιμέ τζάμια και δευτερόλεπτα μετά γκαζώνει καταπάνω του, καταφέρνοντας να το προσπεράσει με έναν περίτεχνο ελιγμό. Το βενζινοκίνητο rickshaw, που κουμαντάρει με δεξιοτεχνία, γνωστότερο σε αυτή την πλευρά του κόσμου ως «τουκ-τουκ», είναι συνηθισμένο στις ριψοκίνδυνες προσπεράσεις.
«Αυτό είναι το όνειρό μου. Μια μέρα θα αγοράσω αυτό το βαν», λέει χαμογελαστός, γυρνώντας προς τους κοψοχολιασμένους επιβάτες. Ο Νούα, ένας από τους εκατοντάδες οδηγούς των χαρακτηριστικών τρικύκλων στο Κάντι, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Σρι Λάνκα, μοιάζει να αγνοεί τον κώδικα οδικής κυκλοφορίας όπως και όλοι οι τουκτουκατζήδες της χώρας. Έχει όμως διαβλέψει τον επαγγελματικό δρόμο που ανοίγεται μπροστά του, καθώς το νησιωτικό κράτος της νοτιοανατολικής Ασίας φιγουράρει όλο και συχνότερα πια σε λίστες εξωτικών προορισμών χαμηλού budget.
Εδώ είναι πάντα καλοκαίρι
Η προσγείωση στην πρωτεύουσα Κολόμπο στα τέλη Ιανουαρίου είναι, στην πραγματικότητα, μια απότομη προσγείωση στην καρδιά ενός ασυνήθιστα υγρού καλοκαιριού. Από τον Δεκέμβριο έως τον Απρίλιο, τα ρούχα κολλάνε στα ανεξοικείωτα με το τροπικό κλίμα, σώματα. Το κρύο είναι ανύπαρκτο όλο τον χρόνο, ωστόσο, η περίοδος των μουσώνων Μαΐου-Αυγούστου, γνωστή ως Yala για τις δυτικές και νότιες περιοχές, και Οκτωβρίου-Ιανουαρίου για τις βόρειες και ανατολικές -η λεγόμενη Maha-, κατευθύνουν την πλειοψηφία του ταξιδιωτικού ενδιαφέροντος στους μήνες που στην Ευρώπη κυριαρχεί ο χειμώνας.
Μια δεκαήμερη απόδραση στη Σρι Λάνκα, όπως η δική μας, δεν γινόταν να τα χωρέσει όλα. Αφήσαμε εκτός σημαντικά θρησκευτικά μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους, εθνικά πάρκα και το μεγαλύτερο κομμάτι της εντυπωσιακής ακτογραμμής, για να επικεντρωθούμε σε ένα μόνο τμήμα της χώρας, αυτό που περιλαμβάνει τις εμβληματικές διαδρομές με το τρένο: μια περιπλάνηση από το Κολόμπο προς το Κάντι, στο κέντρο του νησιού, μια μονοήμερη στη βορειότερη Σιγκιρίγια (Sigiriya) για το αγνάντεμα της καταιγιστικής βλάστησης, μια περιπέτεια στα ασύλληπτα τοπία της ορεινής Έλλα (Ella), ένα ξημέρωμα στο Εθνικό Πάρκο της Ούνταβαλαβα (Udawalawe) για παρατήρηση ελεφάντων και περισσότερες από μία βουτιές στον Ινδικό Ωκεανό -από τις λευκές ακτές της Μιρίσα (Mirissa) ως το νυχτερινό Γκολ (Galle)- κι έπειτα ξανά στους λαβυρίνθους του Κολόμπο.
Σε αυτό το «μαργαριτάρι» του Ινδικού Ωκεανού, η άγρια πανίδα σουλατσάρει ανενόχλητη μέσα στις πόλεις των ανθρώπων, που βγάζουν τα παπούτσια τους με κάθε ευκαιρία, για να βρεθούν ακόμα πιο κοντά στην εύφορη γη τους.
Ταξίδι με το τρένο
Το τρίωρο ταξίδι με το τρένο από το Κολόμπο μέχρι το Κάντι είναι το βάπτισμα του πυρός στην τοπική σιδηροδρομική κουλτούρα. Δεν υπάρχει όριο επιβατών: στα εκδοτήρια, τα εισιτήρια κόβονται ανεξαρτήτως αριθμού θέσεων. «Το τρένο είναι γεμάτο και δεν υπάρχει επιστροφή χρημάτων», λέει ο εισπράκτορας πριν δώσει ένα εισιτήριο τρίτης θέσης για 300 ρουπίες.
Κάπως έτσι ξεκινάει η αγαπημένη συνήθεια των ντόπιων, που αποτελεί πια τουριστική ατραξιόν, να κρέμονται από τις ανοιχτές πόρτες των βαγονιών. Όρθιοι επιβάτες στους διαδρόμους γεμίζουν και την παραμικρή σπιθαμή ελεύθερου χώρου τις ώρες αιχμής και στέκονται ατάραχοι στην ταλαιπωρία. Νανουρισμένοι από τον μονότονο ρυθμό του συρμού, αγοράζουν φρούτα και γλυκάκια με καρύδα από τους πλανόδιους, οι οποίοι πηδούν στα ασφυκτικά γεμάτα βαγόνια, όταν το τρένο κάνει τη σύντομη στάση του.
Θεμελιωμένος την εποχή της βρετανικής αποικιοκρατίας, με σκοπό αρχικά να διευκολύνει τη μεταφορά του καφέ, ο σιδηρόδρομος της τότε Κεϋλάνης λειτουργεί αδιάκοπα από το 1858. Περί το 1860, η χώρα (που μετονομάστηκε σε Σρι Λάνκα το 1972) ήταν ο μεγαλύτερος εξαγωγέας καφέ παγκοσμίως, πριν στραφεί αποκλειστικά στο τσάι.
Οι τεϊοφυτείες κυριαρχούν μέχρι σήμερα στο τροπικό τοπίο που διατρέχουν οι ράγες του τρένου από το Κολόμπο μέχρι την Έλλα, μια διαδρομή εννέα ωρών, ίσως και περισσότερων, εξαιτίας των συχνών καθυστερήσεων.
Ένα από τα πιο εμβληματικά τμήματά της ξεκινά από τη Νουβάρα Ελίγια (Nuwara Eliya), αγαπημένη παραθεριστική κωμόπολη των Βρετανών από την εποχή της Αυτοκρατορίας, μέχρι την Μπαντούλα (Badulla), που απέχει καμιά ώρα από τη σενιαρισμένη και φιλική στον τουρίστα, πόλη της Έλλα. Λίγο πριν από το τέλος της διαδρομής αυτής, το τρένο διασχίζει και την «Γέφυρα των 9 Aψίδων», ίσως την πιο χαρακτηριστική εικόνα της Σρι Λάνκα σε κάθε online αναζήτηση.
Αντίστοιχης ομορφιάς είναι και η διαδρομή από το παραθαλάσσιο Γκολ, την πόλη με το φρούριο-μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, μέχρι το Κολόμπο. Αν κανείς αποφασίσει να κάνει το ταξίδι αυτό από τη θάλασσα προς την πρωτεύουσα πρέπει να σταθεί στην αριστερή πλευρά του τρένου -ενώ από το Κολόμπο προς το Γκολ, στη δεξιά. Έτσι, θα δει το τρένο σχεδόν να ίπταται πάνω από την αμμουδιά των νοτιοδυτικών ακτών της χώρας.
Ασάλευτη πραότητα
Το θαλασσινό αεράκι εναλλάσσεται με τη δροσιά της πυκνής τροπικής βλάστησης σε μια γραμμή αρκετών χιλιομέτρων, μέχρι το τρένο να πλησιάσει τα περίχωρα του Κολόμπο. Την οργιώδη βλάστηση διακόπτει η πραγματικότητα: μικρές παραγκουπόλεις υπενθυμίζουν τα υψηλά ποσοστά ανεργίας και φτώχειας του νησιωτικού κράτους, που ξεκίνησε με πέντε αιώνες αποικιοκρατίας, πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος στον 26ετή εμφύλιο και έφτασε οικονομικά εξαθλιωμένο μέχρι την πολιτική κρίση του 2022.
«Τίποτα δεν ξεχνιέται. Απλώς δεν θυμόμαστε πού το βάλαμε», έγραφε στα «Εφτά φεγγάρια του Μάαλι Αλμέιντα», ο διασημότερος συγγραφέας της Σρι Λάνκα, Σέχαν Καρουνατίλακα, που βραβεύτηκε το 2022 με το βραβείο Βooker για το μυθιστόρημά του, που πραγματεύεται την περίοδο του εμφυλίου στη χώρα του. Η φράση, ίσως, να ερμηνεύει μερικώς τη βαθιά πραότητα των κατοίκων που μοιάζει να ξεχνούν προς στιγμή τις πιο ζοφερές σελίδες της Ιστορίας τους.
«Οφείλεται και στον βουδισμό, που είναι περισσότερο φιλοσοφία παρά θρησκεία», μας λέει ένας upper class Σιναλέζος, που διατηρεί μια μικρή βίλα σε τακτοποιημένο προάστιο του Κολόμπο. Οι πιστοί στον βουδιστικό ναό του «λειψάνου του δοντιού του Βούδα» στο Κάντι διατηρούν την πραότητά τους κι ας υπάρχει αδιανόητος συνωστισμός για ένα προσκύνημα. Ξυπόλητοι και ντυμένοι στα λευκά, οι άνθρωποι προσεύχονται μέσω του διαλογισμού. Ανάβουν κεριά για τους νεκρούς και προσφέρουν λουλούδια στον Βούδα. Ενίοτε πάλλονται με κλειστά μάτια ακολουθώντας έναν αόρατο, εγγενή ρυθμό.
Ο ναός του «λειψάνου του δοντιού του Βούδα» στο Κάντι είναι τόπος προσκυνήματος των πιστών από κάθε μεριά της Σρι Λάνκα και μαζί με τον έτερο ναό όπου βρίσκεται το μεγάλο, λευκό άγαλμα του Bahirawakanda Vihara Βούδα -ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας- αποτελούν μια πρώτη εισαγωγή στα λατρευτικά ήθη του βουδισμού. Το 70% των πιστών της χώρας είναι βουδιστές, το 12% ινδουιστές, 10% μουσουλμάνοι και 7% χριστιανοί -κυρίως καθολικοί.
To λευκό άγαλμα του Bahirawakanda Vihara επιτηρεί το Κάντι από ψηλά, ευδιάκριτο από κάθε σημείο της πόλης. Καθώς πέφτει το σούρουπο, οι ναοί φωτίζονται δημιουργώντας λαμπερούς αντικατοπτρισμούς στην τεχνητή λίμνη της πόλης, που από το 1807 μαζεύει γύρω της ράθυμους περιπατητές. Τροφαντές νυχτερίδες που το πρωί κρέμονταν ασάλευτες από τα παραλίμνια δέντρα, μια ανάσα πάνω από τα κεφάλια των διερχομένων, τώρα ξυπνούν. Οι μαϊμούδες, που κλέβουν τα ξεχασμένα στα μπαλκόνια των ξενοδοχείων αντικείμενα, βολεύονται για να κοιμηθούν. Κατά το ξημέρωμα έρχονται σε παρέες των 3-4 ατόμων και κολλούν τις μούρες τους στις μπαλκονόπορτες με… δόλιους σκοπούς. Οι εν αιχμαλωσία ελέφαντες περιμένουν πάλι το πρωινό για να βγουν βόλτα στους στενούς δρόμους της πόλης, ανάμεσα στα τουκ τουκ. Ένα θέαμα που ξαφνιάζει με τη φυσικότητά του.
Ο Νούα που ονειρεύεται να μεγαλώσει την επιχείρησή του σύντομα, προς το παρόν ποστάρει στο ίνσταγκραμ φωτογραφίες με τους «ικανοποιημένους πελάτες» του. Έχει προσφερθεί να μας μεταφέρει με καλή αμοιβή μέχρι την πόλη Σιγκιρίγια για να ανέβουμε στο αρχαίο φρούριο-παλάτι που είναι χτισμένο στην κορυφή ενός γιγαντιαίου μονόλιθου.
Ανάβαση και θέα που κόβει την ανάσα σε έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Σρι Λάνκα, με σπάνιες νωπογραφίες 1.500 ετών. Απέχει 2 1/2- 3 ώρες από το Κάντι – ο Νούα πηγαίνει όσο γρηγορότερα μπορεί, αλλά στον δρόμο σταματάμε γιατί οι Ινδουιστές ντόπιοι γιορτάζουν με πολύχρωμες φορεσιές, χορούς και παρελάσεις το Makar Sankranti τους, τη μεγάλη ινδουιστική γιορτή που σηματοδοτεί τις μεγαλύτερες και θερμότερες ημέρες του χρόνου. Ο βουδιστής Νούα τους εύχεται κι αυτός με τη σειρά του.
Από την Ελλα στην Πετά
Για να εντοπίσεις το δωμάτιο που διαθέτει σε ταξιδιώτες η οικογένεια της 23χρονης Ιροσάνι Ντιλινίκα, πρέπει να ακολουθήσεις τις ράγες του τρένου. Άλλος δρόμος δεν υπάρχει και οι ντόπιοι είναι συνηθισμένοι να περπατούν στις ράγες, παραμερίζοντας απλώς όταν ακούν τον συρμό να πλησιάζει.
Τα βράδια στην Έλλα είναι δροσερά και η πρωινή δροσιά κρατάει υγρό το φύλλωμα των δέντρων. Άγνωστα -στον δυτικό επισκέπτη- είδη τοπικής πανίδας και χλωρίδας συνυπάρχουν σε συνθήκες απόλυτης αρμονίας και ήπιας οικιστικής ανάπτυξης. Το δωμάτιο που νοικιάζει η υπέροχη οικογένεια Ντιλινίκα θυμίζει έντονα το «σπίτι της γιαγιάς» στο χωριό.
Η Ιροσάνι ετοιμάζει το πρωινό των επισκεπτών, διαφορετικό κάθε μέρα, με πρώτες ύλες της περιοχής και του κήπου τους. Τα φρούτα είναι η πρώτη έκπληξη που επιφυλάσσει η χώρα στον ταξιδιώτη. Δεν είναι μόνο τα εξωτικά –ραμπουτάν, μαγκουστίν, βασιλικές καρύδες. Περισσότερο εντυπωσιάζουν όσα θεωρούσαμε γνώριμα: το μάνγκο και η μπανάνα, στο φυσικό τους περιβάλλον, αποκαλύπτουν την αληθινή τους γεύση.
Αποχαιρετώντας το κατάφυτο και γαλήνιο τοπίο της Έλλα, που το μάτι δεν χορταίνει ειδικά από την κορυφή του Little Adam’s peak και του Ella Rock, σταματάμε σε ένα εργοστάσιο τσαγιού για περιήγηση στις τεϊοφυτείες και προμήθειες, πριν βρεθούμε στη ζούγκλα της Udawalawe.
Δεν έχει ακόμα ξημερώσει και το τζιπ μάς μεταφέρει στο Εθνικό Πάρκο της Udawalawe για μια 6ωρη περιήγηση. Δεν είναι η μόνη διαθέσιμη τοποθεσία για σαφάρι στη Σρι Λάνκα, ωστόσο την επιλέξαμε γιατί εδώ η όχληση προς τα άγρια ζώα είναι η λιγότερη δυνατή.
Μέσα στο πάρκο φωλιάζουν ελάφια, παγόνια, μαϊμούδες, βουβάλια, σπάνια είδη πουλιών και περίεργα κοκόρια, όμως είναι οι ελέφαντες αυτοί που όλοι αναζητούν. Το 6ωρο αποδείχθηκε αρκετό για να δούμε πολλούς, ιδίως εκείνους που αγνοούν επιδεικτικά τους ανθρώπους και παίζουν με τις προβοσκίδες τους ρουφώντας και πετώντας λάσπη ελάχιστα μέτρα μακριά από τα τζιπ τους.
Καθώς τρένο δεν υπάρχει σε εκείνα τα μέρη, το ταξί προτιμάται για την μετακίνηση από την Udawalawe μέχρι τη Μιρίσα, στην νότια ακτογραμμή της χώρας. Στο σημείο αυτό, μάλλον, ξεκινάει πια η χαλάρωση. Οι πεζοπορίες και οι αναβάσεις έχουν τελειώσει, το ηλιοβασίλεμα στον Ινδικό Ωκεανό είναι μια μοναδική εμπειρία.
Η χλιαρή θάλασσα του Ινδικού Ωκεανού δεν ενθουσιάζει όσο η λευκή αμμουδιά, εκτός και αν είναι κανείς σέρφερ. Η μέρα μπορεί να τελειώσει και με μια βόλτα στην πόλη Γκολ, που έχει τη φήμη της ομορφότερης στη Σρι Λάνκα, με την αποικιοκρατική αρχιτεκτονική μπαλκονιών και τοξωτών παραθύρων που οφείλεται κυρίως στους Ολλανδούς κατακτητές της.
Στην τελευταία βόλτα πριν από την αναχώρηση για Ελλάδα, στην Πετά, αναζητούμε τους χονδρέμπορους της κανέλας Κεϋλάνης στην πολύβουη αστική αγορά, αναπολώντας ήδη τις ομορφιές της υπαίθρου.
Το δεκαήμερο ταξίδι στην κεϋλανική ενδοχώρα εκτυλίχθηκε στις ημιτελείς φάσεις της σελήνης. Το φεγγάρι θα γέμιζε μερικές μέρες μετά την αναχώρηση μας και έτσι χάσαμε την Poya, όπως οι ντόπιοι ονομάζουν την πανσέληνο. Για τους κατοίκους του νησιού είναι ιερή και αποτελεί αργία, ενώ για τους ταξιδιώτες που δεν την πρόλαβαν μια ανακουφιστική εκκρεμότητα. Θα πρέπει τώρα να επιστρέψουμε μόνο γι’ αυτό.
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Το ταξίδι από την Αθήνα για το Κολόμπο, την πρωτεύουσα της Σρι Λάνκα, πραγματοποιείται μέσω Ντόχα ή Ντουμπάι, με τις Qatar Airways και Emirates αντίστοιχα. Η καλύτερη εποχή για να ταξιδέψετε είναι από Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο, οπότε είναι λιγότερες οι βροχοπτώσεις, αν και ο καιρός στη Σρι Λάνκα είναι καλός όλο τον χρόνο.
Για να εξασφαλίσετε την άνεση της πρώτης θέσης στο τρένο για τα δημοφιλή δρομολόγια που περνάνε από το Κάντι, την Έλλα, και το Γκολ, φροντίστε να κλείσετε εισιτήριο τουλάχιστον έναν μήνα πριν από το ταξίδι σας, στην επίσημη σελίδα του σιδηροδρόμου (seatreservation.railway.gov.
Υπάρχει πληθώρα άνετων και οικονομικών καταλυμάτων για να επιλέξετε. Στην Έλλα ξεχωρίσαμε τα απλά και πεντακάθαρα ενοικιαζόμενα Saddle Cottage της οικογένειας Ντιλινίκα -πρόκειται για δύο αυτόνομα δωμάτια με δικό τους μπάνιο. Εξαιρετική τοποθεσία μέσα στην άγρια φύση, κοντά στις γραμμές του τρένου και στα μονοπάτια που οδηγούν στα κύρια αξιοθέατα της περιοχής. Απέχουν από την πόλη 15 λεπτά με τα πόδια, μπορείτε όμως να μετακινηθείτε και με το τουκ-τουκ του ευγενέστατου πατέρα της οικογένειας. Τη μικρή επιχείρηση έχουν αναλάβει οι τρεις κόρες, ενώ το πρωινό που ετοιμάζει κάθε μέρα η μητέρα τους, αποτελείται από φρέσκες πρώτες ύλες του κήπου τους και σπιτικές συνταγές.
Αν επιλέξετε το Εθνικό Πάρκο της Udawalawe για παρατήρηση ελεφάντων, αξίζει να μείνετε ένα βράδυ στο Makulu Safari Camping (makulu.lk) για ηρεμία και αποφόρτιση. Τοποθετημένο στη μέση του πουθενά αλλά σε κοντινή απόσταση από το Εθνικό Πάρκο της Udawalawe, προσφέρει προνομιακή ακρόαση των ήχων της ζούγκλας, ενώ η δωρεάν βαρκάδα στη λίμνη λίγο πριν το σούρουπο αποκαλύπτει ακόμα ένα από τα μαγευτικά φυσικά τοπία της χώρας. Εξαιρετικός οδηγός ο Πρασάν! Με μικρή επιπλέον χρέωση παρέχεται παραδοσιακό γεύμα δίπλα στη φωτιά, ενώ η πρόσβαση στο Εθνικό Πάρκο (ενοικίαση τζιπ με οδηγό, παραλαβή από το camping και 3ωρο ή 6ωρο σαφάρι με μικρό γεύμα) μπορεί να οργανωθεί από το ίδιο το κατάλυμα.
Το φαγητό είναι εύκολη υπόθεση στη Σρι Λάνκα -και ασφαλής. Ξεχωρίσαμε την οικογενειακή επιχείρηση No. 1 Dewmini Roti Shop (instagram.com/no.1_dewmini_