Περπατούσα στην οδό Πιτάνης. Πιθανόν να μην είναι από τους πιο γνωστούς δρόμους, αν και βρίσκεται στους πρόποδες του Λυκαβηττού και αν κατηφορίσεις θα βγεις στο μαιευτήριο «Ελενα» και λίγο πιο κάτω στην πλατεία Μαβίλη. Είναι μία από τις πολλές «πατρίδες» της Αθήνας, ένα κομμάτι ιστορίας που παραμένει ενεργό τουλάχιστον ως κέλυφος με τις παλιές, προσφυγικές πολυκατοικίες. Ηταν μία από εκείνες τις πρώιμα και ανέλπιστα δροσερές ημέρες, με τον άνεμο να φέρνει μια καταπληκτική διαύγεια. Λούζονταν στο φως του ήλιου οι αυλές. Γιατί τα δρομάκια σε εκείνο το σημείο του Λυκαβηττού, στην Πιτάνης και στη Γεροστάθη, έχουν αυλές. Λίκνιζαν στον αέρα οι μπουκαμβίλιες, τα γιασεμιά, τα χιώτικα και τα «γαλάζια», τα φουντωτά πλουμπάγκο, που ήταν ανθισμένα και χάριζαν ομορφιά σε κάθε βήμα.
Οι θόρυβοι της Αθήνας είχαν καταλαγιάσει. Από τα μισάνοιχτα παράθυρα ερχόταν ο ήχος της τηλεόρασης, ένα τραγούδι τoυ Θεοδωράκη, μυρωδιά φαγητού. Ηταν ώρα μεσημεριανή και ίσως ήταν και μέρα μπουγάδας για κάποια σπίτια. Εβλεπα μια Αθήνα φιλήσυχη και τόσο τρυφερή.
Αξίζει να δει κανείς τις παλιές πολυκατοικίες στη Γεροστάθη. Πιο πάνω στην Πιτάνης, μου φάνηκαν χαμηλότερες, αλλά η ατμόσφαιρα είναι ενιαία και ίσως είναι κομμάτια που έμειναν ανέπαφα από τα Κουντουριώτικα, όπως αυτά γεννήθηκαν στον Μεσοπόλεμο ως προσφυγικός καταυλισμός. Υπήρχαν παλαιότερα πολλά χαμόσπιτα, εκεί κοντά στο γήπεδο του ΠΑΟ και ολόγυρα, με πολύ κακές συνθήκες διαβίωσης, έχουν μείνει ελάχιστα… αλλά στη Γεροστάθη, στη Σκοπετέα και στην Πιτάνης καθώς και στους γύρω δρόμους, έχουν διασωθεί σύνολα από πιο αστικές κατασκευές, στη λογική των πολύ γνωστών προσφυγικών πολυκατοικιών της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Περπατούσα στη Γεροστάθη και παρατηρούσα όλο το μέτωπο στη δεξιά πλευρά του δρόμου. Τριώροφες ως επί το πλείστον πολυκατοικίες ενιαίας και μαζικής κατασκευής με εξώθυρες ξύλινες σε ύφος λαϊκής αρ ντεκό και προσόψεις απλές, μοντέρνες κατά την αντίληψη της κοινωνικής κατοικίας της δεκαετίας του 1930. Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον και ερεθιστικό ως σκέψη να παρατηρεί κανείς τα μπαλκόνια σε αυτές τις προσφυγικές κατασκευές, που διακρίνονται ομοιόμορφα σαν τετραγωνισμένα συρτάρια. Τα κάγκελα, μεταλλικοί ράβδοι, μπορεί και να παραπέμπουν σε πλοία της γραμμής ή σε εργοστάσια, αλλά είναι κόπιες της σχολής Μπάουχαους, όπως και όλη η αισθητική του εξώστη με εκείνη την ασκητική εργονομία. Υπάρχουν διάσπαρτα στην Αθήνα γνήσια αντίγραφα μπαλκονιών του Μπάουχαους, με χτισμένες ποδιές και μεταλλικές ράβδους στο πλάι, όλα παιδιά της γερμανικής ριζοσπαστικής σκέψης της δεκαετίας του 1920, ή απλώς λιτά κάγκελα συνήθως σε παράλληλες σειρές με μικρές παραλλαγές. Τα βρίσκει κανείς σε όλη την Αθήνα σε κτίρια μεγάλα και σπίτια μικρά. Ενδεικτικά παραθέτω σκόρπιες διευθύνσεις με κάγκελα στο ύφος ενός εργονομικού Μπάουχαους, για να φανεί η αθηναϊκή διασπορά γύρω στο 1930-35 στις αστικές συνοικίες: Αριστομένους και Εξηκίου, Κεφαλληνίας 75 και Αριστοτέλους, Σποργίλου 11, Μοσχονησίων 36, Μαυρομιχάλη 61, Απόλλωνος 25, Δευκαλίωνος 23… Αυτά τα λιτά κάγκελα μιας νέας, τότε, αντίληψης συνυπήρχαν με νεοκλασικά χερουβείμ, νεορομαντικούς ρόδακες και σπείρες μιας αχνής αρ νουβό…
Αλλά στην οδό Γεροστάθη βρισκόμαστε σε ένα εργαστήρι κοινωνικής κατοικίας. Στην περίπτωση αυτή, μιλάμε για ένα σύνολο συμπαγές και πολλαπλώς ενδιαφέρον, ένας παραπόταμος του αθηναϊκού Μεσοπολέμου. Για να καταλάβουμε τι συνέβαινε στον Μεσοπόλεμο εκεί γύρω στον Λυκαβηττό, ας περπατήσουμε ώς το σπιτάκι της οδού Κοτυαίου εκεί που συναντά τη Γεροστάθη.