Με όψη προϊστορική έως… οργισμένη, μπορεί να φτάσει σε ύψος έναν άνθρωπο και είναι εξοπλισμένο με ένα αιχμηρό ράμφος μήκους 30 εκατοστών.
Ο ιπτάμενος αυτός γίγας λέγεται shoebill ή φαλαινοκέφαλος (Balaeniceps rex) και ζει στην Αφρική.
Το γιγάντιο ράμφος του, το τρίτο μεγαλύτερο του πλανήτη, και τα μακριά, κοκαλιάρικα πόδια του το καθιστούν τρομακτικό θηρευτή ενέδρας: Στέκεται παντελώς ακίνητο προτού ορμήσει για να αρπάξει το ανυποψίαστο θήραμά του και να το καταπιεί ολόκληρο.
Σύμφωνα με παλιότερη έρευνα που είχε δημοσιευτεί στην επιθεώρηση Journal of African Ornithology, το πιο κοινό γεύμα (71% της τροφής του) του πελεκανόμορφου αυτού πτηνού είναι τα γατόψαρα. Ωστόσο, το shoebill τρέφεται και με χέλια, φίδια, ακόμη και μικρά κροκοδειλάκια.
Τα shoebills είναι ως επί το πλείστον μοναχικά πτηνά και τα ζευγάρια είναι μονογαμικά. Το θηλυκό κάνει έως τρία αυγά τη φορά. Ωστόσο, λόγω ακραίας… αδελφικής αντιπαλότητας μόνο ο ένας νεοσσός επιβιώνει μέχρι την ενηλικίωση, συνήθως ο πρωτότοκος, που είτε διαγκωνίζεται με τα αδέλφια του για τροφή είτε τα σκοτώνει. Ουσιαστικά, ο δεύτερος ή ο τρίτος νεοσσός λειτουργούν ως… εφεδρικοί, στην περίπτωση που δεν καταφέρει να επιβιώσει ο πρωτότοκος.
Τη συμπεριφορά αυτή περιέγραφε ο sir Ντέιβιντε Ατένμπορο σε ένα ντοκιμαντέρ του BBC, όπου φαινόταν ο μεγαλύτερος νεοσσός να δαγκώνει το μικρότερο αδέλφι του, με τη μαμά shoebill σε ρόλο κοινού παρατηρητή.
Παρότι συχνά συγχέεται με τον πελαργό, το shoebill είναι στην πραγματικότητα το μόνο μέλος της οικογένειας Φαλαινοκεφαλιδών (Balaeniceps) με πλησιέστερο… εν ζωή συγγενή του τον πελεκάνο!
Οι πρόγονοί του από την τάξη των Πελεκανόμορφων (Pelecaniformes) εμφανίστηκαν στο τέλος της Κρητιδικής περιόδου (145 έως 66 εκατ. χρόνια πριν).
Το «χαζό» πτηνό;
Λόγω της ασυνήθιστης συμπεριφοράς και της εμφάνισής του, το εντυπωσιακό αυτό πτηνό συνοδεύει η άδικη φήμη του… χαζού.
Η νεκρική ακινησία του εν αναμονή θηράματος συγχέεται από μερικούς ως έλλειψη δραστηριότητας και ευφυΐας. Το ατσούμπαλο και ασυντόνιστο πέταγμά του υποτιμάται ως ανεπάρκεια κυνηγετικής ικανότητας. Παράλληλα, το ότι –πλην της αναπαραγωγικής του περιόδου– σπανίως παράγει ήχους εντείνει την πεποίθηση πως είναι αμέτοχο, απρόσιτο και ανήμπορο στην επικοινωνία. Επίσης, το ότι είναι μοναχικό και δεν απαντάται σε σμήνη θεωρείται από κάποιους ως έλλειψη κοινωνικής ευφυΐας. Ωστόσο, όπως σημειώνουν οι επιστήμονες, όλα αυτά είναι χαρακτηριστικά στρατηγικής, κυνηγετικής δεινότητας και εξελικτικής προσαρμογής στο μοναδικό αφρικανικό οικοσύστημα.
Το πτηνό με το τρίτο μεγαλύτερο ράμφος στον κόσμο έχει καταχωριστεί ως ευάλωτο στην Κόκκινη Λίστα της Διεθνούς Ενωσης για την Προστασία της Φύσης, με μόλις 5.000 έως 8.000 άτομα να έχουν απομείνει στην άγρια φύση.
Πηγή: LiveScience