Στις πύλες εισόδου της χώρας και στα επείγοντα των νοσοκομείων εστιάζουν την προσοχή τους οι υγειονομικές αρχές για τον εντοπισμό εισαγόμενων περιστατικών του κορωνοϊού 2019-nCoV, για τον οποίο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε κατάσταση εκτάκτου υγειονομικής ανάγκης. Η ραγδαία εξάπλωσή του, με περισσότερα από 20.000 επιβεβαιωμένα περιστατικά παγκοσμίως, περισσότερους από 420 θανάτους και τον κατάλογο των χωρών (πάνω από 20) που δηλώνουν κρούσματα εντός του εδάφους τους να μεγαλώνει διαρκώς –μεταξύ αυτών Γαλλία, Γερμανία, Φινλανδία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο–, άφηνε λίγα περιθώρια αισιοδοξίας στους ειδικούς σε ό,τι αφορά την εμφάνιση του ιού στη χώρα μας. Σημειώνεται ότι τρεις Ελληνες βρίσκονται σε καραντίνα στην κινεζική επαρχία Χουμπέι.
Με αυτό το δεδομένο, οι υγειονομικές αρχές έχουν επικεντρωθεί στον έγκαιρο εντοπισμό κρούσματος, με επαγρύπνηση στα αεροδρόμια και ευαισθητοποίηση των ταξιδιωτών ως προς το τι πρέπει να κάνουν εάν εμφανίσουν συμπτώματα. Εμφαση έχει δοθεί και στην εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας των μονάδων Υγείας –κυρίως των τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών– καθώς η εμπειρία από προηγούμενους υγειονομικούς συναγερμούς έχει δείξει ότι η πλειονότητα των εισαγόμενων περιστατικών εμφανίζει συμπτώματα μετά την είσοδο σε μία χώρα.
«Το ενδεχόμενο εμφάνισης περιστατικού στην Ελλάδα είναι υπαρκτό. Οι προσπάθειες όλων εστιάζουν στο πώς, από τη στιγμή που θα εμφανιστεί ένα περιστατικό, δεν θα υπάρξει εγχώρια μετάδοση και δεν θα σημειωθούν μικροεπιδημίες. Αλλωστε και τα μέτρα που λαμβάνονται στην Κίνα με την καραντίνα πόλεων, δίνουν χρόνο στις υπόλοιπες χώρες να προετοιμαστούν καλύτερα», σημειώνει στην «Κ» ο καθηγητής μικροβιολογίας, αντιπρύτανης στο ΕΚΠΑ κ. Αθανάσιος Τσακρής.
Οι υγειονομικές αρχές είχαν κληθεί τις προηγούμενες ημέρες να αντιμετωπίσουν τουλάχιστον πέντε περιπτώσεις λανθασμένου συναγερμού για ύποπτο κρούσμα. Αυτές αποτέλεσαν πολλά «τεστ» για την ανταπόκριση του συστήματος. Σε όλες τις περιπτώσεις ο «ένοχος» ήταν η γρίπη ή ιός του απλού κρυολογήματος. Οπως ανέφερε στην «Κ» ο συνεργάτης του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ κ. Σωτήρης Τσιόδρας, το σχέδιο δράσης που είναι αυτή τη στιγμή σε εφαρμογή για την αντιμετώπιση της απειλής από τον νέο κορωνοϊό, αφορά τον έγκαιρο εντοπισμό και ανίχνευση τυχόν ύποπτων περιστατικών που εισήλθαν στη χώρα, την εργαστηριακή διάγνωση των κρουσμάτων, την απομόνωσή τους και τη διακοπή της αλυσίδας μετάδοσης του ιού με ιχνηλάτηση όλων των επαφών των ασθενών. «Αυτό που χρειάζεται είναι κυρίως ψυχραιμία και έγκαιρη διάγνωση», σημειώνει και διαβεβαιώνει ότι σε αυτή τη φάση το σύστημα φαίνεται να έχει την ετοιμότητα να ανταποκριθεί στη νέα απειλή.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι σε εξέλιξη η τοποθέτηση στα αεροδρόμια ενημερωτικών αφισών για τους ταξιδιώτες με οδηγίες σε αγγλικά και ελληνικά για τα μέτρα προφύλαξης, αλλά και το τι θα πρέπει να κάνουν σε περίπτωση που εμφανίσουν συμπτώματα, όπως πυρετό, βήχα και δύσπνοια. Οδηγίες έχουν λάβει και τα πληρώματα αεροπλάνων και πλοίων για την περίπτωση που εντοπίσουν, μεταξύ των επιβατών, άτομα με συμπτώματα.
Αν και πολλές χώρες και αεροπορικές εταιρείες, μετά και την τελευταία αναβάθμιση του επιπέδου συναγερμού από τον ΠΟΥ, διέκοπταν τις πτήσεις από και προς Κίνα, στην Ελλάδα τουλάχιστον έως και χθες δεν είχε ληφθεί τέτοια απόφαση, ενώ δεν υπάρχουν οδηγίες για την ενεργοποίηση θερμικών καμερών στις πύλες εισόδου. «Οι θερμικές κάμερες δεν επαρκούν από μόνες τους για τον έγκαιρο εντοπισμό περιστατικών, παρά μόνο εάν χρησιμοποιηθούν στοχευμένα και συνδυαστούν με άλλα μέτρα επιτήρησης όπως οδηγίες προς τους ταξιδιώτες. Αντίθετα, μόνες τους μπορεί να δώσουν ένα λανθασμένο αίσθημα ασφάλειας», σημειώνει στην «Κ» ο καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και συντονιστής του προγράμματος HEALTH GATEWAYS της Ε.Ε. για δράσεις αντιμετώπισης απειλών δημόσιας υγείας στις πύλες εισόδου, κ. Χρήστος Χατζηχριστοδούλου. Στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού και κατόπιν αίτησης της Ε.Ε. την προηγούμενη εβδομάδα εκδόθηκαν συστάσεις για τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν στις πύλες εισόδου: από την ενημέρωση των ταξιδιωτών από τις «πληγείσες περιοχές» πριν από την αποβίβασή τους από το αεροπλάνο, την ετοιμότητα των ιατρείων σε λιμάνια και αεροδρόμια, έως την «καραντίνα» ασθενών.
Οι μονάδες υγείας
«Κομβικό» σημείο για τον εντοπισμό περιστατικών είναι οι μονάδες υγείας. Ο ΕΟΔΥ έχει εκδώσει οδηγίες προς τα νοσοκομεία για τον εντοπισμό και διαχείριση ύποπτων κρουσμάτων, ενώ αντίστοιχη ενημέρωση έχουν λάβει και οι ιατρικοί σύλλογοι. Στα νοσοκομεία προβλέπεται η ενεργοποίηση ομάδων διαλογής ύποπτων περιστατικών πριν από την εισαγωγή στα επείγοντα. «Είναι κάτι που θα έπρεπε να γίνεται ήδη για τη γρίπη», σημειώνει ο κ. Τσιόδρας, εκτιμώντας ότι σε αρκετά νοσοκομεία η οδηγία αυτή έχει αρχίσει να εφαρμόζεται. Ακόμα πιο έντονη είναι η εγρήγορση στα 13 νοσοκομεία «υποδοχής» των περιστατικών (τέσσερα στην Αττική). Εχουν ορίσει θαλάμους και προσωπικό για τη νοσηλεία μόνο περιστατικών του νέου κορωνοϊού και έχουν εξασφαλίσει επάρκεια στον απαραίτητο εξοπλισμό και υποδομές (στολές, μάσκες, φορητό ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό κ.ά.). Τα κλινικά δείγματα από ασθενείς που εμπίπτουν στην κατηγορία του «ύποπτου» κρούσματος αποστέλλονται στο Ινστιτούτο Παστέρ ή στο εργαστήριο Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Για την εξαγωγή αποτελεσμάτων απαιτούνται τέσσερις ώρες.
Το σχέδιο δράσης περιλαμβάνει οδηγίες και προς το ΕΚΑΒ για τη διακομιδή περιστατικού προς τα νοσοκομεία αναφοράς, με την εφαρμογή μέτρων προστασίας από τους διασώστες και απολύμανση του εσωτερικού του ασθενοφόρου μετά τη διακομιδή.
Προσοχή στον βήχα και στο φτάρνισμα
Η απουσία ανοσίας του πληθυσμού στον νέο κορωνοϊό, λόγω του ότι δεν έχει «απασχολήσει» ξανά τον άνθρωπο, αλλά και το γεγονός ότι μπορεί να μεταδοθεί ακόμα και από άτομα με ήπια συμπτώματα που δεν υποψιάζονται ότι έχουν προσβληθεί από αυτόν, εκτιμάται ότι είναι μεταξύ των αιτιών της γρήγορης μετάδοσης του νέου ιού. Οπως αναφέρει στην «Κ» o καθηγητής Μικροβιολογίας του ΕΚΠΑ κ. Αθανάσιος Τσακρής, ο ιός μεταδίδεται μέσω της αναπνευστικής οδού με αιωρούμενα σταγονίδια βήχα ή φταρνίσματος και μέχρι απόσταση δύο μέτρων, και μέσω μολυσμένων επιφανειών, τις οποίες αγγίζουμε και στη συνέχεια ακουμπάμε με τα χέρια μας το στόμα μας ή τη μύτη. Σύμφωνα με τον καθηγητή, τα μέτρα πρόληψης αφορούν την τήρηση των κανόνων αναπνευστικής υγιεινής (χρήση χαρτομάντιλου κατά τον βήχα ή το φτάρνισμα) αλλά και υγιεινής των χεριών, δηλαδή καλό πλύσιμό τους με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, χρήση αντισηπτικών αλκοολούχων διαλυμάτων που επίσης εξουδετερώνουν τον ιό.