Ο καλός νυχτερινός ύπνος σε τακτική βάση είναι θεμελιώδους σημασίας για την καρδιαγγειακή υγεία. Αυτό σημαίνει ότι όλοι –και ειδικά τα άτομα με καρδιολογικές παθήσεις– θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τυχόν προβλήματα που τους εμποδίζουν να έχουν τουλάχιστον επτά ώρες αναζωογονητικού ύπνου κάθε νύχτα.
Ένα συνηθισμένο πρόβλημα είναι η αποφρακτική υπνική άπνοια, μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από σύντομες παύσεις της αναπνοής, που συχνά προκαλούν έντονο ροχαλητό, με ήχους γρυλίσματος, λαχανιάσματος και πνιγμονής.
Αυτές οι επαναλαμβανόμενες διακοπές της αναπνοής αυξάνουν την καρδιακή συχνότητα και την αρτηριακή πίεση, δημιουργώντας στρες στην καρδιά και στο κυκλοφορικό σύστημα.
«Περίπου 40% έως 80% των ατόμων με καρδιαγγειακή νόσο μπορεί να έχουν υπνική άπνοια», δηλώνει η δρ Sogol Javaheri, ειδική σε θέματα ύπνου στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Παρ’ όλα αυτά, η υπνική άπνοια συχνά δεν ανιχνεύεται και δεν αντιμετωπίζεται. Γιατί;
Πολλές φορές, οι άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι περιοδικά δυσκολεύονται να αναπνεύσουν στη διάρκεια της νύχτας, εκτός και αν το παρατηρήσει ο/η σύντροφός τους ή κάποιο μέλος της οικογένειας.
Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι με υπνική άπνοια (ιδίως τα άτομα με καρδιαγγειακή νόσο) δεν αναφέρουν την υπερβολική υπνηλία που έχουν στη διάρκεια της ημέρας, ένα από τα πλέον συχνά συμπτώματα αυτής της διαταραχής, προσθέτει η δρ Javaheri.
«Ορισμένα άτομα είναι τόσο συνηθισμένα στη στέρηση ύπνου, που δεν συνειδητοποιούν ότι έχουν υπνηλία», σχολιάζει.
Αιτίες, κίνδυνοι και άλλα συμπτώματα
Η υπνική άπνοια εμφανίζεται όταν οι ιστoί της γλώσσας ή του στοματοφάρυγγα στενεύουν προσωρινά ή αποφράσσουν τον ανώτερο αεραγωγό στη διάρκεια του ύπνου, μερικές ή και δεκάδες φορές μέσα σε μία ώρα.
Παρότι άτομα όλων των ηλικιών και με μεγάλες διαφορές ως προς το βάρος μπορούν να την αναπτύξουν, η υπνική άπνοια είναι πιο συχνή στα ηλικιωμένα άτομα και στα άτομα που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα, καθώς και στα άτομα με καρδιολογικά προβλήματα, ανεπαρκώς ελεγχόμενη αρτηριακή πίεση ή διαβήτη.
Ένας τρόπος με τον οποίο οι γιατροί αξιολογούν την πιθανότητα υπνικής άπνοιας είναι το ερωτηματολόγιο STOP-BANG (βλ. πλαίσιο).
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να προκληθούν από την υπνική άπνοια είναι η ανησυχία στη διάρκεια της νύχτας, τα προβλήματα συγκέντρωσης ή μνήμης, οι αλλαγές στη διάθεση, οι πρωινές κεφαλαλγίες, τα ζωηρά, παράξενα ή απειλητικά όνειρα και η νυχτερινή αφύπνιση για ούρηση.
Διάγνωση της υπνικής άπνοιας
Ο καλός νυχτερινός ύπνος (τουλάχιστον επτά ώρες) σε τακτική βάση είναι θεμελιώδους σημασίας για την καρδιαγγειακή υγεία.
Αν νομίζετε ότι μπορεί να έχετε υπνική άπνοια, ζητήστε από τον γιατρό σας να γίνει αξιολόγηση. Εάν είναι δυνατό, ξεκινήστε με έναν ειδικό στον ύπνο (ή ζητήστε σχετική παραπομπή), καθώς οι ειδικοί αυτοί ξέρουν καλύτερα να σας κατευθύνουν αναφορικά με τα ζητήματα ιατρικής ασφάλισης και μπορούν να συστήσουν κατάλληλο και έγκαιρο έλεγχο και θεραπεία.
Στο παρελθόν, για τη διάγνωση της υπνικής άπνοιας απαιτείτο ολονύχτια διαμονή σε εργαστήριο ύπνου. Σήμερα, χρησιμοποιούνται κατά κανόνα κατ’ οίκον έλεγχοι (που είναι πιο βολικοί και λιγότερο δαπανηροί).
Συνιστώνται για άτομα των οποίων τα συμπτώματα υποδηλώνουν ότι έχουν μέτρια έως σοβαρή υπνική άπνοια και τα οποία δεν έχουν άλλα σημαντικά ιατρικά προβλήματα.
Για μια κατ’ οίκον μελέτη ύπνου, θα λάβετε μια μικρή, ελαφριά συσκευή παρακολούθησης, μια ζώνη που θα τοποθετήσετε γύρω από τη μέση σας, ένα μικρό οξύμετρο δαχτύλου και έναν αισθητήρα που θα τοποθετήσετε κάτω από τη μύτη σας.
Οι συσκευές αυτές μετρούν τον κορεσμό οξυγόνου (την ποσότητα οξυγόνου στο αίμα σας), την καρδιακή συχνότητα και τη ροή αέρα, καθώς και τις κινήσεις του θώρακα και της κοιλιάς και τη στάση σας ενώ κοιμάστε. Αν χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε την τουαλέτα, απλώς παίρνετε τον εξοπλισμό μαζί σας.
Αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας
Οι παρακάτω αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να βελτιώσουν την υπνική άπνοια:
• Απώλεια βάρους, αν απαιτείται.
• Αποφυγή της κατανάλωσης αλκοόλ για ένα τρίωρο πριν από τη βραδινή κατάκλιση.
• Αποφυγή λήψης μυοχαλαρωτικών φαρμάκων το βράδυ.
• Αντιμετώπιση της ρινικής συμφόρησης με φάρμακα ή βότανα.
• Ύπνος σε πλαϊνή στάση ή με το κεφάλι ανυψωμένο.
Τα άτομα με μέτρια έως σοβαρή άπνοια συχνά χρειάζονται θεραπεία θετικής πίεσης αεραγωγών (PAP), κατά την οποία χρησιμοποιείται ένα μικρό μηχάνημα που παρέχει πεπιεσμένο αέρα μέσω μιας μάσκας που καλύπτει τη μύτη (και ορισμένες φορές και το στόμα) για να κρατήσει τον αεραγωγό ανοιχτό καθώς κοιμάστε.
Ακόμη και άνθρωποι με ήπια υπνική άπνοια που αισθάνονται υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας μπορεί να ωφεληθούν από την PAP, η οποία μπορεί να τους βοηθήσει να έχουν μεγαλύτερη εγρήγορση και να είναι πιο ξεκούραστοι, ενώ μπορεί επίσης να βελτιώσει τη διάθεσή τους και την ποιότητα ζωής τους, δηλώνει η δρ Javaheri.
