«Η αρχαία Ελλάδα, η σύγχρονη Ελλάδα και όλες οι μορφές του ελληνισμού με έχουν αναθρέψει από τότε που ήμουν έφηβος. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο μεγάλη ικανοποίηση είναι για μένα να παρουσιαστεί στο Καλλιμάρμαρο ο “Ζορμπάς”, ένας ύμνος στη ζωή βασισμένος στην ανώτερη φιλοσοφία που υπάρχει. Είναι σαν με αυτό τον τρόπο να επιστρέφει στις ρίζες του για να εναρμονιστεί με την αυθεντική του ενέργεια, εκπνέοντας από την ίδια τη γη». Μια συζήτηση με τον Λόρκα Μασίν, τον διάσημο χορογράφο του «Ζορμπά», έργο που έκανε πρεμιέρα στο θέατρο Ολύμπια τη δεκαετία του ’70 και παρουσιάζεται για μία και μοναδική βραδιά απόψε στο Καλλιμάρμαρο, σε μια ανανεωμένη υπερπαραγωγή της Λυρικής Σκηνής, δεν θα μπορούσε να μην είναι συγκινητική για τις αναμνήσεις και μόνο που φέρνει στην επιφάνεια.
«Τα πρώτα βήματα του “Ζορμπά” δημιουργήθηκαν στην Αθήνα τη δεκαετία του ’70 με δύο χορευτές της Λυρικής Σκηνής σε ένα μικρό στούντιο. Μετά, το έργο παρουσιάστηκε στην Κέρκυρα για πρώτη φορά. Ηταν μια υπέροχη στιγμή απελευθέρωσης και η χορογραφία των μοτίβων συνεχώς γεννιόταν από μέσα μου σαν να με οδηγούσε μια μαγική δύναμη. Αυτοί οι σύντομοι συνδυασμοί του φινάλε ακόμη περιλαμβάνονται σήμερα στην αυθεντική τους μορφή προσαρμοσμένοι σε μεγαλύτερο μέγεθος», μου λέει ο Λόρκα Μασίν. Για όσους δεν το γνωρίζουν, ο Λόρκα Μασίν είναι ο γιος του Λεονίντ Μασίν, του ιστορικού χορογράφου και συνεργάτη του Ντιαγκίλεφ. Στις φλέβες του τρέχει γαλάζιο αίμα αφού η γιαγιά του ήταν Ρωσίδα πριγκίπισσα. Εχει δουλέψει με τον Μπαλανσίν και τον Μπεζάρ, γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και σπούδασε κλασικό χορό στο Παρίσι καθώς και φιλολογία στη Σορβόννη. Η επιτυχία του μπαλέτου του «Ζορμπά», στις πρώτες παραστάσεις του οποίου είχε χορέψει και ο ίδιος, συνεχίζεται, αν και σύμφωνα με τον χορογράφο «πολλοί άνθρωποι από τον κόσμο του κλασικού χορού ζήλεψαν την επιτυχία ενός έργου που ξεπέρασε εισπρακτικά, μπαλέτα όπως η Κάρμεν».
Ποιες είναι οι εντυπώσεις του από την επιστροφή του στο Μπαλέτο της Λυρικής Σκηνής; «Οι γενιές περνούν καθώς ο κόσμος εξελίσσεται, το ίδιο συμβαίνει με τους χορευτές. Παρ’ όλα αυτά, επιστρέφοντας στη Λυρική ύστερα από αρκετά χρόνια και βλέποντας πολλά οικεία πρόσωπα από τις περασμένες παραστάσεις ήταν σαν να επέστρεφα σπίτι», επισημαίνει.
Ο Λόρκα Μασίν παρουσίασε το 1976 στη Λυρική Σκηνή μια πρώτη εκδοχή του «Ζορμπά», αξιοποιώντας τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη για την ομώνυμη ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη, που είχε συνθέσει το 1964. Δέκα χρόνια αργότερα, ο συνθέτης επέλεξε διάφορα αποσπάσματα έργων του, τα οποία κατά την κρίση του μπορούσαν να στηρίξουν την ιστορία τού κατά Καζαντζάκη Ζορμπά. Το σχέδιο υποβλήθηκε στο Φεστιβάλ της Βερόνας, όπου του πρότειναν να ενορχηστρώσει όλο το υλικό, γεγονός το οποίο πραγματοποιήθηκε ύστερα από οκτώ μήνες συνεχούς εργασίας στο Παρίσι. Τον Αύγουστο του 1990, ο Θεοδωράκης διηύθυνε την πρώτη εκτέλεση του νέου έργου του στην Αρένα της Βερόνα. Το μπαλέτο του «Ζορμπά» έχει παρουσιαστεί σε περισσότερες από τριάντα χώρες από την Αυστραλία έως και την παραλία Ιπανέμα του Ρίο ντε Τζανέιρο.
– Πώς μετράει σήμερα για έναν ξένο η εικόνα του Ζορμπά;
– Για μένα η εικόνα του Ζορμπά είναι δεμένη με το αρχέγονο στοιχείο της κάθαρσης στο θέατρο, καθώς και τη θεραπευτική της σημασία. Αυτό το σκεπτικό δεν θα μπορούσε ποτέ να κάνει κάποιον να βαρεθεί.
– Το πρότυπο «Ζορμπάς», που τόσο αγαπήθηκε το ’60, χρησιμοποιείται από ξένους αναλυτές για να καταδείξει την αρνητική πλευρά του Ελληνα: ασυνεπής, ψεύτης, τεμπέλης. Το έχετε υπόψη σας αυτό και πώς το σχολιάζετε;
– Οσοι έχουν αρνητική άποψη για τον Ζορμπά ή μια στερεότυπη τουριστική αντίληψη του ήρωα, θα πρέπει να διαβάσουν το βιβλίο του Καζαντζάκη. Στον χαρακτήρα του Ζορμπά θα βρουν μια σύγχρονη προέκταση του Διονύσου, του αγγελιοφόρου της κίνησης στη ζωή, με την αυθόρμητη στρατηγική του που ξεπερνάει όλες τις προκαταλήψεις. Κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί από αυτόν, είναι η αγνή αλήθεια του ανθρώπινου είδους με όλες τις αρετές και τις αδυναμίες του, ο εκπρόσωπος της ζεστής μεσογειακής νοοτροπίας πυροδοτημένης από τον ήλιο και ελεύθερης σαν τον αέρα, σε απόλυτη αντίθεση με τις λογικές και τις φιλοσοφίες της Δύσης. Ισως, αφού ακούσει κάποιος την απίστευτη συμφωνική και χορωδιακή σύνθεση που έγραψε ο Μίκης Θεοδωράκης, η επιφανειακή άποψη για τον Ζορμπά θα εξαφανιστεί διά παντός. «Viva Zorba»!
Στις 9 μ.μ. στο Καλλιμάρμαρο. Διευθύνει ο Ηλίας Βουδούρης, ερμηνεύει η Μαρία Φαραντούρη. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους θα χορέψουν οι Στράτος Παπανούσης (Ζορμπάς), Ντανίλο Ζέκα (Τζον), Μαρία Κουσουνή (Μαρίνα), Αλεξάντερ Νέσκωβ (Μανωλιός) και Σταυρούλα Καμπουράκη (Ορτάνς). Τιμές: 15 – 25 ευρώ.