Οι Έλληνες δεν πνίγουν πρόσφυγες στη θάλασσα. Μην διαβάζετε τους βαθιά προβληματικούς ανθρώπους που χύνουν τη χολή τους και το ρατσιστικό τους μίσος στο ίντερνετ. Δεν ξέρω σε ποια χώρα ζουν αυτοί, αλλά στη δικιά μου εμείς οι Έλληνες δεν πνιγούμε πρόσφυγες. Είμαστε προβληματικοί κι εμείς, γκρινιάρηδες και φωνακλάδες, έχουμε ένα σωρό χούγια και προβλήματα, παραξενιές και ιδιομορφίες, αλλά όταν έρχεται η ώρα της κρίσης στεκόμαστε με συμπόνοια, κατανόηση, αλληλεγγύη και αγάπη δίπλα στους ανθρώπους που έχουνε ανάγκη. Έτσι είμαστε, και έτσι ήμασταν πάντα.
Σήμερα σχεδόν σαράντα χιλιάδες άνθρωποι, αιτούντες άσυλο στη χώρα μας, είναι στοιβαγμένοι σε πέντε “δομές” σε ισάριθμα νησιά, οι οποίες κανονικά χωράνε το πολύ το ένα τρίτο, και μάλιστα για προσωρινή παραμονή. Μα αυτοί δεν μένουν εκεί προσωρινά. Μένουν εκεί για χρόνια, χειμώνα-καλοκαίρι, με βροχές και κρύα και λάσπες και ουρές στις τουαλέτες και μολύνσεις και βία. Το προσφυγικό πρόβλημα στη χώρα μας κρατάει τώρα κοντά πέντε χρόνια, και σ’αυτά τα πέντε χρόνια δεν έχουμε βρει τρόπο να διαχειριστούμε συνολικά 70.000 ανθρώπους. Έχουμε καταφέρει κάτι άλλο: έχουμε βρει δικαιολογίες και φταίχτες. Μας φταίνε οι Τούρκοι, μας φταίνε οι Ευρωπαίοι, μας φταίει το κράτος, μας φταίνε, φυσικά, οι ίδιοι οι πρόσφυγες που τόλμησαν να έρθουν εδώ πέρα για να μας ξεβολέψουν, τώρα μας φταίνε και οι ΜΚΟ, που τολμάνε να προσπαθούν να βοηθήσουν.
Δεν έχουμε τελείως άδικο στην απονομή των ευθυνών. Τι να πει κανείς για την Τουρκία, που παίρνει δισεκατομμύρια από τους ευρωπαίους φορολογούμενους για να κρατά 4 εκατομμύρια πρόσφυγες στο έδαφος της (είναι η μεγαλύτερη χώρα-υποδοχέας προσφύγων στον κόσμο) αλλά ταυτόχρονα ανοιγοκλείνει την κάνουλα των ροών ανάλογα με το γεωπολιτικό της συμφέρον. Τι να πεις για κάποιους ευρωπαίους που κουνάνε το δάχτυλο από μακριά, με γυρισμένη την πλάτη, έχοντας κλείσει τα σύνορα στο πρόβλημα, ή για κάποιες (πολύ λίγες) ΜΚΟ που έχουν πέσει στο βαζάκι με το μέλι με λύσσα κομματικού στελέχους που απέκτησε τη δύναμη να προσλαμβάνει κόσμο στο δημόσιο. Και, βέβαια, τι να πει κανείς για το κράτος, που αντιμετώπιζε από το 2015 το θέμα άλλοτε με κτηνώδη αδιαφορία και αφασική κωλυσιεργία κι άλλοτε με σοκαριστική ανικανότητα και τώρα, εγκλωβισμένο στην τύπου “θα σκίσουμε τα μνημόνια” προεκλογική ρητορική, μοιάζει να προσπαθεί κυρίως να διαχειριστεί τους αφιονισμένους ακροδεξιούς ψηφοφόρους, παρά το πρόβλημα. Και οι ίδιοι οι πρόσφυγες; Τόση βία στα ΚΥΤ από πού προέρχεται; Μόνη της; Από γηγενείς που παρεισφρύουν; Όχι. Φταίνε και οι πρόσφυγες. Βεβαίως, το θέμα αυτό είναι αφορμή και για ελάχιστους ρατσιστές να χύσουν το δηλητήριο τους με τις συνήθεις αρλούμπες, νομίζοντας ότι οι υπόλοιποι δεν μπορούμε να φανταστούμε τι θα γινόταν αν αναγκάζαμε, ας πούμε, 15.000 Σουηδούς να ζουν σε σκηνές μέσα στη βρώμα για τρία χρόνια χωρίς να τους αφήνουμε να φύγουν ή να τους εξηγούμε, έστω, με ποιους κανόνες δικαιούνται να φανταστούν ένα κάποιο μέλλον. Μπορεί εκείνοι να αντιδρούσαν πλέκοντας τις πλεξούδες ο ένας του άλλου και συναρμολογώντας έπιπλα ΙΚΕΑ, αντί να εξεγείρονται. Ή, για να το πούμε κι αυτό, τι θα γινόταν αν κλείναμε 15.000 Έλληνες σε ένα ΚΥΤ στη Λαμπεντούζα για χρόνια μέσα στις λάσπες και τη βρώμα. Μάλλον θα συμπεριφέρονταν πολιτισμένα, με το σείς και με το σας, με την υπομονή, την ψυχραιμία και την αξιοπρέπεια που μας χαρακτηρίζει. Πολύ πιθανό.
Το προσφυγικό πρόβλημα στην Ελλάδα είναι το τι θα κάνουμε 70.000 ανθρώπους (27.000 εκ των οποίων παιδιά), σχεδόν οι μισοί εκ των οποίων είναι εγκλωβισμένοι στα πέντε νησιά. Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να ζουν κάπου μέχρι να αξιολογηθούν οι αιτήσεις ασύλου τους, κάτι που δεν μπορεί να παίρνει χρόνια. Πρέπει να έχουμε υποδομές ένταξης για όσους δικαιούνται άσυλο, οι οποίοι, από ό,τι φαίνεται, δεν είναι λίγοι. Όπως κάνουν όλες οι σοβαρές χώρες, πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι δεν θα ζουν γκετοποιημένοι σε παραγκουπόλεις, και παράλληλα ότι δεν θα στηρίζονται σε επιδόματα, και ότι θα μάθουν γρήγορα τη γλώσσα μας και το πώς λειτουργεί η κοινωνία μας. Πρέπει να τους προσφέρουμε εύκολη πρόσβαση στην αγορά εργασίας για να καλύψουν άμεσα δικές μας αλλά και τις δικές τους ανάγκες και να αρχίσουν να ζουν ανεξάρτητοι στην κοινωνία μας, παράγοντας και πληρώνοντας φόρους, χωρίς να αποτελούν βάρος για κανέναν. Πρέπει, βεβαίως, να συνειδητοποιήσουμε καλά και να το πάρουμε απόφαση ότι αυτοί δεν φεύγουν, ότι η χώρα μας έχει δεσμευτεί ότι θα μείνουν εδώ, και επίσης να καταλάβουμε καλά ότι αυτοί είναι -το πολύ- δέκα φορές λιγότεροι από αυτούς που μπήκαν παράνομα στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Κι όλα αυτά πρέπει να γίνουν γρήγορα και συντονισμένα. Δεν είναι αδύνατο πράγμα αυτό -ένα σωρό χώρες το έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια, απορροφώντας μάλιστα πολύ μεγαλύτερους αριθμούς προσφύγων από αυτούς που έχουμε εμείς σήμερα, σε ακόμα πιο συντηρητικές κοινωνίες από τη δική μας, χωρίς να ανοίξει ρουθούνι (και χωρίς να “αλλοιωθεί ο πολιτισμός τους”). Λεφτά γι’ αυτή τη δουλειά υπάρχουν -τα καλύπτει όλα η Ε.Ε. Κάποια τεχνογνωσία υπάρχει επίσης: ένα δίκτυο δήμων (Αθήνα, Τρίκαλα κλπ) που σχεδιάζουν υποδομές και προγράμματα, οι τρισκατάρατες ΜΚΟ που κάνουν αυτή τη δουλειά εδώ και πολλά χρόνια και σε χώρες με πολύ δυσκολότερες συνθήκες, κάποια εξαιρετικά στελέχη στην τοπική αυτοδιοίκηση και σε φορείς της κεντρικής κυβέρνησης. Οπότε γιατί δεν λύνεται το πρόβλημα, τόσα χρόνια τώρα;
Ίσως επειδή στη δικιά μου χώρα, κάπου κάπως έχουμε ξεχάσει ότι εδώ υπάρχει μια κρίση, ότι υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που έχουν άμεση ανάγκη και χρειάζονται την αλληλεγγύη μας, και δεν εννοώ μόνο τους πρόσφυγες, αλλά και τους κατοίκους των νησιών. Αυτό που προκαλεί τρομερή έκπληξη. Εμείς, που στην ώρα της ανάγκης έχουμε και συμπόνοια και κατανόηση και αγάπη, κάτι δεν έχουμε καταλάβει μάλλον, ή κάτι μας έχει συμβεί, και ξαφνικά, όταν βουλιάζουν τα νησιά εμείς πετάμε τη μπάλα στην εξέδρα, λέγοντας ότι φταίνε οι ευρωπαίοι και οι Τούρκοι. Όταν η Σάμος και η Λέσβος παρακαλάνε να βρεθεί μια λύση γιατί δεν αντέχουν άλλο, οι υπόλοιποι στηλιτεύουμε το ρόλο των ΜΚΟ. Όταν ξεσπά η βία και ακροδεξιά “τάγματα εφόδου” περιπολούν στη Μόρια, δηλώνουμε τη συμπαράσταση και τον αποτροπιασμό μας και καταγγέλουμε “το κράτος”. Κι όταν τολμήσει κάποιος να ψελίσει ότι θα έρθουν 300 άνθρωποι στη γενικότερη περιοχή μας για να αποσυμφορηθούν τα νησιά, ξεχνώντας μερικοί ποιοι είμαστε πραγματικά, και πώς αντιδρούμε κανονικά, ως Έλληνες και ως άνθρωποι, όταν οι συμπολίτες μας και οι συνάνθρωποι μας αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα και χρειάζονται τη βοήθεια μας, κατεβαίνουμε στους δρόμους και εξεγειρόμαστε λες και πάει να υποβιβαστεί ο ΠΑΟΚ, απειλούμε το δήμαρχο και το βουλευτή, και φέρνουμε τον κόσμο ανάποδα.