Στην καθιερωμένη ενημέρωσή του στις 6 το απόγευμα, ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, προχθές, μετά την επίσκεψή του στον οικισμό των Ρομά στη Λάρισα, όπου είχαν διαπιστωθεί κρούσματα κορωνοϊού και μπήκε σε καραντίνα, κι ενώ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είχαν κυκλοφορήσει σχόλια και βιντεάκια με αναμενόμενο περιεχόμενο, πάγωσε κάθε ανερχόμενη θερμοκρασία: Οι Ρομά, τους αποκαλούσε «συμπολίτες μας» διαρκώς, «δεν είναι απειλή, είναι ευάλωτη ομάδα», είπε. Δεν τράβηξε το αυτί για να ικανοποιήσει δεξιές και ακροδεξιές αποκλίσεις, δεν υπερθεμάτισε σε δραματοποιήσεις και λαϊκισμούς για να γίνει αρεστός σε αριστερές και ακροαριστερές συνθηματολογίες. Εδωσε, μέσα από την επιστημονική θωράκισή του, σημασία στον άνθρωπο, ανεξαρτήτως χρώματος, φυλής, τάξης. Πρόσθεσε ότι «δεν υπάρχει χώρος για διακρίσεις, μίσος και διχασμούς» και κατέληξε: «Είμαστε μαζί τους. Είναι μαζί μας. Τους ευχαριστώ».
Πριν από λίγους μήνες, βέβαια, σε ομιλία του στη Βουλή (Νοέμβριο του 2019) ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποκάλεσε τους μετανάστες «συμπολίτες μας», θεωρώντας δίκαιο να μπορούν «να απολαύσουν το δικαίωμα να μένουν μόνιμα στην ευρωπαϊκή ήπειρο». Η επισήμανση, για να μη λησμονούμε ότι δείγματα αυτής της αντίληψης δημόσιου λόγου, που μάχεται στερεότυπα και διατυπώνει πολύ προσεκτικά ιδιαίτερα ευαίσθητες καταστάσεις, έχει δώσει ο ίδιος ο πρωθυπουργός.
Η πανδημία δεν καλπάζει μόνο σκορπώντας τον θάνατο (97.236 ήταν τα θύματα έως την Παρασκευή σε όλο τον κόσμο), αλλά διαλύοντας και τις ελάχιστες βεβαιότητες που είχαν προλάβει, εν μέσω της πολυετούς οικονομικής κρίσης, να εγκατασταθούν. Εν μέσω λοιπόν καταιγισμού ερωτημάτων και ενισχυμένης υπαρξιακής ασάφειας, η ρήξη με την όποια πραγματικότητα/κανονικότητα είναι δεδομένη. Τίποτα δεν είναι ίδιο με ένα μόλις μήνα πριν, τίποτα δεν θα είναι ίδιο ένα μήνα μετά.
Μέσα σε αυτήν την κοσμογονία, με την κοινωνία φοβισμένη και αναδιπλωμένη, προσπαθώντας (αξιοθαύμαστα σε ένα μεγάλο μέρος της) να πειθαρχήσει και να βρει πατήματα για να σταθεί όρθια, διαπιστώνει κανείς με μελαγχολία τη συρρίκνωση της πολιτικής σκέψης της αξιωματικής αντιπολίτευσης και, διάσπαρτα, διαφόρων βουλευτών και προβεβλημένων στελεχών από όλο το φάσμα του Κοινοβουλίου. Αδυνατούν να παρακολουθήσουν την αγωνία της εποχής, μάχονται γαντζωμένοι σε φαντάσματα του παρελθόντος (το οποίο, είναι η αλήθεια, «ανανεώνεται» καθημερινά), σε μια γλώσσα που οι ίδιες οι συνθήκες καθιστούν τραγικά, παρωχημένη, σχεδόν κωμική, μελαγχολικά κωμική.
«Ανανεώνεται», σημαίνει ότι καλπάζει –και πάλι– ο χρόνος, όλα παλιώνουν πριν προλάβουν να συμπληρώσουν καλά καλά ένα κύκλο ζωής. Είχαμε βιώσει, περίπου, το ίδιο και στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης. Μόνο που η ορμή της πανδημίας με την οσμή του θανάτου, αγγίζει, πυρηνικά, την ύπαρξη. Δεν βοηθάει κανέναν αν έχει χρήματα κάτω από το στρώμα του αυτήν την περίοδο. Αλλα «εργαλεία» είναι αναγκαία να διαθέτει ο καθένας για να μπορεί να ελέγξει, να επεξεργαστεί, να διοχετεύσει το άγχος (του θανάτου), των διαρκών απωλειών δεδομένων ζωής, του αγνώστου που επιστρέφει απειλητικά (διαρκώς, κι αυτό, τα τελευταία χρόνια) ανατρέποντας κεκτημένα.
Πόση κατανόηση να δείξει κανείς στην άμυνα με προκατασκευασμένα, εμμονικά, ίδια και απαράλλακτα σχήματα; Σε βουλευτή που αρνείται να δώσει μέρος του μισθού της στο ταμείο για την αντιμετώπιση της επιδημίας του κορωνοϊού, γιατί, λέει, πως αυτό είναι ένα άλλοθι για πολιτικές λιτότητας, γιατί δεν θέλει να βάλει πλάτη «σε αυτούς που ήταν απέναντί μας»; Πόσο να αφουγκραστείς την αγωνία του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που το μόνο που βρίσκει να πει είναι ότι δεν μπορεί να επιτρέψει να γίνει «η ώρα των λύκων που στην αναμπουμπούλα χαίρονται», καταγγέλλοντας «τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες που μεταφράζονται εν μέσω κρίσης σε παροχές προς οικονομικά ισχυρές ομάδες»;
Η πανδημία δεν φέρνει μόνο μεγάλους κινδύνους και αλλαγές. Ανασυντάσσει κλίμακες αξιολόγησης, ζυγίζει δημόσια πρόσωπα, αποστρέφεται αυτό που μέχρι πριν από λίγο καιρό μπορεί και να αποθέωνε. Η επιστημονική γνώση αλλά και η επάρκεια γνώσης, η καθαρότητα και η ειλικρίνεια του συναισθήματος, το ανθρώπινο μέτρο, ηγούνται σε αυτήν την άτυπη κούρσα, του, και πάλι, παλιού με το, αστάθμητο ακόμα, καινούργιο.