Πολύς ο λόγος για την οδό Πανεπιστημίου αυτήν την περίοδο, αλλά λίγα ή ελάχιστα ειπώθηκαν για τη διαρκώς αναβλύζουσα πηγή της: την αθηναϊκή Τριλογία. Τα κτίρια του Πανεπιστημίου, της Ακαδημίας και της Βιβλιοθήκης (κατά σειράν αρχαιότητας) είναι αυτά που κατά κύριο λόγο σηματοδοτούν όχι μόνο την Πανεπιστημίου αλλά και το αθηναϊκό κέντρο, καθώς αποτελούν την υλική σηματοδότηση της ευγενούς φιλοδοξίας του νεαρού έθνους του 19ου αιώνα.
Η Πανεπιστημίου δεν έχει φυσικά μόνο την Τριλογία, αλλά σημαντικά δείγματα της αστικής ακμής της πρωτεύουσας από το 1880 ώς τις μεταπολεμικές δεκαετίες. Είναι ένας καθρέφτης μεταβολών και προσδοκιών. Και μόνο για το Ιλίου Μέλαθρον, την οικία Σλήμαν, θα άξιζε μια διεξοδική ανάλυση, αλλά ας δεχθούμε ότι τα κτίρια της Τριλογίας συμβολίζουν όχι μόνο για την Αθήνα αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα ένα συμπυκνωμένο πανόραμα των βασικών αξιών της ουμανιστικής παιδείας.
Η Τριλογία (μαζί με μερικά ακόμη ιδιωτικά και δημόσια οικοδομήματα) εντάσσει την Αθήνα στη διεθνή αρχιτεκτονική ιστορία του 19ου αιώνα και είναι ένας τρόπος να αναλογιστεί κανείς για τη διασύνδεση με τα ευρωπαϊκά δίκτυα ιδεών της εποχής, τη σύμπλευση της αρχιτεκτονικής, της ζωγραφικής και της γλυπτικής και την ευγενή παράδοση της εθνικής ευεργεσίας.
Αυτά τα ευγενή οικοδομήματα, με την εξέχουσα μοναδικότητα, τα έχουμε περιζώσει τις τελευταίες (πολλές δεκαετίες) με αφετηρίες λεωφορείων, με κηπάρια που συχνά είναι βολικοί χώροι στάθμευσης και με τυχαίες φυτεύσεις. Σταδιακά εντάχθηκαν στο δίκτυο των εμπόρων ναρκωτικών και διαρκώς βανδαλίζονται. Η Ακαδημία αυτοπροστατεύεται με λαμαρίνες και τα Προπύλαια, όπου η ζωγραφική σύνθεση του Καρλ Ραλ (1779-1843) με έργα σε κτίρια της Βιέννης και των Παρισίων, μπορεί να είναι απλώς και μια βολική απλώστρα για πανό διαμαρτυρομένων συνδικαλιστών.
Τα νέα έργα στο ευρύτερο κέντρο δεν μιλούν –ακόμη, ίσως– για την ανάδειξη του ιστορικού πλούτου της Αθήνας, μέσα από βελτιώσεις στον δημόσιο χώρο. Η Τριλογία είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα της πόλης, και πηγή περηφάνιας. Η συνεργασία με τις διοικήσεις των Ιδρυμάτων και η εμπλοκή χορηγών μπορεί να είναι μια νέα εθνική ευεργεσία. Και μετά, να προχωρήσει κανείς στην ανάδειξη όλης της Πανεπιστημίου, κτίριο-κτίριο, ούτως ώστε ο κάθε διαβάτης να συναισθάνεται πού βρίσκεται και πώς μετέχει της ζωντανής ιστορίας της πόλης.