Πολύ εύστοχα το είχε διατυπώσει ο Νίκος Εγγονόπουλος – αναφερόμενος, βέβαια, στην ποίηση: «Η ζωή, ο θάνατος κι αναμεσίς η Τέχνη» (από τη συλλογή «Το Μέτρον: Ο Ανθρωπος», Εκδόσεις Υψιλον, 2005). Κι αν η ζωή, εν μέσω πανδημίας, κυκλώνεται από την απειλή του θανάτου και ασφυκτιά, η τέχνη –σε όλες τις εκφάνσεις της, όμως, όχι μόνο η ποιητική– έχει τη δύναμη να είναι πανταχού παρούσα. Σαν αεράκι δροσερό, αναζωογονητικό, σαν παράθυρο που ανοίγει για να γεμίσει φως ένα σκοτεινό δωμάτιο.
Περισσότερες από 6.100 απώλειες μετράει ήδη η Ολλανδία από COVID-19. Στη συντριπτική πλειονότητά τους (70%) αφορούν άτομα άνω των 75 ετών. Ειδικότερα στην ηλικιακή ομάδα 85-90 ετών, οι θάνατοι ξεπερνούν τους 1.500 (25%). Στα γηροκομεία και στις μονάδες χρόνιας φροντίδας της χώρας, εκεί όπου η οσμή του θανάτου είναι πιο έντονη, οι τρόφιμοι ουσιαστικά παραμένουν σε διαρκή καραντίνα, μια και ο ιός καιροφυλακτεί. Κάθε μετακίνησή τους μπορεί να ισοδυναμεί με θανατική καταδίκη…
Αυτούς τους «απόμαχους της ζωής» σκέφτηκαν οι υπεύθυνοι του Εθνικού Μουσείου (Rijksmuseum) του Αμστερνταμ. «Αφού δεν μπορούν, λόγω των συνθηκών, να έρθουν στο μουσείο μας, το δικό τους μουσείο στην πραγματικότητα, θα πάει το μουσείο σ’ εκείνους», είπαν. Και ξεκίνησαν μια ιδιότυπη τουρνέ με αντίγραφα σπουδαίων έργων τέχνης σε φυσικό μέγεθος. Η αρχή έγινε με τη διάσημη «Νυχτερινή περίπολο» του Ρέμπραντ, που μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα περιοδεύσει σε τριάντα και πλέον οίκους ευγηρίας, σε ολόκληρη τη χώρα, συνοδευόμενη από ιστορικούς τέχνης που θα δίνουν σχετικές ομιλίες.
Στις φωτογραφίες και στα βίντεο που δόθηκαν στη δημοσιότητα οι ηλικιωμένοι, οι πιο πολλοί στα αμαξίδιά τους, κάθονται μπροστά στον πίνακα και τον κοιτούν σαν μαγεμένοι. Κάποιοι από αυτούς, που δεν έχουν σοβαρά κινητικά προβλήματα, σηκώνονται, τον πλησιάζουν αργά με το μπαστουνάκι τους, σκύβουν να δουν τις λεπτομέρειες, αγγίζουν με προσοχή τον καμβά, δακρύζουν από συγκίνηση.
Με την ίδια θέληση να βρουν την ομορφιά που παραμονεύει παντού αλλά και να προσφέρουν στους συνανθρώπους τους όσο περισσότερα μπορούν, γιατροί σε νοσοκομεία αναφοράς για κορωνοϊό στο Νέο Δελχί κάθε μέρα κάνουν –φορώντας τις προστατευτικές στολές τους– ασκήσεις γιόγκα σε ασθενείς (με ήπια εκδήλωση της νόσου). Σημειωτέον ότι η Ινδία είναι η τρίτη χώρα, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Βραζιλία, όπου τα κρούσματα έχουν ήδη ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο.
Τέχνη, ομορφιά που μοιράζεται με γενναιοδωρία και ενσυναίσθηση: αντίδοτα θανάτου…