Παρότι θα το επιθυμούσαν αρκετοί, και πρώτοι όσοι πιστεύουν το δόγμα του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου ότι είμαστε «ο ευλογημένος του Κυρίου λαός», δεν είμαστε χώρα θεοκρατική. Δεν είμαστε όμως και μια πολιτεία όπου, επιτέλους, κράτος και Εκκλησία χώρισαν τις εξουσίες τους. Εξ ου και η σύγχυση ρόλων, η εισπήδηση της Εκκλησίας σε εδάφη της πολιτείας, η ύπουλη ταύτιση του πατριώτη με τον πιστό. Και μάλιστα με τον πιστό ορθόδοξο χριστιανό. Αν είσαι Ελληνας υπήκοος και συγχρόνως πιστός Εβραίος / μουσουλμάνος / παλαιοημερολογίτης / καθολικός, τότε είσαι εν μέρει Ελλην και εν μέρει ύποπτος. Κι αν δηλώσεις άθρησκος, άθεος ή αδιάφορος για το επέκεινα, όσοι συνηθίζουν (από ψυχική στενότητα, πνευματική ανεπάρκεια ή επαγγελματική διαστροφή) να ανακαλύπτουν παντού «εχθρούς της Ορθοδοξίας και του Γένους», θα σε αναθεματίσουν. Και ξέρουμε πως οι λέξεις είναι βαρύτερες από τις πέτρες.
Δεν είμαι σίγουρος πάντως για το τι θα πάθαινε όποιος δήλωνε δεϊστής ή, με ξενική προφορά, ντεϊστής. Ισως του έλεγαν πως είναι τρελός για δέσιμο (ή ντέσιμο) ή πως η σέχτα του είναι χειρότερη και από τις «τροτσικιστικές», που έγιναν εθνικός εφιάλτης από τον καιρό που δικαζόταν η «17Ν» και ο στυγνός κ. Χριστόδουλος Ξηρός δεν είχε ακόμη αυτοβαφτιστεί Τσεβάρης Καρακολοκοτρώνης. Διότι η «δυσνόητη» λέξη «δεϊστής» (αυτός που πιστεύει στην ύπαρξη δημιουργού Θεού, αλλά αρνείται την επίδρασή του στην ιστορία και τη φύση, συναρτά δε την ηθική με τη λογική και όχι με τον φόβο της τιμωρίας, άρα αδιαφορεί για θρησκείες και ιερατεία) συγκαταλέγεται στις ελλιπώς εκτελωνισθείσες. Μπορεί να μην έχουμε θεοκρατία, δεν είμαστε όμως ούτε χώρα του Διαφωτισμού, που έχει κηρυχθεί μιασμένος εθνικός εχθρός από μεγάλη μερίδα του ιερατείου και τμήμα της διανόησης. Δώσαμε φαίνεται τα Φώτα τον 5ο αιώνα π.Χ., αλλά σαν να μην απόμειναν πολλά εδώ. Και επιπλέον σαν να μην υπήρξε ο Κοραής.
Κάθε τόσο λοιπόν ανακαλύπτουμε έναν μεταμφιεσμένο σατανά, μια δαιμονική θεατρική παράσταση, μια εωσφορική ιστοσελίδα, μια διαβολική καρναβαλική γιορτή. Και αρματωνόμαστε για νέες σταυροφορίες. Οπως έγινε με τον καταδικασθέντα «γέροντα Παστίτσιο» (που τον στόχευσαν πρώτα οι χρυσαυγίτες) ή με το θρησκευτικό φρόνημα του κ. Τσίπρα. Λες και στις εκλογές διαλέγουμε αρχιεπίσκοπο και όχι πρωθυπουργό, οπότε πρέπει να ξέρουμε πόσες φορές προσεύχονται ημερησίως οι υποψήφιοι. Ισως πιστέψαμε πως αυτός είναι ο τρόπος για να αποδείξουμε ότι κρατάμε από τους αρχαίους. Αφού κι εκείνοι, στην καρδιά του Χρυσού Αιώνα, ανακάλυπταν και δίωκαν ασεβείς και άθεους, όπως ο Αναξαγόρας, ο επικηρυχθείς Διαγόρας ο Μήλιος, με το παρωνύμιο «Αθεος», ο Πρωταγόρας (τα βιβλία του κάηκαν δημοσίως) και βέβαια ο Σωκράτης.
Τα μεγέθη δεν συγκρίνονται φυσικά. Τα πάθη όμως μοιάζουν ίδια, αναλλοίωτα. Το πάθος του φανατισμού, της δεισιδαιμονίας, του μίσους για ό,τι διαφέρει, για ό,τι βρίσκεται έξω από τον ορίζοντά μας. Και το πάθος της κομματικής εκμετάλλευσης φυσικά. Εφόσον, όταν κάποιοι καταγγέλλονται σαν αθεϊστές και κάποιοι άλλοι επενδύουν σε μακριούς σταυρούς μπροστά στις κάμερες, δεν θέλει ρώτημα ποιους θα προστατέψει η «δεξιά του Κυρίου» ούτε πώς θα μοιράσει την επιρροή της μια Εκκλησία κοσμικότατα πολιτευόμενη, που διαθέτει πάντα τοποτηρητές στη Βουλή.
Κάτι περισσότερο θα όφειλαν οι κοσμικοί και θρησκευτικοί ποιμένες σε έναν λαό (ένα μεγάλο τμήμα του έστω) που αιώνα τον αιώνα κατόρθωσε να θρησκεύει χωρίς να απαλλοτριώνει την ελευθερία του (την ερωτική λ.χ.), χωρίς να χάνει το χιούμορ του (το βλέπουμε όταν παλιά έθιμα τρέχουν σε νέα καλούπια), χωρίς να κρύβει τη δυσπιστία του ώρες ώρες· και χωρίς να στρέφεται με τα μοιρολόγια του εχθρικότατος προς τα ψυχρά ουράνια. Κατόρθωσε να εκκλησιάζεται, αλλά και να μετατρέπει τον ναό σε εκκλησία του δήμου. Και, όταν δεν τον πνίγουν οι ταγοί του με τα απαγορευτικά τους, να συναιρεί αρμονικά τις δύο παραδόσεις, «εθνική» και χριστιανική.
Σαν παρωδία επαναλαμβάνεται η ιστορία. Αλλά και στην πιο θλιβερή παρωδία υπάρχουν στοιχεία πνευματικής τραγωδίας. Τα τωρινά «Αθεϊκά» δεν έχουν βέβαια τη σφοδρότητα των διαβόητων «Αθεϊκών» του Βόλου του 1911, που ακολούθησαν, ως προς τον σκοταδιστικό τους πυρήνα, τα «Ευαγγελι (α)κά» του 1901 και τα «Ορεστειακά» του 1903. Ο πυρήνας αυτός αναγνωρίζεται και στα σημερινά επεισόδια. Και τότε και τώρα εκδηλώνεται παταγωδώς η ανθρώπινη ιδιωτεία, οι δε ιερωμένοι, ταγμένοι στην αγάπη, καταντούν σπορείς μίσους. Αρχές Μαρτίου του 1911 λοιπόν, και μετά τη συστηματική διέγερση του πλήθους από δημοσιογράφους και ιερωμένους, έγινε συλλαλητήριο στον Βόλο με αίτημα την «άμεσον διάλυσιν» του Παρθεναγωγείου, «εν ω εξυβρίζετο η θρησκεία και η γλώσσα». Αντιγράφω το ρεπορτάζ τοπικής εφημερίδας από το (δίτομο) βιβλίο του Χαράλαμπου Γ. Χαρίτου «Το Παρθεναγωγείο του Βόλου» (Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, 1989): «Οι ιερείς της πόλεώς μας εξεχύθησαν εις τας συνοικίας, εισερχόμενοι εις τα μπακάλικα και τες ταβέρνες, και συνιστώντες εις τους εν αυτώ να σπεύσουν εις το συλλαλητήριον, διότι, άλλως, καταστρέφεται η θρησκεία και ο εθνισμός. […] Οι διαδηλωταί εξαφθέντες εζήτησαν να μεταβούν να καύσουν το Παρθεναγωγείον. Πληροφορηθέντες όμως ότι τούτο φυλάσσεται υπό εφίππου δυνάμεως ηθέλησαν να καύσουν την οικίαν του κ. Δελμούζου».
Ιδού ο σκανδαλοποιός: ο Αλέξανδρος Δελμούζος. Ο φωτισμένος νεωτεριστής και δημοτικιστής παιδαγωγός, διευθυντής του Ανωτέρου Παρθεναγωγείου Βόλου. Που σαν αντεθνικός, άθεος κτλ., τι έκανε τη μέρα εκείνη; «Το πρωί δίδαξα στην τάξη μου την “Ελληνίδα Μητέρα” του Σολωμού· ήταν το τραγούδι που έπρεπε τα παιδιά μου να πάρουν μαζί τους και το αισθάνθηκαν βαθιά». Τη διδασκαλία του Σολωμού δεν την κατέγραφε σαν έγκλημα το κατηγορητήριο κατά του Δελμούζου και των «συνεργών» του, μελών του Εργατικού Κέντρου Βόλου, κατά τα λοιπά όμως ήταν σαφέστατο: «Προσεπάθησαν διά ζώσης, διά διδασκαλίας και δι’ εντύπων φυλλαδίων να ελκύσωσι προσηλύτους […], διδάσκοντες ότι δεν υπάρχει Θεός, ότι η θρησκεία αποτελεί την άρνησιν της σκέψεως, ότι προπαντός πρέπει να εκριζωθή η ρίζα του κακού, η θρησκεία, ότι ο άνθρωπος εδημιουργήθη υπό πιθήκων, ότι ο θεός είναι αγγούρι, ότι η πατρίς είναι πόρνη και στρίγγλα μητριά και η θρησκεία μαστρωπός». Ενα χρόνο αργότερα το Κακουργιοδικείο Ναυπλίου αθώωσε τους θεομάχους και θρησκειοφάγους. Που τώρα, μετενσαρκωμένοι, εξυφαίνουν νέες συνωμοσίες…