Είναι νεκρό ή ζωντανό; Είναι το ΝΑΤΟ ένα σώμα χωρίς λειτουργικό εγκέφαλο, όπως είχε πει ο πρόεδρος Μακρόν; Ή μπορεί ακόμη να δρα σαν Συμμαχία, φέρνοντας τουλάχιστον σε σειρά τα σκολιά μέλη του;
Η σκολίωση ξεκινάει από τη γλώσσα. Αυτός ο «μηχανισμός στρατιωτικής απεμπλοκής» –αν έτσι πρέπει να μεταφράσει κανείς το military deconfliction mechanism–, που ο Γενς Στόλτενμπεργκ προσέφερε ως μέσο καταλλαγής μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, αυτοερμηνεύεται χάρη στη γραφειοκρατική του στειρότητα.
Η βιασύνη του γραμματέα της Συμμαχίας να παρουσιάσει τη γραφειοκρατία σαν διπλωματία έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα, αναγκάζοντας και τον ίδιο σε μια διόλου κολακευτική για το πολιτικό του αισθητήριο εξήγηση.
Τα νεύρα ήταν, ούτως ή άλλως, τεντωμένα προτού δοκιμάσει και ο Στόλτενμπεργκ να τα τσακίσει. Κάθε εταιρικός ψίθυρος, όπως αυτός του Μπορέλ στα ανοικτά μικρόφωνα πριν από δέκα ημέρες, και κάθε συμμαχικός γλωσσοδέτης, από την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ, προκαλούν ασύμμετρο αντίλαλο στην Αθήνα. Υστερα από 20 ημέρες πυρετού, η διάθεση είναι «ή είσαι μαζί μας ή είσαι εναντίον μας» – χωρίς ενδιάμεσες στάσεις.
Με άδηλη ακόμη την έκβαση της πιο σοβαρής ελληνοτουρκικής κρίσης μετά το 1996, μπορεί κανείς ήδη να διακρίνει τα χαρακτηριστικά της αντιπαράθεσης, που θα διαρκέσει ακόμη και όταν η κρίση θα έχει εκπνεύσει.
Τα χαρακτηριστικά αυτά αποτυπώνονται εναργέστερα σε λεφτά, παρά στον χάρτη ή στις λίστες εξοπλιστικών ισοζυγίων. Ο ένας τρόπος να μετρήσει κανείς το ελληνοτουρκικό ισοζύγιο είναι να υπολογίσει το έλλειμμα –ας πούμε 10 δισ.– που η κρίση προκάλεσε στο ελληνικό οπλοστάσιο. Η Αμυνα έμεινε πίσω τη δίσεκτη δεκαετία και πρέπει τώρα να καλύψουμε τις τρύπες.
Ο αντίστροφος τρόπος είναι να μετρήσει κανείς τους καρπούς των θυσιών αυτής της δεκαετίας. Τι σημαίνει για το status της Ελλάδας το γεγονός ότι έμεινε, ματώνοντας, στο ευρώ;
Εύκολη απάντηση: 8,79. Σχεδόν εννιά τουρκικές λίρες για ένα ευρώ. Επιτόκιο δεκαετούς τουρκικού ομολόγου: 13,8%. Επιτόκιο του ελληνικού δεκαετούς: 1,1%. Με όρους έξυπνης ισχύος υπάρχει υπεροπλία, η οποία δεν προβλέπεται να διασαλευτεί στο εγγύς μέλλον. Το αντίθετο. Το χάσμα μάλλον θα μεγαλώσει.
Αυτή η φωτογραφία της οικονομικής συγκυρίας δεν είναι λόγος αυτάρεσκης επανάπαυσης. Είναι όμως μια νότα αφύπνισης. Ο ερντογανικός παροξυσμός απειλεί να μας ρυμουλκήσει στο δικό του ρεύμα χρόνου – στο χρηματιστήριο των αξιών της οθωμανικής εποχής. Το βεληνεκές των εθνών, όμως, δεν μετριέται πια μόνο με τους στόλους. Αρκεί κανείς να δει τα προπαγανδιστικά βιντεάκια που λανσάρουν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις για να καταλάβει πόσο παρωχημένα είναι τα μυαλά της τουρκικής ηγεσίας.
Το δίλημμα δεν είναι πια βούτυρο ή κανόνια. Κανόνια είναι και τα επιτόκια.