Τον Σεπτέμβριο του 2013 ξεκίνησε τη λειτουργία του σε ένα παλιό στρατόπεδο της Λέσβου το προαναχωρησιακό κέντρο της Μόριας. Τότε ήταν μια κλειστή δομή, φτιαγμένη στα πρότυπα της Αμυγδαλέζας. Δύο χρόνια αργότερα, με την κατακόρυφη αύξηση των προσφυγικών ροών, οι συστάδες των κοντέινερ δεν επαρκούσαν για να καλύψουν τις διογκωμένες ανάγκες στέγασης. Αντίσκηνα εμφανίστηκαν εντός και εκτός του περίφρακτου χώρου, ένας νέος καταυλισμός επεκτάθηκε στους ελαιώνες ολόγυρα.
Εκτοτε, παρά τις εναλλαγές στον αριθμό των εγκλωβισμένων, οι κρατικές αρχές ήταν αδύναμες να διαχειριστούν την κατάσταση. Καμία κυβέρνηση, κανένας αρμόδιος υπουργός δεν κατάφεραν να δώσουν λύση. Στη Μόρια, τον Ιανουάριο του 2017 τρεις άνθρωποι πέθαναν από τις αναθυμιάσεις μαγκαλιών προσπαθώντας να κρατηθούν ζεστοί στον παγετό. Ανήλικοι πρόσφυγες έκαναν απόπειρες αυτοκτονίας, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2016 είχαν καεί περίπου 50 σκηνές σε επεισόδια που ξέσπασαν όταν κυκλοφόρησε μια φήμη για άμεση και μαζική επιστροφή των αιτούντων άσυλο στην Τουρκία. Τότε διέμεναν εκεί περίπου 5.700 άνθρωποι. Εως και τέσσερις φορές λιγότεροι σε σχέση με τον αριθμό των εγκλωβισμένων άλλων περιόδων.
Μπροστά σε αυτό το γνωστό πρόβλημα η Νέα Δημοκρατία επέλεξε στην αρχή της διακυβέρνησής της να εντάξει τη μεταναστευτική πολιτική στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Η διαχείριση αιτούντων άσυλο, η στέγαση οικογενειών και ευπαθών ομάδων, οι διαδικασίες κοινωνικής ένταξης, όμως, δεν άπτονται της αστυνομικής ατζέντας. Εκτός κι αν κάποιος πλανάται και θεωρεί ότι το ζήτημα εξαντλείται στο τρίπτυχο διακίνηση, σύλληψη, απέλαση. Μήνες μετά, όταν έγινε αντιληπτό το κυβερνητικό λάθος, επανιδρύθηκε το υπουργείο Μετανάστευσης. Ωστόσο, διάφοροι πολιτικοί είχαν ήδη τορπιλίσει τις όποιες προσπάθειες διαχείρισης στον βωμό του λαϊκισμού. Κατασκεύασαν εχθρούς, στοχοποίησαν αυθαίρετα όλες τις ΜΚΟ (ενώ χωρίς τη δική τους συνδρομή δεν μπορούσαν να καλυφθούν πάγια κενά της πολιτείας), τροφοδότησαν ξενοφοβικά ένστικτα. Εδωσαν άλλοθι στην αδιάλλακτη στάση τοπικών παραγόντων, οι οποίοι για να ικανοποιήσουν το κοινό τους αντί για διάλογο στήνουν μπλόκα.
Τι φταίει; Ανικανότητα, αδράνεια, γραφειοκρατική αγκύλωση, ή τυπολατρική εμμονή στην (αποτυχημένη κατά την εφαρμογή της) κοινή δήλωση Ε.Ε.- Τουρκίας; Ισως και όλα αυτά μαζί. Πάγιες αδυναμίες που διατρέχουν όλο το πολιτικό φάσμα των κυβερνήσεων των τελευταίων ετών.
Οι διαμένοντες στον καταυλισμό της Μόριας είχαν παγιδευτεί σε μια βασανιστική αναμονή. Δεν ήξεραν εάν θα τους επιτραπεί να προχωρήσουν ή εάν και πού θα επιστραφούν. Ενας νέος καταυλισμός στήθηκε τώρα για να στεγάσει τους πυρόπληκτους. Ο χρόνος θα δείξει πόσο «προσωρινός» θα είναι. Ας μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη.