Οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, και μάλιστα παγκοσμίως, μπορεί να μη βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτής της προεκλογικής εκστρατείας στις ΗΠΑ, αλλά τουλάχιστον υπάρχει κάποιος που τις θέτει προς συζήτηση στην Ουάσιγκτον. Δεν είναι το Κογκρέσο, το οποίο αυτή την εβδομάδα προτίμησε να συζητά την υποψηφιότητα της Εϊμι Κόνι Μπάρετ για το Ανώτατο Δικαστήριο, αλλά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που στις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία εκτιμά πως η ανάταξη από την οικονομική καταστροφή που έχει προκαλέσει η πανδημία θα είναι κοπιώδης, άνιση και πολύ αβέβαιη.
Με τους Ρεπουμπλικανούς και τους Δημοκρατικούς να συνεχίζουν τις αντεγκλήσεις για την αποτυχία να συμφωνήσουν σε ένα ακόμη πακέτο στήριξης της οικονομίας και την αμερικανική οικονομία να οδεύει στον αυτόματο προς τις εκλογές και μια αβέβαιη περίοδο μετάβασης ώς τα τέλη του έτους, το ΔΝΤ υπογράμμισε τις επώδυνες οικονομικές επιπτώσεις για τον αποκλεισμό των πλέον αδύναμων από την ανάκαμψη και τον κίνδυνο της ακραίας φτώχειας που αυξάνεται σε όλον τον κόσμο. Οπως τόνισε, είναι σημαντικό να μην αποσυρθούν πρόωρα τα μέτρα δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής.
Στις ετήσιες προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία, το ΔΝΤ προβλέπει ύφεση 4,4% για την παγκόσμια οικονομία φέτος, λίγο υψηλότερα από τις αρχικές εκτιμήσεις του για 4,9%. Η ανησυχία, ωστόσο, παραμένει για τους πιο ευάλωτους και τις αναδυόμενες οικονομίες. Η επικεφαλής οικονομολόγος του διεθνούς οργανισμού, Τζίτα Γκόμπιναθ, προειδοποίησε πως οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και προέβλεψε ότι σχεδόν 90 εκατομμύρια άτομα θα βρεθούν για πρώτη φορά σε καθεστώς ακραίας φτώχειας φέτος.
Ιδιαίτερα η απασχόληση παραμένει πολύ κάτω από τα επίπεδα που ήταν πριν από την πανδημία, και ανησυχεί ιδιαιτέρως το ΔΝΤ. Οπως σημείωσε η κυρία Γκόμπιναθ, η αγορά εργασίας έχει γίνει πιο συγκεντρωτική, με τους εργαζομένους χαμηλού εισοδήματος, τη νεολαία και τις γυναίκες να πλήττονται περισσότερο. Αν και προβλέπει ανάκαμψη της οικονομίας το επόμενο έτος, ο διεθνής οργανισμός προειδοποιεί ότι η ανάκαμψη της αγοράς εργασίας θα είναι ιδιαιτέρως αργή και δύσκολη.
Η ινδικής καταγωγής οικονομολόγος είχε χαρακτηρίσει την ύφεση του 2020 ως το Μεγάλο Κλείδωμα και όπως γίνεται σαφές δεν έχουν όλες οι οικονομίες τα ίδια περιθώρια, ή ακόμη και την ίδια προτεραιότητα, να προστατέψουν τους αδύναμους κατά τη διάρκειά του. Από την πλευρά του, το ΔΝΤ είναι ξεκάθαρο: προτείνει, αφενός, ενίσχυση του δικτύου κοινωνικής προστασίας για να προστατευθούν οι πλέον ευάλωτοι και, αφετέρου, επενδύσεις σε υγεία, ψηφιακή υποδομή, πράσινες υποδομές και εκπαίδευση, ώστε να συμβάλουν σε βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.
Λόγω του εκλογικού κύκλου, αλλά και των έντονων πολιτικών διαφορών των δύο υποψηφίων, οι ΗΠΑ θα χρειαστούν λίγο χρόνο ακόμη μέχρι να καταλήξουν στο είδος των μέτρων που θα προωθήσουν.
Αντίστοιχα, η Ευρωπαϊκή Ενωση που έχει ήδη αποφασίσει πολύ φιλόδοξα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση, επίσης θα χρειαστεί χρόνο μέχρι να τα συγκεκριμενοποιήσει και διαθέσει στην υποστήριξη της πραγματικής οικονομίας.
Εως τότε, η ευθύνη πέφτει στις κυβερνήσεις να συντηρήσουν την οικονομία, την ώρα που το δεύτερο κύμα της πανδημίας είναι ήδη σε εξέλιξη.
Με ύφεση που το ΔΝΤ προβλέπει στο 9,5% και ανάκαμψη στο 4,1% το επόμενο έτος, η ελληνική οικονομία ιδιαίτερα αναμένεται να δεχθεί ένα από τα μεγαλύτερα χτυπήματα στην Ευρωζώνη, με την ανεργία να προβλέπεται στο 19,9% φέτος και το 18,3% το επόμενο έτος.
Εξερχόμενη από μεγάλη οικονομική κρίση που άφησε τα σημάδια της σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας, η ελληνική οικονομία πρέπει να αξιοποιήσει την ευκαιρία της ευρωπαϊκής στήριξης για να γίνει όχι μόνον πιο πράσινη και πιο έξυπνη, αλλά και πιο δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς.
Στους δύσκολους καιρούς που περνάμε, αυτή είναι ίσως η κυρίαρχη πρόκληση και για την ελληνική κυβέρνηση, και επί αυτού του αποτελέσματος θα κριθεί στο τέλος της θητείας της.
* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow στο Altantic Council.