Θα ήταν αφόρητα πληκτική η πολιτική αντιπαράθεση γύρω από τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης, αν δεν ήταν τόσο επικίνδυνη και τόσο ευμετάβολο το βέλος προς εκείνον που εγκληματεί.
Πυρήνας της εαρινής μας επιτυχίας ήταν η γνώση ότι η ατομική ευθύνη αντενδείκνυται ως βάση της δημόσιας πολιτικής, το κενό σε αυστηρότητα δεν θα το καλύψουν ποτέ οι πολίτες. Αν υπήρξε χαλαρότητα κατά το δεύτερο κύμα, με ευθύνη όλων μας, αν δεν δούλεψαν τα πάντα ρολόι, που μάλλον δεν δούλεψαν, αν υπήρξαν καθυστερήσεις υπό το σκιάχτρο της βυθιζόμενης οικονομίας, είναι ζητήματα που καθορίζουν οδυνηρά την καθημερινή μας πορεία. Ομως οι αντιπολιτευτικές φωνές για «διπλά βιβλία», για «μαγειρεμένα στοιχεία» όταν κάτι τέτοιο δεν προκύπτει, η βεβαιότητα ότι τίποτα από τα επισήμως κατατεθέντα δεν είναι αληθινό, ότι έχουν διαπραχθεί εγκλήματα, λειτουργούν σαν δυναμίτης που σκάει από λίγο κάθε φορά στα θεμέλια της εμπιστοσύνης της κοινωνίας στη μάχη κατά του εν πολλοίς άγνωστου ιού. Και ο αντιπολιτευτικός ζήλος πιθανότατα θα συνεχιστεί μετά τις γιορτές, στο νέο πεδίο των εμβολίων και της διαχείρισης της χορήγησής τους.
Η κριτική επιβάλλεται, τίποτα καλό δεν προκύπτει από τη σιωπή. Τα διλήμματα είναι η πεμπτουσία της δημοκρατίας. Ομως σε ημέρες δοκιμασίας, είναι αναγκαία μια σαφής διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην κριτική που σέβεται το όριο, το μέτρο, τον ηθικό κανόνα και από μηδενιστική γίνεται εποικοδομητική, και στις πυροτεχνικές κορώνες που διασπείρουν το μελάνι της σύγχυσης. Διότι, ακόμη κι αν η ποιότητα της κριτικής αποτελεί εντέλει το αδέκαστο κόσκινο που διαχωρίζει τους μεν από τους δε, ο υπερβολικός θόρυβος υπονομεύει, μέχρι ο κύβος να ριφθεί, τα κοινά ζωτικά θεμέλια.
Η εμπιστοσύνη, η συγκολλητική ουσία των κοινωνιών, ο μετρητής της απόστασης μεταξύ πολιτικής και πολιτών, ο αξιολογητής πεπραγμένων, είναι κάτι πολύ εύθραυστο, που χτίζεται αργά και γκρεμίζεται γρήγορα. Αν τρωθεί σε καιρούς δύσκολους όπως οι σημερινοί, τότε τα μέτρα που λαμβάνονται για το συλλογικό καλό μετατρέπονται από δική μας υπόθεση σε κυβερνητικό καθήκον και η τήρησή τους από ηθική υποχρέωση σε απλή υπακοή. Και είμαστε ανυπάκουος λαός… Εκείνο που μέσα στην αντιπολιτευτική υπερβολή δεν μετριέται επαρκώς είναι ότι, χωρίς στοιχειώδη σύμπνοια, ένα σύστημα έκτακτης ανάγκης δεν επιζεί. Καταρρέει. Και μαζί του, όχι μόνο οι «κατηγορούμενοι», αλλά και το ακροατήριο και οι «κατήγοροι».