Σε κάθε κοινωνία κυκλοφορεί μια ποσότητα ανορθολογισμού και παράνοιας. Συνάνθρωποί μας αδυνατούν να δουν τη σχέση αιτίου προς αποτέλεσμα ή αντιμεταθέτουν τους όρους. Συγχέουν το αίτιο με το αποτέλεσμα. Επίσης αδυνατούν να κατανοήσουν τους κανόνες της αριστοτέλειας λογικής που ορίζουν την καθημερινότητά μας ή να κάνουν χρήση, προς όφελός τους, της συσσωρευμένης ανθρώπινης γνώσης και εμπειρίας. Ετσι, σήμερα, στέκονται αρνητικά απέναντι στην προοπτική του εμβολιασμού τους για την προστασία τους από την πανδημία. Εννοείται πως δεν αναφέρομαι σε αυτούς που, έχοντας τις επιφυλάξεις τους για πιθανές παρενέργειες του εμβολίου, περιμένουν να δουν και μετά να αποφασίσουν.
Και στο παρελθόν, βέβαια, υπήρχε μια ομάδα πολιτών που τηρούσε αρνητική στάση στα εμβόλια είτε για πολιτισμικούς είτε για λόγους συνείδησης, όμως σήμερα σε όλους αυτούς προστέθηκε και μία κατηγορία ακόμη, αυτή των αντισυστημικών.
Η πανδημία έδωσε λόγο και έφερε στην επιφάνεια έναν υφέρποντα αντισυστημισμό στις προηγμένες, πλούσιες χώρες. Το αντιεμβολιαστικό κίνημα έγινε η σημαία όλων αυτών που πιστεύουν πως έτσι αντιστέκονται και υπονομεύουν το σύστημα. Κύριο γνώρισμα αυτών των πολιτών είναι ότι διαρκώς απορρίπτουν, χωρίς ποτέ να προτείνουν. Είναι μια συνολική άρνηση.
Βρισκόμαστε δηλαδή στο στάδιο όπου ο εχθρός της ανοσίας δεν είναι ο ιός, αλλά η ανθρώπινη ανοησία. Το πρόβλημα μπορεί εκ πρώτης όψεως να είναι υγειονομικό, όμως τελικά είναι βαθύτατα πολιτικό, καθώς θέτει σε κίνδυνο όχι μόνον τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά απειλεί να αποδιαρθρώσει τη συνοχή των κοινωνιών. Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να αφήνει αδιάφορη την πολιτική εξουσία, καθώς μόνον αυτή, με στοχευμένες κινήσεις, μπορεί να πείσει τους πολίτες να εμβολιασθούν.
Το έργο δεν είναι εύκολο, διότι ο αντισυστημικός λόγος είναι απλοϊκός στην εκφορά του και ως εκ τούτου εύληπτος. Είναι εύκολο να κατεδαφίζεις χωρίς να κτίζεις. Ετσι υπάρχει ο κίνδυνος, εάν οι αντιεμβολιαστές επηρεάσουν ένα σημαντικό αριθμό πολιτών, όλες οι οδυνηρές συνέπειες της πανδημίας να παραταθούν. Το μεγάλο στοίχημα των κοινωνιών είναι να αποδεχθούν κάτι πολύ απλό: πως η επιστήμη και ο ορθός λόγος, εδώ και μερικούς αιώνες, έχουν εκτοπίσει τις δεισιδαιμονίες, τη μαγεία και τον κομπογιαννιτισμό. Δυστυχώς, σε κρίσιμες περιόδους, η ανθρωπότητα αντιλαμβάνεται πως ο ανορθολογισμός και η ανοησία αμφισβητούν και υπονομεύουν κατακτήσεις αιώνων.