Ο Παναγιώτης βλέπει συχνά εφιάλτες: τέρατα που εμφανίζονται ξαφνικά μπροστά του. Η Eλένη τρέμει το σκοτάδι, δεν μπορεί να κοιμηθεί χωρίς ένα λαμπάκι να αχνοφέγγει στο δωμάτιό της. Η Ζωή δεν έχει δικό της δωμάτιο, το κρεβάτι και το μικρό της γραφείο βρίσκονται ανάμεσα στην κουζίνα και στο σαλόνι. Τα βράδια, ο ήχος ενός επιτοίχιου ρολογιού τής προκαλεί ανασφάλεια – δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί.
Συναντήθηκα μαζί τους διαδικτυακά την περασμένη Κυριακή, στο πλαίσιο της Λέσχης Ανάγνωσης Παιδικού Βιβλίου του Κέντρου Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Στην παρέα μας ήταν επίσης η Αριάδνη, η Εμμέλεια, ο Διονύσης, ο Αχιλλέας, η Αμάντα και άλλα πιτσιρίκια ηλικίας επτά έως δέκα ετών. Μαζί ξεφυλλίσαμε το «Καράβια που δεν φοβήθηκαν», της Μαρίας Αγγελίδου και του Αντώνη Παπαθεοδούλου. Κουβεντιάσαμε για τους φόβους μας και πώς θα τους νικήσουμε.
Τα παιδιά μίλησαν με θαυμασμό για τα καράβια του βιβλίου: για το αντιτορπιλικό «Αδρίας», που αν και χωρίς πλώρη, χτυπημένο από γερμανική νάρκη, κατάφερε να φτάσει στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας τον χειμώνα του 1942· για το δρακοκάραβο του Λέιφ· και για το Πιλάρ, ένα καράβι από χαρτί, που έφτασε να κυνηγά υποβρύχια. Μου έδειξαν και τις ζωγραφιές που είχαν φτιάξει για τα καράβια με τα οποία ονειρεύονται να ταξιδέψουν ώς τα πέρατα της Γης: τον «Γαλάζιο κεραυνό», που καμιά καταιγίδα δεν μπορεί να τον βλάψει και το «Χαρούμενο», που καμία λύπη δεν καταφέρνει να το αγγίξει.
Τα παιδιά φοβούνται – πολλά πράγματα, λογικά ή παράλογα, υπαρκτά ή γεννήματα της φαντασίας τους. Τα παιδιά φοβούνται τον… φόβο. Συχνά διστάζουν να αναφέρουν όσα τους τρομάζουν ακόμη και στους γονείς τους, στ’ αδέλφια ή στους φίλους τους.
Αν κάτι πρέπει να μας μείνει από την υπόθεση Λιγνάδη –πέρα από τις ανατριχιαστικές λεπτομέρειες που έρχονται καθημερινά στο φως, πέρα από τις αντιπαραθέσεις που προκαλεί σε πολιτικό επίπεδο, πέρα από την «εξαπάτηση» που υπέστη η υπουργός Πολιτισμού (ξεχνώντας ότι όσοι κατέχουν θέσεις εξουσίας δεν ξεγελιούνται, αλλά κάνουν λάθη και πληρώνουν το κόστος των επιλογών τους)– είναι η ανάγκη να βοηθάμε τα παιδιά να μη φοβούνται, να τα προτρέπουμε να μας μιλούν, να μας εμπιστεύονται. Να τους μαθαίνουμε να αντιμετωπίζουν τα τέρατα. Αυτά που στοιχειώνουν τον ύπνο τους ή εκείνα που περνούν δίπλα τους, στον δρόμο…