Μην παραξενεύεστε από τον τίτλο. Η Στατιστική είναι μια σημαντική επιστήμη, η οποία δυστυχώς στην Ελλάδα είναι «κακοποιημένη». Ελάτε να δούμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Πριν από μερικές βδομάδες ο εκπρόσωπος Τύπου της Ιεράς Συνόδου, Αθηναγόρας Δικαιάκος, αναφερόμενος στην εκδημία των μητροπολιτών Καστοριάς και Λαγκαδά είπε στο ραδιόφωνο: «Είμαστε 82, νόσησαν έξι και απ’ αυτούς χάθηκαν δύο. Κοιτάχτε την αναλογία!».
Τα νούμερα 2, 6 και 82 φαίνονται μικρά γι’ αυτό και παρασύρθηκε ο εκπρόσωπος Τύπου να μας προτρέψει να «κοιτάξουμε την αναλογία». Ας δούμε την αναλογία. Το 6 στο 82 αντιπροσωπεύει το 7,3% και το 2 στο 82 αντιπροσωπεύει το 2,4%. Αν πάρουμε την αναλογία στα 10 εκατομμύρια πληθυσμού της Ελλάδας, θα έπρεπε να είχαμε 730.000 αρρώστους και 240.000 θανάτους! Η ανάλυση δεν είναι σωστή. Γνωρίζουμε ότι οι μητροπολίτες μας είναι άνθρωποι κάποιας ηλικίας και πρέπει να το λάβουμε υπόψη μας στους υπολογισμούς. Σύμφωνα με το The World Factbook της CIA, οι άνω των 65 ετών κάτοικοι της Ελλάδας είναι 1.057.317 άνδρες και 1.322.176 γυναίκες. Με δεδομένο ότι οι μητροπολίτες είναι άνδρες, η αναλογία των θανόντων περιορίζεται στους 2,4 * 1.057.317 / 100 = 25.788. Η δήλωση έγινε στις 5/1/2021, όταν το σύνολο των νεκρών από κορωνοϊό ήταν 4.752. Δηλαδή, στην ομάδα των μητροπολιτών έχουμε 5,4 φορές (25.788 / 4.752) περισσότερους θανάτους από τον γενικό πληθυσμό. Ούτε όμως αυτή η προσέγγιση είναι εντελώς σωστή. Στους 4.752 αποβιώσαντες οι άνδρες είναι 2.840 και οι γυναίκες 1.912. Κατά συνέπεια στην ομάδα των μητροπολιτών έχουμε 25.788 / 2.840 = 9,1 φορές περισσότερους θανάτους από τον γενικό πληθυσμό. Από την ανάλυση μπορούμε να έχουμε δύο συμπεράσματα: Α) Αν δεχτούμε ότι το δείγμα (2 στους 82) είναι αρκετό, τότε κάτι δεν πάει καλά με τους μητροπολίτες γιατί έχουμε 9,1 φορές περισσότερους νεκρούς. Β) Αν το δείγμα θεωρηθεί «μικρό» μπορούμε να απορρίψουμε πλήρως την ανάλυση. Εκείνο όμως που αποδεικνύεται, είναι ότι ο εκπρόσωπος Τύπου της Ι.Σ. δεν έχει απολύτως κανένα λόγο να υπερηφανεύεται για «την αναλογία».
Μπορεί να σας κούρασα, αλλά δυστυχώς «δεν υπάρχει βασιλική οδός στα Μαθηματικά». Από το παράδειγμα φαίνεται ολοκάθαρα ότι η στατιστική δεν είναι απλή υπόθεση και πρέπει να αντιμετωπίζεται με τη δέουσα υπευθυνότητα. Ας μου το συγχωρέσουν οι αναγνώστριες, αλλά ο καλύτερος ορισμός της στατιστικής έχει δοθεί εδώ και πολύ καιρό: «Λέγεται ότι η Στατιστική είναι σαν την καλλίγραμμο γυναίκα με μπικίνι. Είναι ενδιαφέροντα αυτά που αποκαλύπτει, αλλά είναι πιο ενδιαφέροντα αυτά που καλύπτει».
Η εισαγωγή είναι απαραίτητη. Δυστυχώς είμαστε ένας λαός που δεν τα πάμε καθόλου καλά με τη στατιστική. Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό το έλλειμμα έχει συνεισφέρει σημαντικά στα προβλήματα της χώρας μας. Στην Κύπρο έχουμε μια ωραία παροιμία που το αναδεικνύει: «Οποιος περπατά με τα μέτρα, στέκει σαν την πέτρα!». Πολιτικοί και δημοσιογράφοι πετάνε νούμερα που δεν έχουν καμία απολύτως βάση και δημιουργούν περισσότερη σύγχυση παρά πληροφόρηση. Καθημερινά μας βομβαρδίζουν με στοιχεία για τον κορωνοϊό που είναι εντελώς παραπειστικά. Ποιο ακριβώς είναι το νόημα να ανακοινώνεται το πλήθος των κρουσμάτων χωρίς να ανακοινώνεται το πλήθος των ελέγχων. Κανένα. Παρακαλώ προσέξτε τον Πίνακα. Οι τρεις ημέρες με το μικρότερο πλήθος κρουσμάτων είναι η 13, 14 και 15 Μαρτίου. Ομως αυτές οι τρεις ημέρες είναι πολύ χειρότερες από όλες τις υπόλοιπες γιατί ο Δείκτης Θετικότητας είναι 8,6%, 9,7% και 12,1%, ενώ όλες τις υπόλοιπες ημέρες είναι ελάχιστα μεγαλύτερος από το 5,0%. Ολες οι εφημερίδες ανέδειξαν τη 16/3 σαν τη χειρότερη ημέρα. Αντιγράφω. «Εφημερίδα των Συντακτών: Εκκλήσεις Πανικού – 3.465 νέα κρούσματα». «Κόντρα: Σοκ και Δέος από τα 3.465 κρούσματα». Βλέπετε πόσο παραπειστικά είναι τα απόλυτα νούμερα. Η πραγματικότητα: Η 16/3 ήταν μια μέρα σαν τις υπόλοιπες, χωρίς καμία επιδείνωση!
Στο Γιβραλτάρ, έχει ήδη εμβολιασθεί το 86% του πληθυσμού και έχουν πεθάνει μόνον 94 άνθρωποι. Μπράβο! Λάθος! Το Γιβραλτάρ είναι η χειρότερη χώρα στον πλανήτη σε θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων, που με αναγωγή είναι 2.761! Βλέπετε πόσο παραπειστικά είναι τα απόλυτα νούμερα χωρίς να έχουμε συγκρίσιμα στοιχεία. Μετά το Γιβραλτάρ ακολουθεί η Τσεχία με 2.314 νεκρούς ανά εκατομμύριο και το Βέλγιο με 1.955 νεκρούς. Για σύγκριση, η Ελλάδα έχει μέχρι σήμερα (23/3/2021) μόνο 725 νεκρούς ανά εκατομμύριο. Αυτή τη σύγκριση προσπάθησε να κάνει ο Αδωνις Γεωργιάδης, όταν στις 23/11/2020 στην εκπομπή «Σήμερα» στον ΣΚΑΪ ανέφερε τους θανάτους ανά εκατομμύριο σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, καταλήγοντας ότι «στην Ελλάδα έχουμε μόνο 125 νεκρούς ανά εκατομμύριο και είμαστε 12 φορές καλύτεροι από το προηγμένο Βέλγιο». Εξανέστη ο αριστερός δημοσιογράφος και κατηγόρησε τον υπουργό «ότι πανηγυρίζει για τους νεκρούς». Ακολούθησε ο Σύριζα με ανακοίνωση «[…]
Ο κ. Γεωργιάδης πανηγυρίζει την ώρα που η χώρα μας έχει φθάσει να χάνει πάνω από 100 ανθρώπους την ημέρα, το ΕΣΥ έχει καταρρεύσει με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησής του, ενώ χθες η χώρα μας είχε τη δέκατη χειρότερη επίδοση παγκοσμίως σε θανάτους αναλογικά με τον πληθυσμό της και ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του ECDC τις τελευταίες 14 μέρες η Ελλάδα είναι η 17η χειρότερη στις χώρες Ε.Ε. σε θανάτους ανά πληθυσμό, έχοντας αφήσει πίσω της 14 χώρες που ως τα μέσα Οκτώβρη ήταν χειρότερες.[…].».
Βλέπετε γιατί πιστεύω ότι στην Ελλάδα η στατιστική είναι κακοποιημένη. Ο Σύριζα αναφέρει στοιχεία 14 ημερών (το οποία μπορεί να είναι συμπτωματικά και επιπλέον δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν από κανένα) για να δημιουργήσει εντυπώσεις και αγνοεί συνειδητά τα στοιχεία από την έναρξη της πανδημίας που αποδεικνύουν ότι είμαστε σε πολύ καλύτερη θέση από όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες. Με τα σημερινά δεδομένα, σε θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού υπάρχουν 50 χώρες, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, η Ελβετία, η Γαλλία και σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες που είναι σε χειρότερη θέση από την Ελλάδα! Αυτή είναι η πραγματικότητα, αλλά δυστυχώς έχουμε μια ανεύθυνη αντιπολίτευση που αντί να συνδράμει την κυβέρνηση στην αντιμετώπιση της πανδημίας, ενδιαφέρεται μόνο να αποκομίσει οφέλη με κινδυνολογία.
Ο ΕΟΔΥ καθημερινά εκδίδει ένα 8σέλιδο σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας. Εκεί υπάρχουν πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία. Δυστυχώς οι δημοσιογράφοι κυνηγώντας τον εντυπωσιασμό περιορίζονται σε απλά στοιχεία έστω και αν είναι παραπειστικά. Τα κρίσιμα στοιχεία είναι ο Δείκτης Θετικότητας, το πλήθος των θανάτων ανά ημέρα, ανά εκατομμύριο κατοίκων και το ποσοστό πληρότητας των ΜΕΘ. Αυτά τα τρία στοιχεία είναι ικανά να μας δείξουν την εξέλιξη της πανδημίας. Θα πήγαινα ένα βήμα παραπάνω. Για να ενεργοποιήσω τον πληθυσμό θα έβαζα μεγάλες οθόνες στις πλατείες των μεγάλων πόλεων, στις οποίες να εμφανίζεται με καμπύλες η εξέλιξη αυτών των μεγεθών. Μόνο με σωστή ενημέρωση ενεργοποιείς την κοινότητα.
Στις προοδευμένες χώρες θα διαπιστώσετε ότι μετρούν και αξιολογούν τα πάντα, με σωστούς δείκτες ώστε να μπορούν να παρακολουθούν την εξέλιξη της χώρας. Αλλη μια παθογένεια της δικής μας χώρας. Δεν υπάρχουν στοιχεία, ή αν υπάρχουν δεν είναι διαθέσιμα στους πολίτες για να τα επεξεργαστούν. Δεν είναι τυχαίο. Τα στοιχεία αποκαλύπτουν και δυστυχώς δεν θέλουμε αποκαλύψεις. Προτιμούμε να ζούμε σε μια ιδιότυπη άγνοια, η οποία βολεύει τους περισσότερους, γιατί ο καθένας τη χρησιμοποιεί όπως τον βολεύει.
Η Στατιστική είναι μια πολύ σημαντική επιστήμη. Ειδικά για την ανάλυση των big data θα χρειαζόμαστε συνεχώς επιστήμονες που να μπορούν να αναλύσουν αυτά τα δεδομένα. Είναι μια επιστήμη με μέλλον.
Σας κούρασα και για αποζημίωση, θα κλείσω με μια χαριτωμένη ιστοριούλα. Σε ένα πολύ μεγάλο super market της Νέας Υόρκης, διαπίστωσαν ότι πουλούσαν τις περισσότερες βρεφικές πάνες στο διάστημα 17.30 – 18.30. Επειτα από διερεύνηση διαπίστωσαν ότι οι αγοραστές ήταν άνδρες, οι οποίοι γυρίζοντας από τη δουλειά τους, αγόραζαν τις πάνες που τους είχαν ζητήσει τηλεφωνικά οι γυναίκες τους. Ετσι τοποθέτησαν δίπλα στις πάνες τα γνωστά six-pack μπίρας και οι περισσότεροι άνδρες μαζί με τις πάνες έπαιρναν και μια εξάδα μπίρες! Οι πωλήσεις μπίρας φυσικά πολλαπλασιάστηκαν. Η σωστή στατιστική ανάλυση πάντοτε κερδίζει.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.