Η ανακοίνωση του φιλόδοξου κυβερνητικού σχεδίου για τη μετατροπή των εγκαταστάσεων της ΠΥΡΚΑΛ σε πολυδύναμο διοικητικό κέντρο και χώρο πρασίνου είναι ευπρόσδεκτη, γιατί αποτυπώνει μια ελάχιστη έγνοια για τη μητροπολιτική Αθήνα και το μέλλον της.
Ομως, η απομάκρυνση εννέα υπουργείων και οργανισμών από το κέντρο της Αθήνας κακώς συνδέεται μόνο με το οικονομικό όφελος που θα προκύψει. Θα μπορούσαμε να συζητάμε χωρίς τέλος για τις διεθνείς τάσεις σε σχέση με τη συγκέντρωση ή την αποκέντρωση διοικητικών δομών, την αποψίλωση του κέντρου των πόλεων από κρατικές υπηρεσίες και την απόδοσή του στις δυνάμεις της αγοράς και, κυρίως, του τουρισμού. Η Αθήνα είναι ένα ενδιαφέρον παράδειγμα, αλλά όσο το σχέδιο ΠΥΡΚΑΛ είναι ακόμη στα σπάργανα, ας φανταστούμε την εικόνα της πλατείας Συντάγματος τις επόμενες δεκαετίες. Η απομάκρυνση του υπουργείου Οικονομικών που δεσπόζει στο νοτιοδυτικό άκρο της θα μπορούσε να είναι η αφετηρία μιας ριζοσπαστικής λύσης για τη μελλοντική εικόνα της πλατείας.
Εξηγούμαι: είναι γνωστό ότι το Σύνταγμα έχασε την παραδοσιακή του όψη μόλις σε μία πενταετία (1958-1963). Από το μέτωπο των οδών Μητροπόλεως – Ερμού και Καραγεώργη Σερβίας διασώθηκε μόνο το Μέγαρο Πάλλη που στεγάζει σήμερα το κεντρικό κατάστημα της αλυσίδας Public. Αν και τα νεότερα κτίρια που αντικατέστησαν τα Μέγαρα Νικολούδη και Κορομηλά (όπου στο ισόγειο δοξάστηκε το ιστορικό καφενείο του Ζαβορίτη) έφεραν σημαντικές αρχιτεκτονικές υπογραφές, όλα συνηγορούν στο ότι ο ιστορικός τους κύκλος έχει κλείσει.
Η πιο εύκολη λύση θα ήταν η μετασκευή του κτιρίου του υπουργείου Οικονομικών σε ξενοδοχείο ή σε μικρό εμπορικό κέντρο. Αλλά γιατί να μη σκεφτούμε λίγο πιο φιλόδοξα με ορίζοντα δεκαετιών και βασικό κριτήριο το ιστορικό εκτόπισμα της ίδιας της πλατείας; Θα επιτρέπαμε στους εαυτούς μας να διανοηθούμε την ανασύσταση της παραδοσιακής μορφής του μετώπου της Ερμού; Οχι υποχρεωτικά μεταφέροντας απαράλλαχτο το αρχιτεκτονικό σκηνικό των αρχών του 20ού αιώνα. Ας κρατήσουμε ό,τι θεωρούμε ιστορικά και αισθητικά χρήσιμο. Εξάλλου δεν ήταν όλα τα προπολεμικά μέγαρα αριστουργήματα. Παρουσιάζεται όμως μια μεγάλη ευκαιρία να σκεφτούμε διαφορετικά την επίσημη πλατεία της πόλης, το μέτωπο που βλέπει στο Κοινοβούλιο, το μέτωπο που αντίκριζαν οι επίσημοι καλεσμένοι μας για τα 200 χρόνια της Επανάστασης πριν από λίγες ημέρες. Μπορούμε να δώσουμε ξανά νόημα σε κάτι που το βλέμμα μας συνήθισε να προσπερνάει.