Είναι η Μέση Ανατολή σαν το «Hotel California» του περίφημου τραγουδιού των Eagles, ένα μέρος όπου μπορείς να κάνεις check-in όποτε θέλεις, αλλά από το οποίο δεν μπορείς ποτέ να φύγεις; Καθώς ακόμη μία αμερικανική κυβέρνηση βλέπει τις προσπάθειές της να στρέψει την προσοχή της στην Ασία να ανατρέπονται από τις εχθροπραξίες μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, αυτό φαντάζει ως ένα εύλογο ερώτημα.
Μια ειλικρινής απάντηση όμως θα ήταν ότι, τα τελευταία χρόνια, η προσέγγιση του Ισραήλ με τις αραβικές χώρες είχε δημιουργήσει την εντύπωση ότι το Παλαιστινιακό δεν ήταν ένα ζήτημα που θα μπορούσε να πυροδοτήσει την ένταση στην περιοχή, καθώς η επίλυσή του δεν αποτελούσε πλέον προϋπόθεση για την ομαλοποίηση των σχέσεων.
Οπως αποκαλύπτει ο ανταποκριτής των New York Times στο Ισραήλ Πάτρικ Κίνγκσλεϊ σε μια εξαιρετική ανταπόκριση από την Ιερουσαλήμ, οι ίδιοι οι Ισραηλινοί στρατιωτικοί θεωρούσαν μέχρι πρόσφατα μεγαλύτερη απειλή το Ιράν από τη Χαμάς, ενώ δύο στρατηγοί με διοικητικές ευθύνες στα παλαιστινιακά εδάφη δεν ανησυχούσαν για την πιθανότητα σημαντικής βίας στη Δυτική Οχθη και στη Λωρίδα της Γάζας.
Οπως αποδεικνύεται όμως, η αποτυχία επίλυσης του Παλαιστινιακού είναι μια χαίνουσα πληγή που, ακόμη και αν δεν εμποδίσει τη διπλωματική προσέγγιση του Ισραήλ με τους γείτονές του, δημιουργεί το έδαφος για τον εξτρεμισμό της Χαμάς και την επιρροή των ξένων δυνάμεων που τον εκτρέφουν – όχι μόνο του Ιράν αλλά και της Τουρκίας.
Πώς φτάσαμε όμως εδώ; Πέρα από τα επεισόδια που πυροδότησε η επέμβαση των ισραηλινών δυνάμεων στο τζαμί Αλ Ακσά, οι πολιτικοί αναλυτές σημειώνουν τις δυσκολίες σχηματισμού κυβέρνησης από τον νικητή των τεσσάρων τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων στο Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου και το φλερτ του με ολοένα πιο ακροδεξιά στοιχεία. Τονίζουν όμως και την αδυναμία του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος ανέβαλε πρόσφατα την πρώτη εκλογική διαδικασία στα παλαιστινιακά εδάφη από το 2006 ώστε να εκπροσωπήσει τους Παλαιστινίους.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν παρά να εμπλακούν στις προσπάθειες για τερματισμό της ένοπλης σύγκρουσης. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν μίλησε για εκεχειρία ύστερα και από αίτημα της πλειοψηφίας των Δημοκρατικών γερουσιαστών –αν και απέναντι στην άρνηση του Ισραήλ επανέλαβε ότι υποστηρίζει το δικαίωμά του να υπερασπισθεί τον εαυτό του–, προστατεύοντας όσο μπορεί τους αμάχους. Χωρίς αμφιβολία, είναι μια ακροβατική άσκηση για τον πρόεδρο που επανεκκίνησε την αμερικανική ανθρωπιστική βοήθεια προς τους Παλαιστινίους – άσκηση για την οποία βασίζεται στη συνδρομή των συμμάχων του στην περιοχή.
Αν καταρρέει η ψευδαίσθηση ότι μπορεί να υπάρξει σταθερότητα στο Ισραήλ απομονώνοντας τα παλαιστινιακά εδάφη, η σύγκρουση αναδεικνύει επίσης την ιδιοτελή επιρροή της Τουρκίας. Και την ώρα που ο πρόεδρος Ερντογάν μιλάει για κράτος-τρομοκράτη και συναντάται με την ηγεσία της Χαμάς, αναδεικνύεται ο εποικοδομητικός ρόλος της Αιγύπτου, και βέβαια της Ελλάδας: αρκεί να σημειώσουμε τις συναντήσεις του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με τους ομολόγους του από το Ισραήλ και την Παλαιστινιακή Αρχή, την Αίγυπτο και την Ιορδανία, σε συντονισμό με τις ΗΠΑ…
* H κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow στο Atlantic Council.